881994(e)ko urria

Erreportajeak

Egur-ikatza antigoaleko moduan

Kaltzada, Pili - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Egur-ikatza ez da edozein zokotan egiten; betidanik horretarako erabili ohi den txondorrean baizik. Lazkao herritik atera eta ezkerraldean ikus daiteke …

Teklaturik gabeko ordenadoreak

Otaolaurretxi, Jon -

Ordenadoreak orain arte beti ikusi izan ditugu beren teklatu eta guzti, baina azkenaldian teklaturik gabe funtzionatzen dutenak ere azaldu dira. …

Umeak behatza zupatzen du

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Jaioberriak eta bularreko haurrak amaren bularra edo biberoia zupatzeko duen sena edo irrika ezinbestekoa da umearen biziraupenerako. Baina umeen % …

Bozio endemikoa Euskal Komunitate Autonomoan

Furundarena Salsamendi, Jose Ramon -

Lepoaren aurrealdean kokaturik dago tiroide guruina. Bertan sortzen dira gorputzarentzat hain beharrezkoak diren hormona tiroideoak. Hormona hauen sintesirako tiroideak ezinbestekoa …

Hego-haizearekin batera ... uso-ehiztarien eromena

Elosegi Irurtia, Migel M. -

Normalean eguraldiaren iragarpenek diotenari buruz konfidantza handirik ez badugu ere, badago urriaren hasieratik aurrera erne baino erneago entzuten dituen jendea: …

C.I.M. gela Arrasateko Eskola Politeknikoan

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Azkune Mendia, Iñaki -

Enpresako sail desberdinak lotu nahirik, 1990. urtean C.I.M. (Computer Integrated Manufacturing edo Ordenadorez Integratutako Fabrikazioa) izeneko filosofia berria sortu zen, …

Hubble Space Telescope: ikusgarria!

Arregi Bengoa, Jesus -

NASAk Hubble Space Telescopea (HST) konpontzeko egin zuen ahaleginaren berri eman genuen. Geldialdiaren ondoren, HST abenduaren bukaeran hasi zen lanean …

Iruñetik ortzeari begira

Boneta, Jon Andoni -
Razkin, Patxi -

Gizakiak betidanik begiratu dio zeruari liluratuta, ortzean ikusten zuena ulertu nahian. Gaur egun horretarako ez dugu hotzak edo eguraldiaren menpe …

Pelikula

Nogeras, Itziar -

Pelikulari ireki diogu atea gaurkoan. Zuri-beltzeko pelikulan oinarritutako azalpenak direla esan behar da hasi aurretik. Horiek oinarritzat hartuz, koloretakoaren berezitasunak …

Braillezko idazkera matematikoa

Angulo, Patxi -

"Hamar zifrak”* izeneko artikuluak, itsuen alfabetoa, Braille, eta gormutuen alfabetoa ezagutzeko parada eskaini zidan. Alfabeto bi horiek bi lagunen arteko …

Jules Verne eta errefrakzioa

Bandres Unanue, Luis -

Errefrakzioa dela eta, lehen esan dugunez, optikaren arloan, besteak beste, lenteak asmatu dira. Hauen bitartez argi-izpiak puntu batean (foku izenekoan, …

Albisteak

Orein-mota berria Vietnamen

Elhuyar Zientzia -

Azkenaldian Vietnamgo iparraldean Vu Kuang-eko erreserba naturalean “oreintzar zaunkariaren” berri eman digute.

Talka-uhinen irudia

Elhuyar Zientzia -

T-38 hegazkinak soinuaren abiadura-muga gainditu zuen. Moldatutako teleskopio bereziaz, eztanda supertsonikoaren irudia hartu zion.

Prehistorian pintatzeko zuten teknika

Elhuyar Zientzia -

Frantziako Yonne departamentuko Arcy-sur-Cure herrian aurkitu duten koba handian, hormetako marrazkietarako margoak hartzaren falangeaz nahasten zituzten.

Zanjan-go gizona

Elhuyar Zientzia -

Artilezko jantzia eta urrezko belarritakoa zituen. Inguruan gerrikoa eta aiztoa bere larruzko zorro eta guzti aurkitu dizkiote.

Ihesen kontrako kamera

Elhuyar Zientzia -

Britainia Haundian neutroi-kamera prestatu dute eta industrietan pieza mekanikoak kontrolatzeko oso baliagarria izan daiteke.

Barne-belarrira bisita

Elhuyar Zientzia -

Barne-belarriko puntu bakoitzean soinua nola jasotzen den simulatu dute.

