2502009(e)ko otsaila
Erreportajeak
Aldakortasuna informazio-iturri
Bizidunon genomak egiten du bakoitza espezie jakin bateko kide izatea, eta, hortaz, espezie bereko kideek antzeko ezaugarriak izatea. Bestalde, nork …
Donostiako Aquariuma, barrutik ikusita
XX. mendearen hasieran sortu ziren erakundeak mendeurrena betetzen hasi dira. Horietako bat da Gipuzkoako Ozeanografia Elkartea, mendeurrena 2008ko urriaren 19an …
Erretinosi pigmentarioa, tuneletik begira
Txakurrak itsuen laguntzaile. Istorio ezaguna da, baina bertsio berriak badira. Horietako batean, itsu zen txakur bati ikusteko gaitasuna itzuli zion …
Ostadarra platerean
Begietatik jaten dugula kontu jakina da. Izan ere, koloreak begietatik sartzen zaizkigu, baina baita ahotik ere. Laranja-kolore biziko laranjak ditugu …
Penizilina, imitazio ona
Penicillium generoko onddoek arma bat dute bakterioen kontrako gerran erabiltzeko: penizilina. Horrek erakutsi zion gizakiari botikak izango diren produktuak eskura …
Ibaiertzen jaun eta jabe
Fallopia japonica du izena; Reynoutria japonica eta Polygonum cuspidatum izenekin ere ezagutzen da, eta espezie inbaditzailetzat hartzen da. Baina zeri …
Da Vinci robot zirujaua
Zirujauek inbidiaz begiratzen diote Da Vinciren eskumuturren trebeziari. Haren mugimenduen zehaztasunak ez du preziorik kirurgian. Zauri txikiko kirurgian espezialista da …
Bizidunek egina eta desegina
Iazko Zientziaren Astean, patata-fekulaz egindako plastikozko poltsak banatu zituzten. Poltsa horiek zakarretan bukatzen dutenean, materia organikoa deskonposatzen duten mikroorganismoek desagerraraziko …
Elkarrizketak
Enrike Zuazua: "Matematikaren tresneria garrantzitsuena ikertzaileak dira"
Jende askorentzat, matematikariak bakarka beren geletan sartuta lan egiten duten teorikoak dira, baina errealitatea guztiz bestelakoa da. Horrexen adibide garbia …
Darwin: adarretatik sustraietara
Charles Darwin 1809ko otsailaren 12an jaio zen; hortaz, hil honetan ospatzen da haren jaiotzaren 200. urteurrena. Gainera, duela 150 urte …
Albisteak
Geneak isiltzeko mekanismoa argiago
New Yorkeko Rockefeller Unibertsitateko ikertzaileek geneak isiltzeko mekanismoa argitzeko pauso bat eman dute. Horretarako, ozeano-hondoko tximinia hidrotermaletan bizi den bakterio …
Eraikinek intsektuak nahasten dituzte
Gizakiok sortutako gainazal ilun eta distiratzaileak, hala nola eraikinak eta asfaltozko errepideak, kaltegarriak izan daitezke intsektuentzat, Michigan Estatu Unibertsitateko ikertzaile-talde …
Macquari uhartetik katuak kentzeak kalte ekologikoak sortu ditu
Australiako Macquari uhartean, katuak kentzeko kanpaina bat egin zen 2000. urtean. Kanpaina hark bertako ekologiari kalte handiak eragin dizkiola eman …
Gasezko planeta erraldoiak azkar hazten dira
Jupiter bezalako gasezko erraldoien sorrera azkarra izan zela frogatu dute Harvard-Smithsoniar Astrofisika Zentroko ikertzaileek, beste izar batzuk ikertuta. Hala azaldu …
Zelula ama bat, gaixotasun baten eredu
Lehen aldiz bihurtu dute zelula ama bat gaixotasun genetiko bat ikertzeko eredu. Gaixotasuna duen gaixo bati azaleko zelula bat kendu, …
2008ko Euskadi ikerketa-saria
Claudio Palomo EHUko Kimika Organikoko katedradunak jaso du 2008ko Euskadi ikerketa-saria, Zientzia eta Teknologiaren modalitatean. Epaimahaiaren ustez, Palomo irakasleak oso …
Gene-familia bera hainbat hosto-formatarako
Azatik hasi eta astigarreraino, hainbat landareren hostoen itxura gene-familia berak zehazten du. Nekazaritza Ikertzeko Frantziako Institutu Nazionaleko talde batek ondorioztatu …
RNAri buruzko ikerketak Wikipedian
RNA Biology zientzia-aldizkariak jasotako ikerketak Wikipedian agertuko dira. Izan ere, aldizkariak eta RNA familia datu-baseak (Rfam) elkarlanean aritzeko hitzarmen bat …
Ilargiak eremu magnetikoa izan zuen
Apollo 17 misioan Ilargitik ekarritako arroka baten azterketak aditzera eman duenez, Ilargiak inoiz izan du eremu magnetikorik. Massachussets Teknologia Institutuan, …
Landareak, errugabeak metanoaren auzian
Hiru urte eztabaidatzen eta ikertzen eman ondoren, landareek ez dutela metanoa sortzen ondorioztatu dute ikertzaileek. Max Planck Institutuko ikertzaileen lan …
Urbanizazioaren mapa zehatza egin dute
