Asociacións e Irmandades de Doantes de Sangue
Puidemos confirmar o devandito na introdución ao falar con Sabin Urcelay, vicepresidente da Asociación de Doantes de Sangue de Gipuzkoa. E como a nós este tema causounos curiosidade, ocorreunos reflectilo na revista.
Doantes de sangue…
Antes de nada debemos aclarar o mesmo título: Asociacións e Irmandades de Doantes de Sangue. A este respecto, as Irmandades son asociacións afectadas polo INSALUD e o resto son asociacións. Ademais, todas as Irmandades xurdiron paira dar resposta ás necesidades de sangue dun gran hospital, e entre as Institucións pódense atopar dous tipos: as creadas paira dar resposta ás necesidades dun gran hospital e as creadas paira dar resposta a un territorio. Os que estaban en Araba e Bizkaia foron creados ao redor dos principais hospitais da zona, mentres que os de Gipuzkoa e Navarra foron creados paira dar resposta ao territorio. Se nos fixamos nos nomes, enseguida darémonos conta do tipo: “Irmandade” de Doantes de Sangue de “Txagorritxu” e “Asociación de Doantes de Sangue de Gipuzkoa”.
A maioría deles partiron na década dos 60, sendo o de Navarra o país pioneiro. En breve realizará un percorrido de 50 anos. Só 50 anos? Alguén pode preguntar. Si, aínda que sexa o que máis tempo leva, 50 anos. Como se obtiña entón o sangue necesario paira as primeiras transfusións? Como se desenvolvían? Aínda que nalgunha ocasión tiñamos respostas a estas preguntas, o Dr. Sabin Urcelay lembrounos: “Antes de formar as Asociacións e Irmandades comprábase sangue. Aos que doaban sangue pagábaselles e aos que tiñan diñeiro paira comprar pagábaselles…”
Co obxectivo de dar resposta a esta inxustiza e desmontar o negocio do ouro vermello imprescindible paira vivir. “No caso de Gipuzkoa –di o señor Urcelay–, as mulleres de Acción Católica foron as que empezaron a doar sangue gratis en 1964. Tras esta iniciativa xurdiu a Asociación en maio de 1965. Por suposto, tivo as súas peripecias, pero hoxe podemos dicir que estamos firmes.”
Cada territorio de Euskal Herria foi a facer o seu propio banco de sangue e afortunadamente a colaboración entre ambos é moi boa. En Navarra e Gipuzkoa contaron desde a súa fundación cun banco de sangue propio e desde alí satisfixéronse os hospitais e clínicas destes territorios. O tres existentes en Bizkaia uníronse e xa constituíron o Banco de Sangue de Bizkaia. En Álava atópanse en fase de asociación e constitución. “Ter un en cada territorio facilita o traballo e, ademais, ao coordinarse mellor, non facemos que se esgote a quen quere doar sangue. A nosa misión non é competir entre nós, senón responder as necesidades de sangue. Iso témolo moi claro.”, díxonos o noso interlocutor.
Grazas á colaboración
Paira os doantes habituais, o que se explica a continuación será bastante coñecido, pero si non o fixeches nunca, saiba como pode dar ese primeiro paso: cada tres meses, os profesionais que traballan a este respecto achegaranse ao teu pobo ou barrio, normalmente un médico e catro enfermeiras, e é posible que algún dos teus coñecidos atópese en labores organizativos. Estes son os voluntarios da Asociación de Doantes Edol. Grazas a eles, e por suposto aos doantes, a Asociación mantense sa.
Cando lle preguntamos polos pasos previos á doazón, o Dr. Urcelay explicounos: “Antes de doar o sangue hai que ter dúas cousas claras: a primeira, que se tende a coidar a saúde de quen dá e a segunda, a de quen a toma. Paira iso, antes de nada, o médico faralle una serie de preguntas paira completar a súa historia médica. Tras o primeiro paso, tómase a tensión e a continuación analízase si ten anemia. Se todo está ben se poderá doar sangue e acudirá á sala habilitada paira iso. Tras a súa aplicación, poderá tomar un tentempié (que adoita ser conveniente) paira recuperar forzas e volver case inmediatamente ás súas tarefas habituais.”
“Todo iso, por suposto –di o señor Sabin Urcelay–, pódese organizar grazas aos 400 voluntarios que temos na asociación. Eles son os encargados da infraestrutura e de chamar aos doantes, así como de obter e preparar os alimentos e bebidas da cadeira que se ofrece na mesma. En Gipuzkoa contamos con 65 grupos ou delegacións coordinadas capaces de autofinanciarse. Aproveito esta ocasión paira agradecer a todas as persoas que colaboraron (carnicerías, panadeiros, tendas, etc.) para que isto suceda.
”A ruta do ouro vermello
Se tes ganas de mirar a bolsa mentres doas sangue, darasche conta de que en lugar de ter una soa bolsa, hai tres bolsas atadas. Por que? Nós trasladamos a mesma preocupación ao noso interlocutor. A resposta é: “En cada resultado recóllense 450 cm3 de sangue e énchense outros dous recipientes de mostra paira a súa posterior análise. Se as análises están ben, procederase a repartir o sangue recollido en tres fraccións. A centrifugación da primeira bolsa separará os glóbulos vermellos, deixando os glóbulos vermellos na primeira bolsa e o resto na segunda. A continuación se centrifugará a segunda bolsa e nesta ocasión separaranse o plasma e as plaquetas.”
Cando lle preguntamos pola duración dos elementos de cada resultado, contestounos: “Os glóbulos vermellos teñen una duración de 35 días, as plaquetas de 5 días e o plasma, ante a posible conxelación, dun ano. Levamos un control exhaustivo de todo iso e tratamos de non achegarse aos límites. No caso do plasma, por exemplo, aínda que ten una duración dun ano, aos 6 meses enviámolo á industria paira sacar dela os derivados necesarios.”
Necesidades de sangue
As necesidades de sangue varían dun territorio a outro e de ano en ano. Con todo, segundo o Sr. Sabin Urcelay, “en Gipuzkoa necesítanse uns 32.000 resultados ao longo do ano, que normalmente se cobren cos 20.000 doantes de sangue existentes. Tamén hai que dicir que si estamos ben cada ano necesítanse 3.000 novos doantes paira manter o nivel. De feito, cada ano aproximadamente un 10% dáse de baixa, uns 3% por cambio de vivenda, outro 3% por cumprir 65 anos e o resto por diferentes motivos. Por tanto, aínda que se poida dicir que temos a forza suficiente paira cubrir as necesidades de Gipuzkoa, non se pode distraer. Se non, xa estamos no camiño de abaixo.”
Mirando cara adiante
Por tanto, non podemos quedarnos durmidos si queremos atender a solicitude existente. Os membros da Asociación de Doantes de Sangue están a traballar e buscaron novos compañeiros. Este ano, por exemplo, conseguiron facer un oco na planificación formativa do profesorado. Entre os temas opcionais incluíuse o tema “Resultados sanguíneos” e Sabin Urcelay coméntanos que se apuntaron entre 25 e 30 persoas. Queren aproveitar este esforzo e achegar ao profesorado que lles acompañará nas súas charlas de sensibilización.
Os avances non se limitan á formación do voluntariado. Hai outros avances técnicos que están a dar lugar a innovacións constantes. Exemplo diso é a aférese. “A aférese é un sistema –di o noso interlocutor– que se utiliza paira extraer un dos tres elementos que se obteñen pola vía tradicional. O sangue que se extrae é absorbida por unha máquina que illa o elemento que lle demos a orde de obtela una vez centrifugada e o bolsa, devolvendo o resto ás veas. Este sistema utilízase paira a obtención de plaquetas e plasma, non paira a obtención de glóbulos vermellos, xa que é a vía máis sinxela paira a obtención de glóbulos vermellos.”
Ti tes a última palabra
Intencións, desexos, desexos, obxectivos... Todos son necesarios e sen eles non se pode facer nada. Pero en todos eles os doantes son os máis necesarios, xa que non se pode facer nada sen ouro vermello.
Despois de ler todo isto, se aínda tes algunha dúbida, podes seguir lendo e dirixirche á Asociación ou Irmandade de Doantes próxima a ti e preguntarnos sen reservas. Están pendentes de resposta e información. Animo e lembra, doar sangue é dar vida.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
