Estratexias antitumorais máis efectivas

Kortabitarte Egiguren, Irati

Elhuyar Zientzia

Un dos maiores problemas actuais no tratamento do cancro é que os axentes de destrución de células tumorales son altamente tóxicos paira as células e tecidos sans do paciente. Paira facer fronte a este problema, a UPV/EHU traballa na procura de tratamentos máis específicos e no estudo das diferenzas entre células tumorales e células sas.
Estratexias antitumorais máis efectivas
01/10/2007 | Kortabitarte Egiguren, Irati | Elhuyar Zientzia Komunikazioa
Células non tratadas con retinoides (imaxe esquerda) e tratadas (dereita).
(Foto: UPV)

Un equipo de investigadores da Facultade de Medicina e Odontoloxía traballa na procura de axentes farmacolóxicos que melloren o beneficio terapéutico dalgunhas das terapias utilizadas paira o tratamento de enfermidades oncolóxicas: a quimioterapia, a inmunoterapia e a radioterapia.

O obxectivo deste equipo de investigadores é identificar os compostos que afectan as vías metabólicas e procesos que se producen de forma diferente en tecidos sans e enfermos. É dicir, queren facer una selección selectiva paira aumentar a sensibilidade do tratamento nos tecidos enfermos e, ao mesmo tempo, evitar danos en células e tecidos sans.

Neste sentido, os investigadores estudan diferentes moduladores biolóxicos nalgúns modelos de tumores como a melanoma, o sarcoma e o cancro de colon. Por unha banda, estudouse o uso de axentes paira modular o nivel de glutation (GSH). De feito, o glutation é un elemento básico nos procesos biolóxicos que se producen nas células, tanto en células sas como en células tumorales. As células tumorales cun alto nivel de SMI presentan una maior capacidade de crecemento e desenvolvemento de metástasis, á vez que presentan una menor sensibilidade aos axentes antitumorais en comparación coas células sas. Doutra banda, utilizáronse axentes que promoven a separación celular como os retinoides. Isto débese a que as células tumorales perden o seu grao de separación habitual, polo que, en lugar de desempeñar una función determinada, tenden a reproducirse e crecer.

Terapias máis selectivas

Os dous grupos de axentes anteriormente mencionados foron combinados cos axentes habituais en terapias antitumorais e comprobaron os beneficios obtidos. Por unha banda, comprobouse que un dos axentes que modula o nivel de GSH, o oxotiazolidina carboxilato (OTZ), fai que os axentes antitumorais sexan máis efectivos e ao mesmo tempo non prexudiquen ao tecido san. Outro dos axentes que modula o nivel de GSH é a butionina sulfoxamida (SMI). Comprobouse que cando este último combínase con axentes antitumorais convencionais, tamén afecta o tecido san, aínda que aumenta a eficacia dos medicamentos estándar.

Doutra banda, o equipo de investigación da UPV/EHU utiliza retinoides paira a separación de células tumorales e a recuperación dunha situación similar á de células sas combinadas con axentes estándar tradicionais. A resposta das células tumorales aos retinoides depende do seu grao de separación. En xeral, as células tumorales cun grao de separación moi baixo presentan una maior sensibilidade aos retinoides. Pola súa banda, as células tumorales con baixo grao de separación, atendendo aos retinoides, poden activar mecanismos de defensa que incrementan o nivel de glutation, co que tenden a aumentar a metástasis.

Células melanómicas marcadas cun indicador de análise de nivel de SMI.
UPV/EHU

É un dato moi interesante. De feito, até agora non describiron que nun mesmo tipo de tumor as liñas celulares podían ter un comportamento tan diferente. Neste sentido, os investigadores da UPV uniron dalgunha maneira as dúas liñas moduladoras, as GSH moduladoras e as moduladoras que impulsan a diferenciación celular. É dicir, estudouse a relación entre ambas as e comprobouse que os retinoides, ademais de fomentar a separación celular, modulan o nivel de GSH das células tumorales.

Os investigadores da UPV seguen investigando as pautas administrativas e as concentracións adecuadas dos axentes utilizados. Na modulación biolóxica, estes dous elementos son moi importantes paira garantir o éxito do tratamento. Toda esta modulación biolóxica non depende da cantidade, é dicir, canto máis, mellor. A resposta óptima obtense a unha concentración determinada e é necesario atopar esa dose óptima. E é que a falta e o abuso pode ser contraproducente.

Investigadores da UPV-EHU investigan nos laboratorios da UPV/EHU tanto in vitro como in vivo. Uno dos principais obxectivos deste grupo de investigadores é que no futuro toda a información que se obteña destas investigacións poida ser aplicada a sesións clínicas.

Resumo do proxecto
Identificación de moduladores biolóxicos que mellorarán o beneficio terapéutico dalgunhas terapias utilizadas paira o tratamento de enfermidades oncolóxicas: a quimioterapia, a inmunoterapia e a radioterapia.
Director
Ana Alonso Varona e Teodoro Pombais Casado.
Equipo de traballo
A. Alonso, T. Pombais, I. García-Alonso, P. Bilbao, J. González, R. Sanisidro, M. Caramés, I. Díaz e J. Marquez.
Departamento
Bioloxía Celular e Histología e Cirurxía, Radioloxía e Medicamento Físico.
Facultade
Medicamento e Odontoloxía.
Financiamento
UPV/EHU, Departamento de Sanidade do Goberno Vasco e Programa Etortek.
Ana Alonso e Teodoro Pombais.
(Foto: I. Kortabitarte)
Kortabitarte Egiguren, Irati
Servizos
235
2007
Servizos
038
Sanidade; Universidades
Difusión do coñecemento
Outros
Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila