Galarraga Aiestaran, Ana

Elikagaien segurtasuna auzitan

Azken garaiotan, elikagaiak kezka-iturri bihurtu dira: bateko behi eroak eta besteko dioxinak zein transgenikoak direla, badirudi janarien segurtasuna ez dagoela bermatuta. Izatez, elikagaiak gaixotasunen transmisio-bide garrantzitsua dira. Dena dela, gizartearen kezkak eta benetako arriskuak ez datoz bat, elikagaiek garraiatzen dituzten mikroorganismoak baitira gaixotasunen eragile nagusiak. Nolanahi ere, arrisku guztiak aztertu behar dira prebentziorako neurri egokiak hartu ahal izateko.

Eduardo Alegria: “Pazientearen hankatik erauzitako zelula amak erabiltzen ditugu bihotza osatzeko”

Otsailean, Nafarroako Unibertsitate Klinikan kardiomioplastia zelularra erabili zuten infartuak jotako bihotza osatzeko. Teknika berritzaile horren ezaugarriez eta ekar ditzakeen onurez hitz egiteko, ebakuntza egin zuten zirujauetako batekin bildu ginen. Nafarroako Ospitale klinikoan punta-puntako teknika erabili dute bihotzekoak jotako gaixoa sendatzeko. Baina organoak osatu ezin direnean, gehienetan transplantearen aukera besterik ez da gelditzen. Ez da irtenbide samurra, baina EAEk munduko emaitza onenak ditu, bai transplante kopuruan bai transplantatuen biziraupenean ere. Joseba Aranzabalek lorpenaren arrazoiak zein diren azaldu digu, besteak beste.

Tropikoko bihurriak: El Niño eta La Niña

Aldian behin, era guztietako hondamendiek bat egiten dute denboran: munduko bazter batean suteak pizten diren bitartean, bestean ikaragarrizko uholdeak jasaten dituzte, harantzago lehortea da arazo nagusia, eta are urrunago izurriteak zabaltzen dira. Urte horretan, munduak El Niñoren bisita izan du. Hurrengoan, berriz, baliteke La Niña etortzea, eta eragindako kalteak ez dira askoz txikiagoak izango. Izenen zurrunbiloaren nondik norakoa
El Niñok OME kezkatzen du

Mina: sintoma eta gaitza

Antzinako grekoentzat, mina, benetako sentsazio fisikoa baino gehiago, emozioa zen. Baina mailu batekin erpurua joz gero, zirraraz haratago dagoen sentipena jasotzen da. Nolanahi ere, minaren izaera konplexua da. Halaber, diagnostikatzea eta tratamendua ezartzea ez da erraza, baina lehengo mendearen erdialdean mina ikertzen hasi zirenetik, asko sakondu da haren ezagutzan.

Txertoak, ziztada babesleak

Medikuntzaren helburua ez da soilik gaixotasunak sendatzea, baita horiei aurre hartzea ere, eta gaixotasun infekziosoak prebenitzeko bideetako bat txertatzea da. Txertoaren bidez gorputzak gaitz jakin baten aurrean immunitate hartua lortzen du, hau da, gaixotasun hori pasatutakoan gelditzen den babesaren parekoa. Txertaketa ez da prebentzio-bide bakarra Immunizazio pasiboa edo seroprotekzioa

Iñaki Peña: “Mikroenpresak hauskorrak izan ohi dira”

1. saria, 2. saria, 3. saria eta Sari berezia

Egilea: Leire Escajedo San Epifanio Artikulu atsegina eta gaurkotasun handikoa aurkeztu du Leirek CAF-Elhuyar sarietara. Klonazio terapeutikoaren mitoaz mintzatu da eta, azken orduko berrikuntzak aipatzeaz gain, ikuspegi globala eskaintzen asmatu du. Gainera, bere balorazioa egiten ausartu da. Horregatik guztiagatik, epaimahaiak artikulu onenaren saria eman dio. Egilea: Gorka Azkune Galparsoro Egileak: Iker Anega, Juan Jose Jubete eta Karmele Lopez de Ipina

Plazeboak: azukrezko pilulak

Plazebo hitzak latinezko jatorria du eta ‘gustagarria edo onargarria izango naiz’ esan nahi du. Denborarekin plazeboaren esanahia aldatu egin da, eta orain, substantzia eraginkorrik ez duen prestakinari deitzen zaio plazebo, normalean botika baten ordez ematen dena eta, eragin psikologikoa guztiz baztertuz, botikaren benetako eragina aztertzeko erabiltzen dena.

Zura Ilargiaren argitan

Ilargiak naturako hainbat gertakaritan eragiten du; adibide garbienetako bat mareatan duen eragin nabarmena da. Hala ere, mareak Ilargiaren menpean gertatzen zirela jakina zen arren, astronomoek aztertu arte ez zen zergati zientifikoa ezagutu.

Hurrengo geltokia: Ilargia

Jules Vernek 1865. urtean Lurretik Ilargira idatzi zuenean, gutxik uste zuten ehun urte geroago eleberriko hitzak egia bilakatuko zirela. Orain ere, Ilargiaren ustiapen industriala askorentzat amets ero bat besterik ez izan arren, hainbat egitasmok ametsa betetzeko bidea ireki dute.