411990(e)ko azaroa

Erreportajeak

Hizkuntzak, geneak eta migrazioak

Gizateria sortu zenez geroztik, Homo sapiens sapiens gizakiak Ekialde Hurbiletik irtenda hiru migrazio nagusi izan dituela pentsatzen da. Duela 100.000 …

Interstellar probe misioa

Pioneer eta Voyager espaziuntziek gaur egun bidaltzen dizkiguten datuak, heliosferaren kanpo aldeari buruz jasotzen dugun zuzeneko lehen informazioa da.

Loa: eginkizun miresgarria

Loak edo lo-egoerak, bere aniztasun edo pluraltasunak berak adierazten digu loaren kontzepzio biologikoa ez dela gauza uniformea.

Euskal Herriko burdinbideetako

Bolada batean gure artean halako burrundara eragin zuen burdinbideetako "Y" grekoaren gaia, Bilbo/ Gasteiz/Donostia arteko lotura eginez Europako erreibideetako abiadurarako …

Formulako pilotuei stressa neurtzen

Automobilismoan "Bat Formula"ko denboraldia aurtengoz azkenetan da jadanik. Bertako sei piloturi ordea (Alain Prost barne delarik), saiakuntza bereziak egin dizkiete …

Lur arraroak

Lur arraro deritze 21 eta 71 zenbaki atomikodun elementu kimikoen artean dauden 17 metalei eta baita elementu horiek sortzen dituzten …

Eragiketak nola? (II). Biderkaketa eta zatiketa

Biderkaketari gagozkiolarik, kasu berezi bat aipatu behar da. Gorago aipatu eskuzko biderkaketan, eskuetan jaitsitako hatzak 10az biderkatzen zela genion.

Maneiu genetikoa eta prozesu industrial berriak

Gizakiak prozesu biologikoen bidez lortu dituen etekinak beti sortu dute gizartean halako interes berezi bat. Beraz, gizakiak ez ditu prozesu …

Tiro zeiharra

Tiro zeiharraren simulazioari heldu diogu oraingoan. Dakigunez, horizontalarekiko a angeluaz eta abiaduraz botatako proiektilaren higidura dugu tiro zeiharraren adibideetako bat.

Albisteak

Bi oin dituen balea

Paleontologoek bi oin dituen antzinako bale bat aurkitu dute.

Txinan ere biriketako minbizia

Urrian zehar Herri-Kongresuan erretzearen aurkako zenbait neurri legal eztabaidatuko dira. Arrazoia biriketako minbiziak izan duen hazkundea da. Joan den hamarkadan, …

Landareen osagai bat oxigenoaren kontrolatzaile

Pennsylvania-ko unibertsitateko Jennifer Robinson-ek dioenez, ligninak atmosferaren konposizioan eragin handia du; oso zaila bait da bera degradatzea.

Ozonoa kaltegarria izan daiteke

Izpi ultramoreekiko iragazkia den ozonoa oso kaltegarri izan daiteke lurrazalean.

Eguzkitiko izpietatik babesten

Izpi ultramoreak bi motakoak izan daitezke: A eta B motakoak. B ultramoreak, erredurak sortzen ditu eta bata zein bestea minbizi …

Hepatitis-mota berria

Atlanta-ko Osasun-Kontrolerako Zentrukoa den Daniel Bradley-k esan duenez E hepatitisa ez da ez A eta ezta B hepatitisa ere, eta …

CFC substantziak bi bider kaltegarri

Ozono-geruzak jasandako kaltearen errudun diren CFC substantziak, lurrean gertatzen ari den "negutegi-efektuan" ere eragile garrantzitsuak dira.

Sobietarrek azken txori erraldoia erakutsi dute

Antonov An-225 eredua da eta bere sei motoreekin barnean egitura handiak garraiatzeko diseinatua dago.

Mediterranioa, izurdeen hilerri

Joan den abuztuaren bukaeran ehundaka izurde hilik azaldu zen Espainia, Frantzia eta Italiako hondartzetan.

Munduko bufalo-talderik handiena mehatxaturik

Aholkulari-Batzorde batek Kanada-ko gobernuari ondoko aholkua eman dio: aziendak gaixotasunik jasan ez dezan, bufalo guztiak hil egin behar dira.

Metaketa magnetikoa: mugarik ez

IBMren zentru bateko ikertzaileek errekord guztiak apurtu dituzte, hau da, datu-gigabyte bat 2,5 cm²-tan metatzea.

Meteorologian ere programa berriak

Eguraldian eta kliman mendiek duten eragina hobeto ulertzeko Pyrex izeneko programa martxan jarri da.

Dortoken misterioa argitu da

Dortokek bidaia egiteko zer-nolako gida-sistema erabiltzen duten ezezaguna izan da orain arte. Baina Florida-ko unibertsitateko biologo-talde batek misterioa argitu egin …

Satelite espioiak

EEBBek espazioan zituzten sateliteen bidez, Kuwaiterantz tropa irakiarrek egindako ibilaldien berri berehala izan zuten.

Errebolber-motako aparkalekuak

Nola aparkatu Tokion? Enpresari japoniarrak irtenbide desberdinak probatzen ari dira. Hazama enpresak errebolber izeneko proiektua aurkeztu du.

Baso tropikalak desagertzea, uste baino azkarrago

Urrian jakin denez, munduan 160.000tik 200.000raino kilometro karratu zuhaitz botatzen ari dira urtero.

Telefonoa satelite bidez

Motorola izeneko enpresa iparramerikarrak proiektu bat aurkeztu berri du telefoniaren arloan.

Satelitez eta CD-ROMez gidatutako automobilak

Sistema honen bidez gidatutako automobilen gidariei ez zaie axola izango munduko edozein lekutan egotea; automatikoki gidatuak izango bait dira.

Marraskiloen arrautzak

Kaviarra elikagai preziatua dela esanda ez dugu inolako sekreturik argitzen, baina ba al zenekien marraskiloaren arrautzak kaviarraren mailakoak direla?

A. F. Möbius eta H. S. Jones

Bi astronomo famaturen berriak dakartzagu ale honetan. Bata alemana da, duela 200 urte jaioa, eta bestea orain dela 100 urte …

Luismi Agirrezabalarekin solasean udako euskal unibertsitatean

UEUk uztailean Iruñean antolatutako ekitaldietan Luismi Agirrezabala geologoarekin topo egin eta aurreko egunean izandako saioen berri eman zigun.