3432021(e)ko iraila
Erreportajeak
Zuhaitzen denboran atzera
Zuhaitzek hitz egingo balute, zer ez ote lukete kontatuko; esaterako, Arabako basoetako bost mendeko haritzek. Ez dute hitz egiten, baina …
Ekonomia ekologikoa, etorkizunerako aterabidea
2020ko maiatzean, COVID-19aren lehen olatuaren erdian, COVID-19aren osteko Euskal Herriko ekonomia ekologikoaren alde izeneko manifestua aurkeztu zuen zientzialari- eta akademiko-talde …
Elkarrizketak
“Hizkuntza gutxituen defentsa instrumentu ahaltsua da planetaren jasangarritasuna lortzeko”
Gure gizarteak egun duen erronka handienetakoa da bioaniztasunaren galera larri honi zer estrategiaren bidez helduko diogun erabakitzea. Ohiko ikuspegietatik aldentzen …
Analisiak
Gorputzaren merkantilizazioa
Guilló Arakistain, Miren - Antropologoa. Balioen Filosofia eta Gizarte Antropologia saileko irakaslea
Osasunerako baliabide medikoak izatea eskubide bat bada ere, medikuntzaren eta bioteknologiaren erabilerak kezka etikoak ere sortzen ditu gizartean batzuetan. Izan …
ZIENTZIA ITSU: Ezinduak zientzietan gaituz
Zientziaren inguruko oinarri batzuek gaur egungo errealitatea ulertzen lagundu diezagukete. Sarritan, ordea, ezagutza horiek ezinduen kolektibotik urrun gelditzen dira. Haien …
Mundu digitala
Chromeren nagusikeria erabatekoa
Web-nabigatzaileen artean, Google Chrome da nagusi azken urteotan eta hurrengoarekiko diferentzia handiz, eta enpresak egoera hori baliatzen du bere interesen …
Lekukoak
“Jakin-mina eta harritzeko gaitasuna zientzialarion berezko ezaugarriak dira”
Miren Cajaraville Bereziartua ikertzaileak (Donostia, 1964) jasoko du Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak eta Ikerbasquek emakume zientzialariei egiten dieten Advanced aitortza. …
Istorioak
Ellen Swallow: zientzia, gizartea hobetzeko
1879, Poughkeepsie, New York. “Emakumeok kimika apur bat jakin behar dugu, autodefentsa gisa”, esan zuen, irmo. Hirurehun bat emakume aurrean. …
Ekinean
"Lehen ikuspegi biomedikotik lantzen zen; ez zen aztertzen ingurune soziala"
Pertsona batzuek garbi dute txikitatik zer ikasi nahi duten eta zertan egin nahi duten lan; Andrea Cabezas Rodríguez ez zen …
Atarikoa
Ekonomia ekologikoa helduleku
Iraileko zenbakian, ingurumenari eman diogu protagonismo osoa, egoerak hala eskatzen duelako. Gizateriak egun duen erronkarik handienetako bat da jasangarria ez …
Gai librean
Modu komuneko tentsioa: ibilgailu elektrikoen isilpeko etsai
Fernandez, Markel - APERT ikerketa-taldea Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Aretxabaleta, Iker - APERT ikerketa-taldea Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Ibarra, Edorta - APERT ikerketa-taldea Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Andreu, Jon - EHUko Elektronika Aplikatua saileko ikerkuntza-taldeko (APERT) ikertzailea
Guztion ahotan dauden ezaugarriak dira ibilgailu elektrikoen autonomia, bateriak kargatzeko denbora edota kostua. Baina zer gertatzen da ibilgailuen fidagarritasunarekin? Zer …
Autokontsumo elektrikoa: autokudeaketan oinarritutako energia-eredu berri baterantz
Gómez, Julen - Ingeniaritza Elektrikoa Saila. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
López, Iraide - Ingeniaritza Elektrikoa Saila. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Villena, Unai - Ingeniaritza Elektrikoa Saila. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Zubiria, Ander - Ingeniaritza Elektrikoa Saila. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Munduan aspaldidanik mahai gainean dagoen gaia da energia sortzeko erabiltzen ditugun ereduak aldatzeko beharra. Abiatu den trantsizio energetikoaren bidean, autokontsumo …
Medikuntza pertsonalizatzeko teknologiak
Urte askotako ezagutza medikoari teknologia eta tresna berriak batzea aukera ematen ari da gero eta doitasun handiagoko medikuntza egiteko, medikuntza …
Pirinioetako glaziarrak galzorian
Izagirre Estibaritz, Eñaut - Geografoa eta glaziologoa, ikertzaile doktoregaia EHUn
Aurtengo neguan Filomena izan dugu hizpide, hain zuzen, erregistroen arabera duela hamarkada asko ikusi gabeko elur-denboralea. Elur-uzta oparoa utzi zuen …
Albisteak
Optogenetika laborategietatik atera eta gizakietan erabili da, aurrenekoz
Hogei urte ere ez ditu optogenetikak, eta jada laborategietatik atera da, lehenengo aldiz. Hari esker, 40 urtez itsu egondako gizon …
Euskal baleak gero eta txikiagoak dira, estresaren ondorioz
AEBko Ozeano eta Atmosferaren Admistrazioak 1980tik egindako ikerketek agerian jarri dute Ipar Atlantikoko sardako balea edo euskal balea (Eubalaena …
Bidaiariek mikroorganismo erresistenteak hedatzen dituzte
Nazioarteko bidaietan, uste baino ohikoagoa izan liteke bidaiariek mikroorganismo erresistenteak ekartzea etxera, euren hesteetan. Hala erakusten du Washingtongo eta Maastrichteko …
Entzefaloa eta barrabilak, diruditen baino antzekoagoak
Portoko eta Birminghamgo unibertistateetako ikertzaileen arabera, giza ehun antzekoenak entzefaloarena eta barrabilena dira. Haien esanean, organo horien morfologia eta …
Atomoei inoiz egindako argazkirik zehatzena lortu dute
2018ko marka hautsita, inoizko bereizmen handieneko argazkia egin diete atomoei Cornell Unibertsitateko ikertzaileek (New York, AEB). Hain zuzen, orain arteko …
Emakume ikertzaileak: asmatu bai, batez ere emakumeentzat; patentatu ez
Emakumez osatutako ikertzaile-taldeek gainerakoek baino joera handiagoa dute emakumeen onurarako aurrerapenak sortzeko, baina patente gutxiago lortzen dituzte. Hori frogatu dute …
24.000 urtez izoztuta egondako errotifero bat berpiztea lortu dute
Errusiako Lurzoruaren Zientzietako Arazo Fisiko-kimiko eta Biologikoen Institutuko ikertzaileek jakinarazi dutenez, 24.000 urtez Siberiako permafrostean izoztuta egon den errotifero bat …
Aurrerapausoak antibiral bat lortzeko bidean
COVID-19a tratatzeko antibiral bat garatzen ari da Nerea Irigoyen Vergararen lantaldea. Zelula-kulturetan emaitza onak lortu dituzte, eta PLOS Pathologens aldizkarian …
Marteko hodei erraldoi baten sekretuak argitu dituzte
Ur-izotzezko hodei berezi bat sortzen da Marten. 1.800 km luze eta 150 km zabal izatera irits daiteke. Oso azkar zabaltzen …
Homo berri bat aurkitu dute Israelen
Ikusteko dago nola eragiten dion aurkikuntza berriak hominidoen azken milioi urte erdi honetako paisaia ebolutiboari
Duela 37 milioi urteko bi sasizaldi-espezie berri aurkitu dituzte Araban
Gaur egun, ekido-espezie gutxi batzuk badaude ere –zaldi, asto eta zebrak, esaterako–, duela 56-33,9 milioi urte, Eozenoan, askoz ere aniztasun …
Zulo beltz batek bere orbita-sistemako neutroi-izarra irentsi duela detektatu dute
Grabitazio-uhinak albiste izan dira, berriz ere. Astrofisikariek lehenengo aldiz detektatu dute zulo beltz batek nola irensten zuen neutroi-izar bat, sortutako …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
