O premio Nobel de Química recibirano este ano Frances Arnold, George Smith e Gregory Winter, o primeiro por desenvolver una evolución encimática dirixida e os outros dous por desenvolver a técnica de fago demostrativo (phage display) paira a creación de fármacos. Segundo a Fundación Nobel, os investigadores galardoados “han tomado o control da evolución e desenvolveron proteínas que, coas súas mesmos principios, resolven moitos problemas da humanidade”.
Dous estadounidenses e un británico recibirán este ano o premio Nobel de Química. Una delas feminina: Frances Arnold. É profesor no Instituto de Tecnoloxía de California, onde investiga a evolución en busca de aplicacións médicas, químicas e enerxéticas. En 1993 desenvolve a primeira evolución enrutada das encimas, polo que recibe o Premio Nobel.
Dalgunha maneira, Arnold acelera o proceso evolutivo introducindo mutacións na secuencia de proteínas. Proba o efecto destas mutacións, e si una mutación mellora a función da proteína, séguese por esa vía e vaise optimizando a proteína. Co refinamiento da metodoloxía creada por Arnold creáronse as técnicas que agora se utilizan paira crear novos catalizadores. Grazas a estas encimas xéranse sustancias químicas máis respectuosas co medio ambiente como os combustibles paira lograr un sector máis ecolóxico do transporte.
De feito, Arnold recibiu hai dous anos polo mesmo traballo o Premio Tecnolóxico do Milenio, tamén coñecido como Premio Nobel de Tecnoloxía. “A natureza é o mellor inventor do mundo”- recoñeceu entón. Nela foi a primeira muller premiada e nesta ocasión a quinta que recibe o premio Nobel de Química.
A técnica dos expositores de fago, un método innovador paira o desenvolvemento de medicamentos
A segunda parte do Premio Nobel de Química foi recollida por unha metodoloxía de creación de anticorpos. O novo Premio Nobel George Smith desenvolveu en 1985 una técnica coñecida como técnica de fago demostrativo. Utilizou bacteriófagos –virus que infectan as bacterias– paira formar novas proteínas. Mediante este método, o ADN que codifica una determinada proteína introdúcese artificialmente no xene dunha proteína superficial dun bacteriofago. Así, o bacteriofago mostra a proteína na superficie, cara ao exterior, e é fácil saber con que outra molécula interacciona a proteína.
Posteriormente, Gregory Winter desenvolveu este método e utilizouno paira crear novos fármacos. De feito, o coñecemento das moléculas ás que se asocian as proteínas fai moi apropiada a técnica paira obter inhibidores encimáticos ou anticorpos. Así, na actualidade utilízase paira a creación de numerosos fármacos: anticorpos neutralizantes de toxinas, anticorpos que neutralizan as enfermidades autoinmunes, así como paira a identificación e diagnóstico de antígenos tumorales e paira o desenvolvemento de terapias anti.
O tres investigadores premiados crearon métodos paira a creación de novas proteínas. A Fundación Nobel ha querido destacar a evolución: “A vida estendeuse a todas partes: augas termais, océanos profundos e desertos. Todo iso porque a evolución soubo resolver algúns problemas químicos: foi transformando e mellorando as proteínas, xerando una diversidade enorme. Os Premios Nobel de Química deste ano inspiráronse na capacidade evolutiva e utilizaron estes mesmos principios paira desenvolver proteínas capaces de resolver os problemas químicos da humanidade”. Está por ver que novas posibilidades abrirán no futuro os métodos premiados.