1982004(e)ko maiatza

Erreportajeak

Biotxipa analisi genetikoen ordez

Batzuetan gehiegizko kolesterola genetikoa izaten da. Halakoetan, bizimodu osasuntsua egiteak ez du bihotzekoa edo bularreko angina izateko arriskua eragozten; eta …

Otsoa, urtetik urtera ugariagoa

Otsoaren populazioa handitzen ari da. Hain zuzen ere, normalean ikusten ez zen tokietan ikusi dute azkenaldian. Horrek esan nahi du …

Hartza, urtetik urtera urriagoa

Iraupena kolokan dauka Pirinioetako hartzak. Gizakiarekin batera hainbeste urte eman ondoren, desagertu egingo da, ezer egiten ez bada. Zer nahi …

Ordenagailuko datuak lepokoan

Aspaldi ohitu ginen, ohitu bagara behintzat, telefonoaren txirrina alde guztietan entzutera. Orain, argazkiak ere ateratzen ditu jendeak telefonoa erabilita. Baina …

Europako izotzezko altxorrak

Europako glaziarrak ez dira oso handiak. Izan ere, munduko glaziarrik handienak 1.000.000 km ² -ko hedadura du, eta Europako handienak …

Gene-terapiaren etorkizuna

Gene-terapiaren potentzial terapeutikoa jadanik frogatuta dago. Baina, 2002an, urte batzuk lehenago gene-terapiaren bidez sendatutako bi burbuila-umek leuzemia garatu zuten; gertaera …

e-Asma: sendagile eta informatikarien arteko lankidetza-proiektua

Azken urteotan, gero eta lotuago azaldu dira teknologia eta osasun-arloa. Izan ere, teknologiaren aurrerapenak laguntza handia eman dio osasun-munduari, eta …

CERNek berrogeita hamar urte

Ikerketa nuklearraren zentro europarra da CERN (Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire). Atomoa baino txikiagoak diren partikulak ikertzen dituen laborategi …

Adimen sintetikoa: zientzia ala fikzioa?

Mila bederatziehun eta laurogeita hamazazpi. Deep Blue makina Kasparov garaitzeko estrategia garatzen ari den bitartean, Sojourner robota Marteko gainazala esploratzen …

Coriolis, ideia berrien zurrunbiloa

Gaspard Gustave Coriolis 1792ko maiatzaren 21ean jaio zen Parisen. Ingeniaritza-ikasketak burutu ondoren, irakaskuntzan eta ikerketan aritu zen hainbat arlotan, bereziki …

Aldakako protesiak

Aldakako giltzadura, denboraren poderioz eta beste hainbat faktoreren eraginez, gastatu egiten da, eta ez da bere funtzioa behar bezala betetzeko …

Burdina

Giza gorputzak kantitate txikian behar du burdina, baina kantitate txiki horrek funtsezko eginbeharrak betetzen ditu.

Elkarrizketak

Jesus Altuna: "Arkeologiak diziplina artekoa izan behar du".

Jesus Altuna Aranzadi Zientzi Elkarteko historiaurreko sailaren lehendakaria da, eta Munibe aldizkariaren zuzendaria. Bizitza osoa eman du Euskal Herriko historiaurrea …

Albisteak

Interneteko trafiko-behatokiaren kontrol-zentroa Nafarroan

Nafarroako Unibertsitate Publikoan Europako Interneteko trafiko-behatokiaren kontrol-zentroa irekiko dute.

Medikuntzan erabiltzeko ultrasoinuak

Frantziako fisikari batzuek soinu-uhin ultrasonikoak sortu dituzte giza ehunean lehen aldiz.

Inurriz mozorrotzen den armiarma

Ikerketa berri baten arabera, Australiako armiarma batek inurritegietako usain espezifikoa har dezake.

Gamma izpiak tximistetan

Ikertzaile batzuek adierazi dute gamma izpi ikusezinak hedatzen direla zeruan tximisten osteko orduetan.

Gaitzen kontrako zelulak

Laborategian gaitzen kontrako T zelulen kopuru handia sortzeko teknika bat aurkitu dute, saguen enbrioien zelula ametatik abiatuz.

Koloretako telebistak 50 urte

Koloretako irudiak ematen zituen lehenengo telebista, CT-100, 1954an ekoitzi zen AEBetan.

Erdainkuntzaren babesa

Erdainduta egoteak ez du sexu bidez transmititutako gaixotasunetatik babesten.

Ekuatoreaz gaindiko glaziazioa

Ikertzaile-talde batek esan du azken glaziazioa aldi berean gertatu zela hemisferio bietan. Horrek adieraziko luke atmosferak garrantzi handia duela ekuatoreaz …

Metanoa Marten

Marteko atmosferan metanoa aurkitu du Mars Express espazio-zundak.

Sistema sinplea mareen energia aprobetxatzeko

Britainiar konpainia batek mareen energiari etekina ateratzen dion sistema bat asmatu du.

Hauek bai antigoaleko bitxiak!

Afrikan eginiko bi aurkikuntzak indar handiagoa eman diote gizakiak duela 75 mila urte baino gehiago pentsamendu sinbolikoa bazuela dioen teoriari.

Erresonantzia magnetikoa klaustrofobiarik gabe

Erresonantzia magnetikoak egiteko eskanerrei beldurra dietenentzako irtenbidea izan daiteke fisikari batzuek sortu duten tresna berria.

Beste erretrobirus bat tximinoetatik gizakira

SFV erretrobirusak gizakietara salto egitea lortu du.

Malariaren kontra, Anopheles-en geneak aldatu

Malariatik babesteko, gutxienez, bi aukera daude: gaixotasuna eragiten duen mikroorganismoa hil edo mikroorganismo hori transmititzen duen eltxoa aldatu.

Iragarri El Niño bi urte lehenago!

Bi urteko aurrerapena oso aurrerapen handia da meteorologiako iragarpenak egiteko. Hala ere, NOAA agentzia estatubatuarreko zientzialari batzuek helburu hori dute …

Osasun-monitore eramangarriak

Haririk gabeko monitore bat sortu dute bihotz-taupadak eta odolaren oxigeno-maila neurtzeko.

Tren lebitatzaileak, zaratatsuegiak

Lurretik zentimetro batzuetara joaten diren trenak azkarrak bai, baina zaratatsuak ere badira.

Katuak 9.500 urte gizakiaren aldamenean

Etxe-katuaren arbaso basatiak duela gutxienez 9.500 urte etxekotu zirela erakusten duen aztarna bat aurkitu dute.

Enbrioien zelula amak hezur-muinerako

Enbrioien zelula amak hezur-muinak eta odol-zelulak garatzeko erabili dituzte.

Baraila ahulagoa, garun handiagoa

Mutazio baten eraginez, gizakiaren barailako muskuluak ahuldu egin ziren, eta horrek gizakiaren adimena handitzea ekarri zuen.

Izar gehienen sorrera

Ia 100.000 izarren argiaren espektroa analizatu dute, eta bakoitza noiz sortu zen kalkulatu dute.

Burdina eta imana hegaztiak garbitzeko

Fuel-olioz zikindutako hegaztiak garbitzeko, ohiko detergenteez gain, beste metodo bat ere bada.

Bele ezkerra ala eskuina, lanaren arabera

Bele gehienek mokoaren eskuineko aldearekin egiten dituzte tresnak, baina tresna horiek erabiltzeko garaian alde bat zein bestea erabil dezakete, eta …

Neurrira egindako azpitituluak

Ikusle bakoitzari egokitutako azpititulu-sistema bat urtearen amaierarako egon liteke prest.

Olatu erraldoiak Titanen

Astronomoek esan dute Titanen, Saturnoren sateliterik handienaren itsasoetan, olatuak Lurrekoak baino zazpi aldiz handiagoak izan litezkeela.

Behe-mantua aztergai

Lurraren behe-mantua nolakoa den ulertzeko aurrerapauso handia eman dute geofisikariek. Lurraren nukleo metalikoa silikatozko mantu batek inguratzen duela uste da.

Odol-zelulek egiten dituzte maskorrak

Ostrek maskorra egiteko behar duten kaltzio karbonatoa ez dute azaleko zeluletatik isurtzen. Aldiz, odoleko zelulek garraiatzen dute minerala maskorra egiten …

Loturarik ez akrilamidaren eta bularreko minbiziaren artean

Suedian egindako ikerketa baten arabera, janarien akrilamidak ez du bularreko minbizia garatzeko arriskua handitzen.

Kanguruaren genoma: esne-aukera zabaltzeko giltza

Kanguruaren esne-ekoizpena zuzentzen duen genea behian txertatuta, elikagaitan oso aberatsa den esnea ekoitz daiteke.

Lehenengo ibiltaria

Antzinako ibai baten ibilguan, 350 milioi urte baino gehiagoko besoko hezur bat aurkitu dute Pennsylvania-n, AEBetan.

Elhuyarren berriak

Dictionnaire ELHUYAR Hiztegia

Zortzi urte igaro dira Elhuyarrek hiztegi elebidunak argitaratzeari ekin zionetik. Ordutik hona, urrats garrantzitsuak egin dira
euskal hiztegigintzan, Euskaltzaindiaren Hiztegi …

Jakintza hedatuz

Parkinsonaren oinarrietara

1817an deskribatu zuen lehenengoz Londresko James Parkinson fisikariak bere izena daraman gaixotasuna. Ordutik hona ikerketa ugari egin dira, baina, oraindik, …