A lei non cumpre as expectativas xeradas en vinte anos
A Lei de Medio Ambiente, presentada polo Goberno Vasco no verán de 1997 e que se debaterá no Parlamento o 24 de outubro, non satisfai en absoluto as expectativas xeradas nos últimos vinte anos.
Nós non esperabamos, nin moito menos, una panacea paira solucionar todos os problemas ecolóxicos, pero si una ferramenta que paliase o penoso estado ecolóxico creado polo modelo de desenvolvemento vixente. Pero paira iso tamén é necesaria una vontade política moito máis forte do que reflicte a Lei.
A lei contén erros básicos. A falta de participación dos axentes humanos, especialmente ecoloxistas, é una delas. En 1994, cando José Antonio Maturana era conselleiro, enviáronnos o borrador. Desde entón, e até agora, non tivemos constancia oficial diso.
Como xa se mencionou naquel borrador, digamos que mostraba una vontade moito maior que a que se presentou agora e que era moito máis concreta. O artigo 2, por exemplo, afirmaba que a protección do medio ambiente «debe ser non só o papel da política ambiental, senón o eixo de todas as políticas públicas». Esta mención desapareceu da Lei, do mesmo xeito que desapareceu o artigo noveno que facía referencia a «medidas de apoio ás asociacións de apoio ao medio ambiente». Os artigos 27 e 28 do borrador falaban da Axencia Vasca de Medio Ambiente, definindo o persoal e os recursos necesarios paira este novo órgano. En lugar desta axencia, a actual Lei crea a Comisión Ambiental do País Vasco, cuxa función non está tan definida como a súa.
Isto non é una modificación de escasa entidade, xa que hai que ter en conta que a Comisión de Medio Ambiente, xunto co Consello de Medio Ambiente, é una das poucas novidades da Lei. O obxectivo da Comisión, composta exclusivamente por representantes da Administración, é informar sobre proxectos e programas, especialmente sobre o novo Programa Marco Ambiental. No Consello, pola súa banda, incorporaranse representantes de diferentes grupos populares –aínda que non se especifique cal e canto–, pero este, como o seu nome indica, só pode dar consellos e non ten capacidade de decisión.
A novidade, e entendemos que pode ser a parte máis positiva da Lei, é a de determinados plans (Directrices de Ordenación Territorial, Plans Territoriais Parciais, Plans Xerais de Ordenación Urbana...) Obrigatoriedade da Avaliación de Impacto Ambiental. Esta é a demanda reiterada de Eguzki nos últimos anos e reiterada da Administración. Benvido sexa a innovación, pero polo menos en parte hai que recoñecela tardía, sobre todo tendo en conta a recente aprobación das Directrices de Ordenación do Territorio e outros documentos relevantes.
En canto ao resto de «novidades» que di a lei e que os medios de comunicación mencionaron nas últimas semanas, só nos queda dicir que non son a verdadeira innovación. O dereito á información sobre o medio ambiente, por exemplo, está avalado por unha Directiva europea, de obrigado cumprimento, vixente desde hai tempo. En canto ao mundo laboral, a Lei de Medio Ambiente non menciona que a Lei de Prevención de Riscos Laborais non a menciona. Por exemplo, as ecoauditorías. Estas ecoauditorías, por desgraza, seguen sendo voluntarias e non se garante a participación dos representantes dos traballadores.
Digamos, como conclusión, que a Lei non satisfai en absoluto as expectativas e que, na nosa opinión, está moi lonxe das necesidades do País Vasco desde o punto de vista ecolóxico. Esta lei é débil, fáltalle forza; en contra do que lle pasa aos viños, foi empeorando co paso do tempo, e o lugar que nos deixa aos axentes humanos é só o dos floreiros, coma se fose un desánimo.
Paira chegar non necesitabamos unha viaxe de vinte anos.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
