411990(e)ko azaroa

Erreportajeak

Hizkuntzak, geneak eta migrazioak

Otaolaurretxi, Jon -

Gizateria sortu zenez geroztik, Homo sapiens sapiens gizakiak Ekialde Hurbiletik irtenda hiru migrazio nagusi izan dituela pentsatzen da. Duela 100.000 …

Interstellar probe misioa

Arregi Bengoa, Jesus -

Pioneer eta Voyager espaziuntziek gaur egun bidaltzen dizkiguten datuak, heliosferaren kanpo aldeari buruz jasotzen dugun zuzeneko lehen informazioa da.

Loa: eginkizun miresgarria

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Loak edo lo-egoerak, bere aniztasun edo pluraltasunak berak adierazten digu loaren kontzepzio biologikoa ez dela gauza uniformea.

Euskal Herriko burdinbideetako

Sarriegi Eskisabel, Andoni -

Bolada batean gure artean halako burrundara eragin zuen burdinbideetako "Y" grekoaren gaia, Bilbo/ Gasteiz/Donostia arteko lotura eginez Europako erreibideetako abiadurarako …

Formulako pilotuei stressa neurtzen

Alargunsoro, F. -

Automobilismoan "Bat Formula"ko denboraldia aurtengoz azkenetan da jadanik. Bertako sei piloturi ordea (Alain Prost barne delarik), saiakuntza bereziak egin dizkiete …

Lur arraroak

Barrenetxea, Tere -

Lur arraro deritze 21 eta 71 zenbaki atomikodun elementu kimikoen artean dauden 17 metalei eta baita elementu horiek sortzen dituzten …

Eragiketak nola? (II). Biderkaketa eta zatiketa

Angulo, Patxi -

Biderkaketari gagozkiolarik, kasu berezi bat aipatu behar da. Gorago aipatu eskuzko biderkaketan, eskuetan jaitsitako hatzak 10az biderkatzen zela genion.

Maneiu genetikoa eta prozesu industrial berriak

Ugalde, U.O. -
Dickson, R.C. -

Gizakiak prozesu biologikoen bidez lortu dituen etekinak beti sortu dute gizartean halako interes berezi bat. Beraz, gizakiak ez ditu prozesu …

Tiro zeiharra

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Tiro zeiharraren simulazioari heldu diogu oraingoan. Dakigunez, horizontalarekiko a angeluaz eta abiaduraz botatako proiektilaren higidura dugu tiro zeiharraren adibideetako bat.

Albisteak

Bi oin dituen balea

Elhuyar Zientzia -

Paleontologoek bi oin dituen antzinako bale bat aurkitu dute.

Txinan ere biriketako minbizia

Elhuyar Zientzia -

Urrian zehar Herri-Kongresuan erretzearen aurkako zenbait neurri legal eztabaidatuko dira. Arrazoia biriketako minbiziak izan duen hazkundea da. Joan den hamarkadan, …

Landareen osagai bat oxigenoaren kontrolatzaile

Elhuyar Zientzia -

Pennsylvania-ko unibertsitateko Jennifer Robinson-ek dioenez, ligninak atmosferaren konposizioan eragin handia du; oso zaila bait da bera degradatzea.

Ozonoa kaltegarria izan daiteke

Elhuyar Zientzia -

Izpi ultramoreekiko iragazkia den ozonoa oso kaltegarri izan daiteke lurrazalean.

Eguzkitiko izpietatik babesten

Elhuyar Zientzia -

Izpi ultramoreak bi motakoak izan daitezke: A eta B motakoak. B ultramoreak, erredurak sortzen ditu eta bata zein bestea minbizi …

Hepatitis-mota berria

Elhuyar Zientzia -

Atlanta-ko Osasun-Kontrolerako Zentrukoa den Daniel Bradley-k esan duenez E hepatitisa ez da ez A eta ezta B hepatitisa ere, eta …

CFC substantziak bi bider kaltegarri

Elhuyar Zientzia -

Ozono-geruzak jasandako kaltearen errudun diren CFC substantziak, lurrean gertatzen ari den "negutegi-efektuan" ere eragile garrantzitsuak dira.

Sobietarrek azken txori erraldoia erakutsi dute

Elhuyar Zientzia -

Antonov An-225 eredua da eta bere sei motoreekin barnean egitura handiak garraiatzeko diseinatua dago.

Mediterranioa, izurdeen hilerri

Elhuyar Zientzia -

Joan den abuztuaren bukaeran ehundaka izurde hilik azaldu zen Espainia, Frantzia eta Italiako hondartzetan.

Munduko bufalo-talderik handiena mehatxaturik

Elhuyar Zientzia -

Aholkulari-Batzorde batek Kanada-ko gobernuari ondoko aholkua eman dio: aziendak gaixotasunik jasan ez dezan, bufalo guztiak hil egin behar dira.

Metaketa magnetikoa: mugarik ez

Elhuyar Zientzia -

IBMren zentru bateko ikertzaileek errekord guztiak apurtu dituzte, hau da, datu-gigabyte bat 2,5 cm2-tan metatzea.

Meteorologian ere programa berriak

Elhuyar Zientzia -

Eguraldian eta kliman mendiek duten eragina hobeto ulertzeko Pyrex izeneko programa martxan jarri da.

Dortoken misterioa argitu da

Elhuyar Zientzia -

Dortokek bidaia egiteko zer-nolako gida-sistema erabiltzen duten ezezaguna izan da orain arte. Baina Florida-ko unibertsitateko biologo-talde batek misterioa argitu egin …

Satelite espioiak

Elhuyar Zientzia -

EEBBek espazioan zituzten sateliteen bidez, Kuwaiterantz tropa irakiarrek egindako ibilaldien berri berehala izan zuten.

Errebolber-motako aparkalekuak

Elhuyar Zientzia -

Nola aparkatu Tokion? Enpresari japoniarrak irtenbide desberdinak probatzen ari dira. Hazama enpresak errebolber izeneko proiektua aurkeztu du.

Baso tropikalak desagertzea, uste baino azkarrago

Elhuyar Zientzia -

Urrian jakin denez, munduan 160.000tik 200.000raino kilometro karratu zuhaitz botatzen ari dira urtero.

Telefonoa satelite bidez

Elhuyar Zientzia -

Motorola izeneko enpresa iparramerikarrak proiektu bat aurkeztu berri du telefoniaren arloan.

Satelitez eta CD-ROMez gidatutako automobilak

Elhuyar Zientzia -

Sistema honen bidez gidatutako automobilen gidariei ez zaie axola izango munduko edozein lekutan egotea; automatikoki gidatuak izango bait dira.

Marraskiloen arrautzak

Elhuyar Zientzia -

Kaviarra elikagai preziatua dela esanda ez dugu inolako sekreturik argitzen, baina ba al zenekien marraskiloaren arrautzak kaviarraren mailakoak direla?

A. F. Möbius eta H. S. Jones

Azkune Mendia, Iñaki -

Bi astronomo famaturen berriak dakartzagu ale honetan. Bata alemana da, duela 200 urte jaioa, eta bestea orain dela 100 urte …

Luismi Agirrezabalarekin solasean udako euskal unibertsitatean

Tapia, Xipitri -

UEUk uztailean Iruñean antolatutako ekitaldietan Luismi Agirrezabala geologoarekin topo egin eta aurreko egunean izandako saioen berri eman zigun.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila