831994(e)ko maiatza
Erreportajeak
Jaioberriaren negarra
Jaioberri osasuntsuak, bere bizitzako lehenengo asteetan ordubete inguru pasatzen du negarrez egunero. Seigarren asterako negar orduak bi izaten dira egunero, …
Eskulapio sugea, osasunaren zaindari
Sugeak, hildako gizaki zitalenen bizkarrezurretik sortutako piztiak zirela zioen, eta beste sinesmen batzuen arabera, deabruak ernaldutako oilarren arrautzetatik jaiotzen omen …
Pinu-beldarra: izurrite arriskutsua
Nork ez du ibilaldi batean habia zuriz betetako pinudia, edo bere inguruan lerro bat osatuz dabilen beldar-taldea ikusi? Prozesionari izenez …
Aurrerapen berriak biologian XIX. mendean
Lehenago ikusia dugunez, XIX. mendearen bukaerarako naturazaleek Darwinen lana behin-betikotzat kontsideratzen zuten. Hurrengo, zehaztasun handiagoa lortzeko enbriologia ikertzea bide oparoentzat …
Maiatzean zeruari so!
Razkin, Patxi -
Atzean geratu dira siriarrak, grekoak, egiptiarrak eta erromatarrak izutzen zireneko garaiak. Ilargiak, gose zen bakoitzean, Eguzki erregeari hozka egiten zion; …
Eguzkitiko energiaren etorkizuna
Eguzkiak bere izpien bidez igortzen digun energia, zelula fotovoltaikoen bidez energia elektriko inolako poluziorik sortu gabe bihurtzen da. Energia "ekologikoa" …
Muki-belarra, landare intsektujalea
Muki-belarrak oso sistema bitxiak garatu behar izan ditu elikatu ahal izateko eta eboluzio honi esker, bere hostoek dituzten harrapatzeko sistema …
Azeri hegalariak?
Gauzen bilakera ikusita, laster azeriek bi alternatiba izango dituzte: kaioletan bizitzera egokitu edo hegan egiten ikasi. Bi aukera horietara egokitzen …
Kameraren aginteak (eta II): diafragma eta obturadorea
Kamera batean bi modutara kontrola daiteke pelikulara iristen den argia: objektiboaren atzean dagoen irekidura aldakorraz irudia argitu edo ilunduz, eta …
Fanorona
Fanorona jolasa ezezik hausnarketa sakona eskatzen duen jokoa ere bada. Jokalariak jokoaren ikuspegi orokorra izan behar du, plan bat prestatu, …
Isladapena
Orain argi-izpiek gauza berezi batzuen kontra jotzean zer egiten duten eta horrek dakartzan ondorio batzuk aztertuko ditugu.
Elkarrizketak
Jose Mari Rodriguez Ibabe, altzairuen magalean
Jose Mari Rodriguez Ibabe CEIT
(Centro de Estudios e Investigaciones Técnicas de Guipúzcoa)
Albisteak
Espaziorik ez Nasarentzat
Mars Observer Martitz gure bizilaguna kartografiatzeko diseinatuta zegoen. NASAk mila milioi dolar gastatu zituen hura egiten, baina akats gabea egitea …
Ikerketa eta garapena
Joan den hamarkadan enpresa askotan I+G izenez ezagutzen diren sailak zabaldu ziren. Beren helburuak, besteak beste, produktuen kalitatea hobetzea, fabrikazio …
Baleen arbasoak
Pakistango mendietan, J.G.M. Thewissen zientzilari estatubatuarrak gidatutako talde batek sedimentuzko aztarnategi bat aztertu zuen iaz.
Haginaren zukua
Taxola sintetizatzea izan da munduko kimikari askoren azken hogei urteotako ametsa. K.C. Nikolauk zuzendutako taldeak lortu berri du sintesia.
Errusian parazientziak nagusi
Zientziaz arduratzen garenontzat fenomeno kezkagarria da Errusian egun gertatzen ari dena. Herriak zientziarekiko fedea galdu eta para- eta sasizientzietan aurkitu …
Atomoei begira
Basileako Fisika Nuklearreko Institutuko ikerlari-talde batek, nanoteknologiako tresna nagusi den "tunel efektuzko mikroskopioa" hobetu egin du.
Genea eta ernamuinak
Homeobox geneak hostoetako zeluletan bere eginkizuna betetzen duenean, emaitza bitxia izaten da.