Jean Le Rond D'Alembert

Azkune Mendia, Iñaki -

Matematikari, zientzilari, filosofo eta idazle frantses hau, Parisen jaio zen 1717.eko azaroaren 16an. Ikasketak ia berak bakarrik egin zituela esan …

Zientzilari Trafikoa

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Erregai erradioaktiboen trafikoa azkenaldi honetako moda bihurtu zaigu. Merkatu beltzean lortzen den erregai hori bonba nuklearrak eraikitzeko edo zentral nuklearrak …

Baratxurizko antibiotikoa

Elhuyar Zientzia -

Bostongo University Medical Center erakundean jakinarazi dutenez, antibiotikoen kontrako erresistentzia duten bakterioak ere hil egiten ditu baratxuriak.

Lurreko iodo-kantitatea

Elhuyar Zientzia -

Gutxitan hartzen da kontutan, baina lurrak duen iodo-kantitatea garrantzitsua da tiroidearentzat eta, oro har, osasunarentzat. Hori da Alemaniako Osasun Ministeritzak …

Oxigenoa minbiziaren aurka

Elhuyar Zientzia -

Minbiziaren kontrako borrokan oxigenoak irtenbide interesgarria eskain dezakeela uste dute ikerlariek.

Hortzetarako material berria

Elhuyar Zientzia -

Ionomero izeneko beiraz egindako zementu berri bat probatzen hasiak dira dentistak.

Esnea eta hezurrak

Elhuyar Zientzia -

Mediku-talde ingeles batek menopausia izandako 250 andere aztertuta ditu.

Argibideak eman ondorengo baimena Medikua/gaixoa harremanaren onerako ala kalterako?

Alberdi, Fermin -
Txoperena, Gabriel -
Ibarguren Olalde, Karlos -

Gaixoari edo/eta bere senitartekoei azalpenak ematea, diagnostikoa egin eta tratamendua jartzea bezain ardura garrantzitsua da medikuaren eguneroko lanean. Argibideak eman …

Lurra neurtuta ongarritzeko tresnak

Elhuyar Zientzia -

Soroetako nitrogeno-kantitatea zein den jakitea komeni da, eta horretarako lurrak, landareek eta urak duten kontzentrazioa neurtu behar da.

Etxe barruko lorontzi biragarria

Elhuyar Zientzia -

Etxe barruan egon ohi den lorontzi askok, leihoren batetik datorkion argia jasotzen du. Lorea alde guztietara berdin gara dadin, Pariseko …

Hegazkinak eta ozono-geruza

Elhuyar Zientzia -

Hegazkinak estratosferan hegaldiak egitea debekatuko ote duten hotsak zabaldu dira, altitude horietan doazen hegazkinek ozono-geruzari kalte egiten diotelako.

Arkakusoen kontrakoa

Elhuyar Zientzia -

Zakurrak eta katuak dauzkatenentzat berri interesgarria izan daiteke hau. Izan ere, arkakusoen kontrako irtenbide egokia plazaratu du Ciba etxe suitzarrak.

Errepide bazterreko erreserbak

Elhuyar Zientzia -

Britainia Haundiko Garraio Ministeritzak bapatean 30.000 hektareako erreserba naturalak sortu ditu.

Asian energia nuklearra ugaltzen

Elhuyar Zientzia -

Azkenaldian zentral nuklearrak eraikitzeko proiektu gehienak Asia aldekoak dira.

Euskal Herriko mitologiari loturiko zuhaitza: Hagina

Terés, Joxepo -

Zuhaitz honek adarkadura irregular nabarmena du. Nahiz eta 20 metrorainoko altuerara iritsi, askotan zuhaiskaren itxura izaten du. Haginaren adaburua piramidala …

Ilargirako bidaia denontzat

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako Luna Corp konpainiak izan ere, Ilargiko ibilaldia jolas-parkeetako jendearentzat CD- ROMetan jaso du.

Belarri misteriotsuak

Elhuyar Zientzia -

Hubble teleskopioa espazioan konpondu zutenez gero, irudi harrigarriak ari da bidaltzen. Horietako bat da 1987 A supernoba izeneko izarrari atera …

Asteroideen aurkako misilak

Elhuyar Zientzia -

Azkenaldian asko ari da aipatzen espazioko asteroideek Lurrera erortzeko duten probabilitatea.

Bloke berriak eraikuntzan

Elhuyar Zientzia -

Parietec izeneko hormigoizko bloke berriak Genevan asmatzaileen Nazioarteko Erakusketan urrezko domina lortu du.

Laser izpien kontrako lentea

Elhuyar Zientzia -

Laser izpietatik babesten duen lentea asmatu dute. Betaurrekoetako edozein lente bezain arina da, baina 1.000 watt potentziako laser izpiaren % …

Kontsumoa murrizteko balbula

Elhuyar Zientzia -

Britainia Haundiko etxe batek automobilentzako balbula berezi bat asmatu du.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila