Teclados torpes

Araolaza, Oier

Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

A organización das letras do teclado chegou por herdanza aos computadores. Creouse paira máquinas de escribir e estableceron a orde alfabética. Paira solucionar os problemas mecánicos que se producían no uso das primeiras máquinas de escribir, fixéronselle modificacións. Pasaron 150 anos desde entón e foron moitos os que mostraron o seu inadecuación a este sistema de teclado. A pesar de que algúns tomaron grandes esforzos en idear deseños máis fáciles de usar, non conseguiron descartar o torpe teclado.

Segundo os criterios mecanográficos, co dedo máis pequeno, que non ten ningunha forza, pulsamos a tecla A de bordo. Afixémonos ao final, pero despois de moito tempo de torpeza.

Por suposto, nas máquinas de escribir de outrora, as teclas debían ser comprimidas con forza. Once comerías presionando A ou Q co dedo máis pequeno da man esquerda.

As vocais son máis utilizadas que as consonantes e, como vimos, A está separada no extremo esquerdo e, ademais, atópanse na liña superior do teclado E, Ou, I e Ou. En lugar de colocalos cerca, por tanto, están afastados, e ademais hai que pulsar Ou co cuarto dedo, o perezoso.

No deseño de teclado actual, as letras non están situadas paira cubrir as necesidades do uso. Cando se realizou este deseño, a facilidade de redacción non era una prioridade. En consecuencia, o computador terá todos os megaherres que queira e realiza as súas operacións a toda velocidade, pero cos dedos seguiremos escribindo nun teclado torpe. Chegamos a arranxar bastante sobre a práctica da actividade, e hai quen toma a talla, pero ata que a posición de cada letra insérese ben na memoria temos bastante traballo.

L. Sholes

Se empezamos a pensar como organizar as letras na clave, analizaremos a frecuencia de uso de cada tecla e poriámolas en función diso. Os máis utilizados na segunda fila, na liña na que colocamos os dedos ao arrincar, e ao centro, o máis cerca posible do índice. Os que menos usamos, ao bordo, no territorio do dedo pequeno e do inútil.

E cales son as letras máis utilizadas? Aínda que varían dunha lingua a outra, existen algunhas similitudes.

En eúscaro, inglés, francés e castelán A e E son moi utilizados, pero nos teclados teñen espazo marxinal. Paira escribir en eúscaro utilizamos principalmente dous tipos de teclados. O utilizado en inglés e castelán, por unha banda, coñecido como QWERTY, xa que son as seis primeiras letras da liña superior. Doutra banda, utilízase una adaptación a partir deste QWERTY nos claviers baixo influencia francesa. Esta variante denomínase AZERTY e está adaptada ás linguas que utilizan gran cantidade de acentos.

En consecuencia, que criterio seguiuse paira organizar as letras no teclado? Pois aínda que pareza mentira, tívose en conta a frecuencia coa que se utiliza cada letra, pero non paira facilitar a escritura, senón paira afastar as teclas das letras. Isto ocorreu na época das máquinas de escribir e as súas consecuencias chegaron aos teclados dos computadores.

Evolución e teclados

O científico e divulgador Stephen Jay Gould dedicou tamén un oco nos seus escritos á peculiar organización de teclados de máquinas e computadores. Comparou a evolución do teclado coas curiosidades que se producen na evolución biolóxica. Segundo Gould, os complexos e curiosos carreiros da historia fan que o deseño da maioría dos organismos e ecosistemas non sexa o mellor posible. É máis, estes erros de deseño son, ao seu xuízo, o síntoma máis claro de que a evolución se produciu, xa que se se empeza a producir de cero produciríanse deseños sen erros.

En 1714 o enxeñeiro británico Henry Mill realiza a patente da primeira máquina de escribir. Pero non está claro si chegou a construír a mesma máquina. O italiano Pellegrino Turri si construíu una máquina de escribir en 1808. A continuación, varios inventores fixeron o seu prototipo, pero o éxito foi o creado polo estadounidense Christopher Sholes.

A máquina creada por Sholes na década de 1860 golpeaba o papel por baixo. As teclas estaban ordenadas alfabeticamente e nunha soa liña longa. Ao tentar escribir rápido, as letras se trababan entre si. Cando a primeira letra que se pulsaba estaba en papel e volvía ao seu lugar, a segunda letra golpeaba e de novo a primeira letra facíase en papel. Por tanto, o SOL quixese escribir con présas e o EVE podería ser o resultado.

Stephen J. Gould visitou Euskal Herria en 2002 invitado pola Asociación de Escritores Vascos.
R. Imaz

Paira solucionar o problema, Sholes organizou as letras en tres filas, ordenadas alfabeticamente, pero as letras se trababan igual. Así pois, o inventor tomou dúas medidas. En primeiro lugar, decidiu que as letras debían golpear o papel pola parte dianteira, de maneira que vía rapidamente os erros. Posteriormente, paira evitar atascos, decidiu cambiar a organización das letras.

Sholes analizou cales eran as letras máis usadas en inglés e, segundo el, comezou a afastarse. Tratábase de atascar as teclas o menos posible, polo que se preparou una ferramenta que ía escribir máis lentamente, xa que o exceso de velocidade provocaba conxestión. Sholes pasou seis anos facendo probas, cambios e melloras coa súa máquina até o seu resultado final.

Nas primeiras máquinas de escribir as letras ordenábanse alfabeticamente e todas estaban nunha soa liña, pero as letras se trababan moito. Paira evitalo, Sholes organizou as letras en tres filas e, ademais, afastou aos que máis se usaban en inglés, facéndoas máis lentas crendo que se ían a trabar menos.

A pesar dos cambios realizados no teclado ordenado alfabeticamente no punto de partida, aínda é posible detectar esta orixe, por exemplo na segunda liña: DFGHJKL. Entre as modificacións levadas a cabo cabe destacar una delas de carácter comercial. A razón de pór a letra R na liña superior tivo pouco que ver coa orde alfabética, a frecuencia de uso ou o risco de atragantamiento. Os vendedores, paira demostrar o funcionamento da máquina de escribir, adoitaban escribir TYPE WRITER (máquina de escribir), e todas as letras necesarias paira iso estaban na liña superior, excepto R, polo que, como apoio a esta tarefa, decidiron subir a letra R á liña superior. Así, os vendedores escribían o exemplo de forma rápida e sinxela ante o comprador.

A máquina de Sholes tivo una gran competencia no século XX. Nas primeiras décadas do século XX. Lanzáronse varios tipos de máquinas, pero a de Sholes estaba bastante ben preparada paira a competición: ofrecía papel en cilindros, cintas impregnadas de tinta e, o que foi moi importante, nas escolas de mecanografía comezáronse a ensinar nos teclados QWERTY.

Dvorak, mellor perdedor

En 1932, August Dvora, profesor de Pedagoxía, editou un teclado que solucionaría os erros de QWERTY. Investigou a mecanografía, a fisiología da man, a frecuencia de uso das letras, a súa localización, e tendo en conta todo iso, deseñou a organización das letras paira escribir en inglés paira o teclado da súa máquina de escribir. O teclado DSK (Dvorak Simplified Keyboard) era excelente, estudábase inmediatamente e permitía o seu uso a alta velocidade. Desde entón todas as marcas de velocidade mecanográfica realizáronse con teclados Dvorak.

A máquina de Sholes tivo una gran competencia no século XX. Nas primeiras décadas do século XX.

Algúns expertos aseguran que aprender a usar o teclado Dvorak paira alguén que empeza por cero é 20 veces máis fácil e que nos teclados QWERTY cométese o dobre de erros. Pero paira cando Dvorak apareceu no mercado no que QWERTY era líder, nas empresas utilizábase QWERTY, nas escolas de mecanografía ensinábase QWERTY, e as empresas rivais tamén apoiaban a organización QWERTY do teclado paira vender máquinas de escribir. Ademais, era una época de crise en EE.UU., e non estaba en condicións de tirar vellas máquinas de escribir e empezar a comprar novas.

Durante a Segunda Guerra Mundial, os militares viron que Dvorak era un sistema mellor e realizaron una campaña ao seu favor, pero QWERTY xa fixera camiño, xa se converteu nun estándar e Dvorak volveu quedar á sombra. Nos anos 70 resucitou o interese polo teclado de Dvorak. En varias revistas publicáronse artigos nos que se mostraban as vantaxes deste sistema fronte a QWERTY, e a empresa de escritoras Smith-Coroa ofreceu no seu catálogo as máquinas do sistema Dvorak. Pero a derrota foi total e apenas venderon exemplares. August Dvorak morreu en 1975, completamente atormentado e incapaz de comprender o fracaso do seu brillante sistema.

Opción de computadores

Cando en 1980 IBM lanzou ao mercado o Persoal Computer (PC), o teclado viña preparado co sistema QWERTY. O computador Apple IIe viña preparado coa posibilidade de que Dvorak utilizase o sistema, pero Apple non dixo a ninguén como facelo. Á chegada de Apple IIc, os usuarios podían optar polos dous sistemas de teclado, podendo utilizar QWERTY, pero tamén Dvorak. Pero poucos compradores coñecían o sistema Dvorak e paira a maioría deles pasou desapercibido. Microsoft Dvorak comezou a ofrecer a posibilidade de utilizar o teclado en sistemas anteriores a Windows. Actualmente todos os computadores do sistema Windows teñen esta opción.

Se queremos utilizar o teclado Dvorak de Windows, debemos facer o seguinte. Pica nos seguintes apartados: Configuración Panel de control Teclado Idiomas Propiedades. Alí, seleccionará os chamado Estados Unidos-Dvorak e o teclado funcionará neste sistema. Iso si, paira evitar confusións, convén pór no teclado una nova posición de letras cuns adhesivos.

Os computadores actuais pódense configurar para que Dvorak utilice o teclado, pero logo hai que indicar a nova orde de letras no teclado mediante un adhesivo, xa que os teclados Dvorak non están á venda.
R. Carton

A configuración Dvorak do teclado tamén se pode establecer no sistema Linux. Porque hoxe en día podemos configurar as teclas como queiramos e dar a cada tecla a función que queiramos. Na contorna gráfica cámbiase a configuración do teclado mediante a orde Xmodmap e na cónsola coa orde Loadkeys.

Grazas a estas opcións, nos últimos anos Dvorak está a elixir o teclado paira varios usuarios, pero a superioridade do teclado torpe, o qwerty, é total e polo momento case imposible de escapar.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila