Lorenzo, Arantza
Txanpiñoi edo barrengorria
Uranga, Ane Miren -
Zuntz asko duenez, tortilletarako aukera paregabea da txanpinoia edo barrengorria, bereziki diabetikoentzat.
Gozagarri kimikoak
Uranga, Ane Miren -
Janariak gozatzeko azukrea (sakarosa) eta eztia erabiltzea ohikoa da. Baina, kilokaloria-kopurua dela eta, asko dira gozagarri horiek alde batera utzi eta ordezko gisa beste mota bateko gozagarri kimikoak erabiltzen dituztenak.
Azalorea
Uranga, Ane Miren -
Azalorea Asiakoa da jatorriz, eta Europara XIII. mende aldera iritsi zen. Hasiera batean sendagai modura erabili zen, beherakoa eta buruko mina sendatzeko, eta ondoren janari modura erabiltzen hasi ziren.
Alkoholdun edariak: kilokaloria huts ugari
Uranga, Ane Miren -
Alkoholdun edariak ohikoak ditugu gure otorduetan, janari solidoei laguntzeko aitzakiapean. Gure artean gehien kontsumitzen direnak ardoa, garagardoa eta sagardoa diren arren, ehunka alkoholdun edari ezberdin kontsumitzen dira mundu osoan, adibidez cava, patxarana, likoreak…
Gaztainak
Uranga, Ane Miren -
Alemaniako nutrizio-eskola modernoaren sortzailetzat hartzen den W. Heupke-ren iritziz, gaztainak naturak eskaintzen dituen ogitxoak dira. Ez da ahaztu behar, ogia oso urria zen gosete- edo gerrate-garaietan, Europako herrialde askotan, Euskal Herrian barne, gaztainei esker iraun zutela bizirik, horien irinarekin egiten baitzuten ogiaren ordezkoa.
Olibak
Uranga, Ane Miren -
Oliba aspaldidanik da ezaguna eta antzinako liburuetan ere egiten da horren aipamena. Gaur egun ere garrantzi berezia du, dieta mediterraneoko oliba olioa lortzeko ezinbestekoa baita lehengai hori. Datu historikoen arabera, feniziarrek sartu zuten olibondoa Mediterraneoko herrialdeetan.
Mahatsa
Uranga, Ane Miren -
Mahatsa dieta mediterraneoaren eta, oro har, kulturaren oinarrizko osagaietako bat da. Munduan landatzen den frutarik ugarienetakoa da laranjaren ondoren, baina, tamalez, ekoizten den mahatsaren zati txiki bat soilik kontsumitzen da fruta gisa; gehiena edari alkoholikoak ekoizteko erabili ohi da, ardoaren ekoizpenerako batik bat.
Izozkiak
Uranga, Ane Miren -
Txinatarrak izan ziren lehenengo izozkigileak, elurra, eztia eta fruta zituen izotzezko gozoki bat egiten baitzuten. Diotenez, Marco Polo izan zen janari horri buruzko lehen berria Europara ekarri zuena, eta haren omenez jarri omen zitzaion ‘polo’-ari izen hori. Italia aldeko gozogileei ideia gustatu egin zitzaien, eta gaur egun italiarrenak dira izozkirik ospetsuenak, bereziki Sizilia aldekoak.
Gereziak
Uranga, Ane Miren -
Sasoi honetan ikusten dira fruitu gorri txiki horiek udako lehen egunak kolorez hornitzen.
Edari freskagarriak
Uranga, Ane Miren -
Horiek ekoizteko, edateko ura eta "xarabe" deritzon osagai-multzoa erabili ohi da normalean: gozagarri naturalak, zukuak, landare-estraktuak, agente aromatikoak eta gehigarriak. Hainbat motatakoak ezagutzen dira.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