Feromonazko lurrin sexuala
"Pheromone Factor" izeneko lurrina merkaturatu dute, eta George Dodd ikerleak dioenez berrogeita hamarretik gora giza feromona ditu.
Faraoien nekropolia
Orain dela 3.700 urte inguruko zortzi hilobi aurkitu dituzte Egiptoko Ismailia-n.
Bolia bezalako plastikoa
Estatu Batuetako ikerlari-talde batek, bai ukituta eta bai egituraz boliaren antz handia duen materia plastikoa prestatu du.
James Cook
Ingalaterran Yorkshire-ko Marton-en 1728.eko otsailaren 28an jaiotako itsasgizon hau batez ere Ozeanoetan zehar nabigatuz lurralde berriak deskubritu zituelako da ezaguna.
Gizonen antzutasuna genetan
Anne Chandley eta Howard Cook zientzilari britainiarrek gidatutako talde batek Y kromosoman gizonezkoengan antzutasuna eragiten duten hamar bat gene identifikatu …
Eski nordikoa eta asma
Eskiatzen ari den bitartean, oxigeno-premiak asetzeko aire hotza ugari arnastu behar da, gorputzak energi kopuru handia gastatzen duen bitartean.
Diabetikoentzako entzima
Bretainiako Morlaix herrian EPA laborategietako biologoek, diabetikoen odoleko azukre-tasa eta kolesterol kaltegarriaren tasa jaisten duen entzima aurkitu dute.
Hilekoa izateko adina
Emakumeek lehen aldiz hilekoa izateko adina ez da beti berdin mantendu. Ikerketa batek dioenez herrialde industrializatu askotan adin horrek gora …
Zergatik fluoratu ura?
Hortzetako txantxarra osasunean eragin handia duen gaixotasuna da, eta neurri batean pertsona guztiei erasotzen die. Neurriak hartu behar dira: hortzak …
Mediterraniorako laborategia
Europako Batasunean Mediterranioko arrantzak bere garrantzia du. Arrantza erregulatzeko saioak egin diren arren, gehiegi harrapatzen da eta epe luzera espezieak …
Ingurugiroa babesteko aurrekontuak
1991. urtean munduan aurrekontuetan ingurugiroa babesteko diru gehien erabilitako estatua Alemaniako Errepublika Federala izan zen.
Sichuan probintzian mendetako aurrerapena
Txinan Sichuan probintzian bost milioi bizi dira eta mendeak daramatzate simaur, lasto eta materia organikoaren hartziduratik sortutako metanoa aprobetxatzen.
Atmosferako CFC-kontzentrazioak behera egin du
CFC letrez izendatzen diren klorofluorokarbonoen kontzentrazioa azkenaldian nabarmen jaitsi da, erakundeak egindako neurketa batzuek diotenez.
Lera-txakurrak debekaturik
Zakur hauek Antarktikan debekaturik daude apirilaz gero.
Lindanoa salbuetsia
Greenpeace erakunde ekologistak Espainian lindanoa usatzea eta soro eta zelaietan barreiatzea debeka dadin eskatu berri du.
Azken bikotea
Japoniako Sado irlako bi ibis motostun hauek dira munduan bizirik diren bakarrak; espezie honetako azkenak.
Estatu-irla txikien arazoak
Gehienentzat munduko irla txikiak amets eta oporretako irudiak dira. Irla horietako biztanleentzat bizitza biziraupen-borroka da.
Eguzki-adarren mitoa desmitifikatuz
Hamaika urtean behin, gutxi goiti-beheiti, Eguzkia-Lurra ihardueraren zikloaren gailurraren inguruan, ekaitz magnetiko handiak jasotzen dira.
Ilargira berriz ere
Urtarrilaren 25ean, NASAk "Clementine" izeneko zunda bidali zuen Ilargira, hango misterioak argitu asmoz.
Tora, Tora, Tora!
Japoniako Espazio Agentziak arrakasta osoz lortu zuen otsailaren hasieran bere lehen kohetea jaurtitzea.
Teklatu berezia
Abiadura bizkortzearren, "Velotype" izeneko teklatu berria asmatu da; ohizkoarekin konparatuz oso bestelako.
Aparatu balioanitza
Aparatu txikia da eta "Galeo 2000" du izena. Telefonoa, faxa, fotokopiagailua eta erantzungailu automatikoa da aldi berean.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
