Novas vías
Ao longo do percorrido reuníronse novas ideas ao redor da revista que chegou ao número 100. Os obxectivos que se marcaron ao comezo do percorrido, polo menos na súa totalidade, seguen sen cumprirse. Coma se fosen cousas gardadas nun caixón, os recordos e as expectativas fóronsenos acumulando.
Renovando anos
A revista que tes entre mans non ten nada que ver co primeiro exemplar que se publicou en 1974. A pesar de que non hai que dicilo, o lector choveu moito desde que, seguindo as intencións creativas, comezou a publicar esa manifestación científica en eúscaro. Con todo, o eúscaro segue sendo una necesidade dunha presenza científica clara. A divulgación científica e tecnolóxica entre nós aínda non é do todo normal. Así mesmo, “Elhuyar. A revista “Zientzia eta Teknika” aínda non é una publicación normalizada. Non había que dicilo todo.
Camiñabamos, como un neno enxeñoso que se atreve a dar novos pasos, coa esperanza de que nos achegariamos ao obxectivo, decidimos romper o caparazón da ciencia. O tema de Mahoma e a montaña aprendémolo hai tempo, e sen esperar, nós arrimámonos en xente que podía interesarse pola ciencia. En resposta a esta intención, comezamos a encher de risas, xornais e espazos. Pouco despois converteuse en costume: as aparicións periódicas convertéronse en fixas nas grellas das radios e as firmas dos elhuyar convertéronse en habituais na prensa vasca.
Con todo, estes eran só pasos soltos. Paira iso creouse ZETIAZ. O novo proxecto naceu ese día no que nos reunimos paira escribir no novo papel esas intencións de outrora. Lembrando o realizado até o momento, chegouse á conclusión de que a presenza da ciencia nos medios de comunicación vascos era bastante deficiente e que a procura dunha solución a esta situación era un requisito importante e necesario. Desde entón continuouse co labor desenvolvido até a data, ofrecendo un servizo de asesoramento, realizando colaboracións periódicas e tratando de dar respostas a calquera tipo de información que poida ser entendida por calquera persoa. Dicir que sempre acertamos é un pouco máis, ninguén sabe mellor que ti, lector.
Coa mesma intención, o premio que organizamos por primeira vez o ano pasado paira fomentar a divulgación da ciencia e a tecnoloxía. A empresa CAF de Beasain coincidiu connosco achegando o apoio necesario paira sacar adiante estes premios, co obxectivo de dar a coñecer o traballo dos novos escritores. Agora necesitámosvos vós, lectores e escritores paira poder seguir camiñando.
Premios de colaboración CAF-Elhuyar
A tola práctica diaria destes tempos que vivimos no mundo da industria dificilmente permite apreciar coa tranquilidade debida a enorme importancia que ten paira calquera empresa percibir todas as realidades do lugar no que se move.
Ao ser os mercados cada vez máis internacionais, a actividade empresarial está a converterse tamén en mundial, o que nos obriga a relacionarnos en claves que até agora non eran habituais nos diferentes ámbitos da actividade industrial.
Paira nós isto dálle máis forza e temos todo o convencemento da importancia de “tocar” a nosa realidade social, a dos nosos homes e mulleres.
Estamos en Euskadi e o apoio á normalización do eúscaro é una política que estamos empeñados na nosa empresa.
Neste marco, cando decidimos colaborar con Elhuyar no primeiro concurso de divulgación científica e tecnolóxica en eúscaro, non tomamos ningunha medida ao momento. Pola contra, nós, polo menos, creémolo, damos un paso máis na nosa política de normalización do eúscaro.
Con todo, non eramos totalmente conscientes da importancia do que se puña en marcha.
Quen teñan a oportunidade de ler a revista, seguro que van estar de acordo connosco na importancia desta iniciativa.
O feito de contar con certa participación neste proxecto, que chegou ao número 100, aléntanos a seguir nese camiño.
Nos últimos dez anos conseguimos ser una revista científica vasca. PARABÉN E GRAZAS! Na próxima década, a nova sociedade vasca que estamos a construír vai requirir publicacións científicas excelentes e expresións progresistas similares. O novo reto de Elhuyar é convertelo nun exemplo dentro deste movemento. Unai Ugalde |
Este ano celebramos o primeiro centenario do nacemento do carmelita Pai Gabriel Jauregi Uribarren. Quero lembrar que o vascófilo aramaiano escribiu os primeiros traballos sobre astronomía na revista “Karmengo Argia” entre 1931 e 1934. Temos una coincidencia afortunada, ese centenario e “Elhuyar. Décimo aniversario de revístaa “Ciencia e Técnica”. Nestes tempos nos que a ciencia avanza tan rápido, aqueles que temos profesión ou afección á astronomía ou a calquera outro ámbito da ciencia ou a técnica, necesitabamos una revista como a que tes entre mans, que se dedicase especialmente á divulgación destes temas. Desde hai dez anos, “Elhuyar. A “Ciencia e Técnica” está a encher este baleiro a nivel de revistas que se publican noutras linguas. Por tanto, estas liñas son paira felicitar e animar a quen cada mes fan posible este resultado. Jesús Arregi |
Recordo como onte aquel día no que os amigos de Elhuyar déronnos conta da súa intención: as súas ganas de facer una revista de divulgación científica en eúscaro paira un público amplo. Pasaron oito anos desde entón e, ao principio, aquel soño, que parecía simplemente o desexo duns tolos, converteuse en algo totalmente normal, cada mes, nun chincho-txintxo. Hoxe en día fáillenos bastante normal ler artigos en eúscaro sobre astronomía, deporte, saúde e case todo, e a culpa desa “normalización”, máis mérito creo que “Elhuyar. Trátase en gran medida da revista “Zientzia eta Teknika”, durante estes anos de goce, sen moito ruído, pero nun traballo constante e mensual, pola posibilidade que nos ofreceu a varias persoas de escribir nas súas páxinas. Grazas por iso e segue adiante! Jabier Agirre |
Na nosa opinión, ao longo destes 100 números, "Elhuyar. Revístaa "Ciencia e Técnica" cumpriu moi ben os seus dous obxectivos principais: divulgar a ciencia e a tecnoloxía e facelo na nosa lingua. Así que ZORIONAK e segue adiante. J.M. Rodríguez Ibabe |
Número 100. Década. Xa non me atrevo a dar nome aos que escriben sobre a natureza, sería demasiado paira mencionalo aquí e esquecería a moitos. O traballo da UEU, de UZEI, de Eusenor agora... No camiño do caserío á rúa o eúscaro perdeu una enorme riqueza; os nomes de animais e plantas, moitas palabras, quedaron no camiño e o buraco que deixaron esas preguntas require moito traballo. Pero niso estamos. Aínda moitos vascos saben que si ouvimos “garza” ou “héron” en francés ou en castelán, referímonos polo menos a un ave, e que algunha ave esvelta será una zancuda. Con todo, ouvindo “garza”, “amiamoko”, “amiltxori” ou similares, aínda quedan demasiadas pedras que sorprenden sen advertir de que feitizo falamos. Pero imos. O camiño segue sendo longo, pero imos. Zorionak Elhuyar! Segue! Mínimo 100 unidades máis! J.R. Aihartza |
Elhuyar, 100 exemplares
Paira empezar, decateime dos irmáns Elhuyar despois do grupo que creou Elhuyar. Aínda era estudante na zona de Donostia e mantiven una boa relación co equipo creativo.
Se non me equivoco, a primeira revista publicouse en 1974. O equipo tamén ten que nacer nese momento. O primeiro non tanto, pero cada vez resultábanme máis incomprensibles os temas que entón publicaba a revista. Tratábase dun traballo que había que facer, xa que había que tratar tamén temas científicos en eúscaro, pero non podían ser entendidos por calquera. Desde o principio conseguía a revista paira axudarme e así o fixen durante varios anos.
Fai 10 anos, con todo, "Elhuyar. A revista "Zientzia eta Teknika" iniciou una nova andaina e desde entón seguín moi de cerca a súa traxectoria. Deume a oportunidade de coñecer de primeira man algunhas noticias científicas e técnicas, así como o eúscaro. Traballouse en diferentes ámbitos, non sempre é fácil ler todos, pero a forma na que se traballan os contidos e contidos que utiliza o presente non ten ningunha dificultade inicial, é una gran variedade de contidos e si tense un pouco de interese exprésanse dunha maneira fácil de entender.