2009ko Munduaren Garapen Txostenean, urbanizazioari buruzko mapa berri bat argitaratu dute Munduko Bankuak eta Europako Batasunak. Urbanizazioaren definizio bateraturik ez …
Laino gutxiago eta klima beroagoa
Datu meteorologikoek argi uzten dute azken 30 urteetan askoz laino eta lanbro gutxiago izan dela Europan aurreko garaietan baino. Datu …
Esne-bidea, Andromeda bezain handia
Esne-bidearen tamaina kalkulatu du Kaliforniako Harvard-Smithsonian Zentroko astronomo-talde batek, irrati-teleskopioen sare bat erabilita: Very Long Base Array taldea. Estatu Batuetan …
Argiak bultzatuta
Estatu Batuetako Yale Unibertsitateko fisikari batzuek lortu dute gauzak argiarekin mugitzea. Oso gauza txikiak izan behar dute, tamaina nanoskopikoa duten …
Kodoi baten ahalmen bikoitza
Euplotes crassus protozooan, UGA kodoiak bi aminoazido kodetu ditzakeela ikusi dute AEBko Nebraska Unibertsitateko ikertzaileek. Normalean, kodoi batek aminoazido bakarra …
Euri-tanta handiak, tornado-arriskua
Euri-tanten edota kazkabar-aleen tamainaren arabera, hodeiek trumoi-tximistez gertatzen den ekaitza edo tornado bat eragingo duten jakin daitekeela ikusi dute Oklahomako …
Sumendiak, susmagarri dinosauroen galeran
Uste nagusiaren aurka, dinosauroak ez ziren galdu meteorito baten talkaren eraginez, baizik eta sumendi-erupzio masiboen erruz. Hori proposatu dute hiru …
Persiarrak, arma kimikoak erabiltzen lehenak
Persiarrek gas pozoitsuak erabili zituzten erromatarren kontra Siriaren ekialdeko Dura hirian, Britainia Handiko Leicester Unibertsitateko arkeologo baten ustez. Arma kimikoak …
Bere burua kopiatzen duen RNA sintetikoa
Biziaren jatorriari buruzko teoria garrantzitsu baten arabera, RNA-molekula izan zen biziaren lehen molekula. Ustez, RNA gai da bere burua kopiatzeko, …
Erloju genetikoak ugaztunen zeluletan
Suitzako Teknologia Institutu Federaleko biologo batzuek erloju gisa jokatzen duen egitura bat sortu dute ugaztun baten zelula batean. Bakterioetan lortu …
Arrainek ere sortzen dute karbonatoa
Planktona ez da kaltzio karbonatoa sortzen duen bizidun bakarra. Jakina zen arrain hezurdunek ere sortzen dutela karbonatoa hesteetan, baina kantitate …
Nolako hemorragia, halako kaltea
Bihotzekoa izan duten pertsonen bihotzeko hemorragiak jaso dituzte lehenengo aldiz erresonantzia magnetiko (EMN) bidez Londresko Imperial Collegeko MRC medikuntza-zentroko ikertzaileek. …
Kristal ez-organiko kurbatuak
Granadako Unibertsitateko ikertzaileek ikusi dute kristal ez-organikoek kurbak hartzeko ahalmena dutela. Hori ez da arrunta mundu ez-organikoan. Normalean, naturan ikusten …
Prioiek eragina dute usaimenean
Prioiek usaimen-sisteman eragina dutela aurkitu dute Columbia Unibertsitateko ikertzaileek. Prioiak ez dira ezinbestekoak usaimenean, baina zentzumen horren gaitasunak zorrotz mantentzen …
Grafenozko elektrodo malguak eta gardenak
Koreako Sungkyunkwan Unibertsitateko ikertzaileek grafenozko elektrodo malguak eta gardenak garatu dituzte. Horretarako, grafeno-geruza fin bat txertatu dute bi polimeroren gainean, …
Aurrena zulo beltza izan zen, eta gero galaxia
Galaxien erdian dauden zulo beltzek hurbil dituzten izarrak eta gasa irensten dituzte. Bestalde, baina, haien grabitazio-indarrak inguruan izarrak eta galaxiak …
Dinosauroa lumaz jantzita, nabarmentzeko
Beipiaosaurus dinosauroaren lumek hegazti askotan duten funtzio berbera zuten: bere burua nabarmentzea, bikotekidea erakartzeko edo etsaiak uxatzeko. Hori ondorioztatu dute …
XX. mendean, itsas maila 1,9 mm igo da urtean
EHUko Zientzia eta Teknologia Fakultateko ikertzaile-talde batek klima-aldaketak euskal kostaldean duen eragina aztertu du, eta ikusi du XX. mendean zehar …
Afrikako lurzoruaren mapa digitala abian
Afrikako lurzoruaren lehenengo mapa digitala prestatzen ari dira Afrikako Lurzoruaren Informazio Zerbitzuen proiektuan. Saharaz hegoaldeko 42 herrialdetako lurzoruaren egoerari eta …
Jakintza hedatuz
Gaixotasun handien kontrako lagun txikiak
Minbiziaren kontrako tratamenduen arazoetako bat da ez dituztela bereizten zelula osasuntsuak eta gaixoak. Hala, guztiek pairatzen dute tratamenduaren eragina. EHUko …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