Sempre lin moi atentamente o apartado de noticias breves; tamén seguín con ganas os traballos sobre ecoloxía, clima e natureza, tirando das afeccións de cada un. En canto á presentación, as melloras foron notables ao longo destes 10 anos, tanto en deseño como en cor.
A visión que dei até agora, máis que a dun radiofónico, depende do meu interese e non se se iso interesáballe a ninguén. Na miña faceta de emisora de radio, desde o principio estiven moi contento na radio a través de moitos temas locais e dos que traballaron. Creo que a ciencia e a técnica tamén se poden achegar ao público en xeral e hai que achegala, e niso é una axuda moi valiosa a que ofrece a revista Elhuyar e o seu equipo de traballo. A de Elhuyar é un gran esforzo por estenderse desde o recuncho das ciencias sabias ao público en xeral e merecería máis recoñecemento e recoñecemento do que ten.
A fama que este número 100 pódelle dar será a que poña no lugar que necesitaba esta revista e pregúntome si os vascos deixaremos de ser ignorantes en moitos temas. E é que aínda que falamos moito do tempo, aínda a moitos lles resulta incomprensible como se forman as nubes e como chove.
A felicidade número cen
Estamos no ano cen. O PNV cumpre cen anos e o cine fixo o mesmo. A revista Elhuyar, que nos deu a coñecer de forma diligente e divulgativa esta noticia sobre ciencia e tecnoloxía, tamén solicitou o acceso ao centenar de exemplares no club e considerou que ten cen na porta do club.
A revista que tes nas túas mans é un dos decanos do club. Un número mítico que representa a experiencia como madurez, e que, ao imporse o límite dos aniversarios, amplía as grandes perspectivas (polo menos en dous sentidos da palabra).
A revista Elhuyar ofreceunos un testemuño dos avances mundiais nestes cen números, conquistounos o mundo e lanzounos ao mundo.
Do mesmo xeito que o mundo en si, a revista está ás portas dun futuro apaixonante: terá que seguir de cerca a competencia entre papel e dous e prepararse co rigor co que se traballou até agora paira dar o mellor servizo posible ao científico vasco nos novos tempos.
Ao ser a última incorporada ao club número cen, correspóndelle á revista Elhuyar a compra dunha alfombra vermella paira a seguinte que vai entrar. A ver quen pisa a alfombra nova.
Abrindo novos camiños
Elhuyar editou o número cen paira os euskaltzales. Parabén, por tanto, a todos os que colaborastes no desenvolvemento da revista, tanto aos empregados como aos lectores da mesma.
A revista Elhuyar lanzouse ao longo destes anos. Como o lector sabe, o eúscaro non tivo acceso a moitos ámbitos sociais ao longo da súa historia. Ante a falta de universidade en eúscaro, a influencia do castelán nas cidades e nos centros industriais, ou por outras razóns, os vascos tivemos que falar case sempre de castelán en temas de ciencia e técnica. Por iso é polo que Elhuyar sexa o abrasivo.
O abrasivo si, pero será fóra de lugar ou de tempo a aposta de Elhuyar? O eúscaro non ten que responder previamente a necesidades máis urxentes? Estas ou similares preguntas poden facerse a si mesmas.
É certo que o eúscaro ten que vencer o día a día antes de nada, asegurando a continuidade intergeneracional e consolidando os ámbitos habituais. É necesario reforzar a presenza do eúscaro no fogar, no barrio, nos amigos e noutros ámbitos da vida cotiá. Pero tamén é certo que o que se fixo neses lugares e espazos habituais require outro tipo de continuidade nos que até agora só o castelán ha monopolizado. O mundo laboral e a universidade son os exemplos máis claros.
E é que os vascos temos dereito a ser vascos enteiros. E paira iso é imprescindible empezar a completar o eúscaro. Esa é a nosa aposta de futuro e a que ofrece a revista Elhuyar: por unha banda, é una referencia e una ferramenta útil paira reforzar e complementar o que se fai nos ámbitos habituais e, por outro, paira ir traballando o futuro coas necesidades actuais.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
