A ikastola Herri Ametsa quixo dar un paso máis no ámbito educativo. Tendo en conta a oportunidade que ofrece a paraxe no que se sitúa a ikastola, e prevendo o ingreso adicional que se podía obter coa organización do Kilometroak de 1995, expúxose dar una visión pioneira da educación a través da vulneración de enerxías alternativas. Dicir e facer.
Con esta intención pretendíase cumprir dous obxectivos, un deles o de ser transgresor e, polo menos en parte, autoalimentar a propia ikastola con enerxía eléctrica. Pero, como facelo si non se conta con expertos? Afortunadamente, en Euskal Herria hai grupos que traballan as enerxías alternativas. E antes de iniciar o percorrido dirixíronse a un deles, o Ekain Taldea de Errenteria.
Nós tamén fixemos o mesmo cando coñecemos a instalación e decidimos facer o artigo. E os membros do Grupo Ekain explicáronnos que foi un traballo enorme levar a cabo o proxecto. En primeiro lugar, tívose que seleccionar o tipo de instalación. Tendo en conta a contorna, podíase pensar que a alternativa podía ser a enerxía eólica, e así o expuxeron inicialmente os Herri Ametsa. Con todo, una vez realizada a recollida de datos, tras comprobar a velocidade do vento na mesma, abandonouse esta vía e procedeuse a estudar a segunda posibilidade de obter enerxía fotovoltaica a partir de paneis solares.
En base aos datos achegados polos membros do Grupo Ekain, os de Albasolar realizaron o deseño e os amigos de Errenteria encargáronse da montaxe e seguimento do funcionamento.
É un dos sistemas máis limpos de produción de enerxía, pero tamén uno dos máis custosos a día de hoxe. A instalación realizada na ikastola Herri Ametsa custou máis de sete millóns, dos cales o 26% foi sufragado polo EVE do Goberno Vasco, mentres que o resto correu a cargo da ikastola.
Os interlocutores do Grupo Ekain indicáronnos que esta vía alternativa de xeración eléctrica ten una estrutura moi sinxela (ver esquema superior). Os compoñentes principais son os paneis e o transformador conectado ao computador e á rede eléctrica. O elemento imprescindible é o sol.
A misión dos 56 paneis do tellado é captar as radiacións solares e transformar esta enerxía en electricidade. Dado que a corrente eléctrica xerada é continua, o transformador encárgase de transformar dita corrente en alterno. O transformador tamén asume a función de sincronización dos dous circuítos eléctricos, axustando en todo momento a electricidade xerada tanto pola rede eléctrica como polos paneis. O computador conectado ao transformador recibe información cada catro minutos: tensión, corrente e potencia nos paneis solares, corrente e tensión na rede. Esta recollida de datos permite a comparación en calquera momento das producións dos diferentes días e a extracción de datos dos dous últimos anos.
Tanto os membros do Grupo Ekain como o director da ikastola indicáronnos desde o principio que a nova estrutura non ía satisfacer plenamente as súas necesidades e que por suposto non sería rendible. Pero priorizouse o obxectivo pedagóxico de dotar a un do catro edificios dunha nova instalación destinada á educación e co obxectivo de non malgastar a electricidade obtida.
Os interlocutores explicáronnos que con este cincuenta e seis paneis conséguese a forza lumínica que necesita un edificio. A electricidade non consumida transfírese paira o seu aproveitamento á rede eléctrica de Iberdrola, xa que o sistema non dispón de acumuladores. E si sucede ao revés, é dicir, si a ikastola necesita consumir máis enerxía do normal, colle a electricidade da rede e a paga.
Como se mencionou anteriormente, as aspiracións da ikastola Herri Ametsa están lonxe de conseguir una rendibilidade económica. Recoñecéronnos que o principal obxectivo do uso de enerxía alternativa é o da didáctica. O seu obxectivo é dar a coñecer, ademais de buscar a practicidad, o sol entre outras fontes de enerxía. Para que os alumnos familiarícense coa recollida de datos, a observación e a lectura gráfica, utilízase como novo marco de coñecemento noutras materias.
Desde a medida en que o Sol é una fonte natural de enerxía, este proxecto pode servir tamén paira fomentar a responsabilidade ambiental, e así o recalcou cando preguntamos ao director da ikastola sobre as súas intencións.
A pesar de que en estruturas habituais as instalacións fotovoltaicas son, a día de hoxe, dificilmente rendibles economicamente, non se pode esquecer este camiño alternativo (nin o resto). En Euskal Herria realizáronse algúns ensaios e obtívose rendibilidade económica. Por exemplo, os paneis utilizáronse en zonas nas que non chega a rede eléctrica, como chabolas pastoriles de Aralar e Urbia, sinalización eléctrica de varias autoestradas, etc. Nestes casos, a instalación dunha estrutura autónoma resulta máis económica que o transporte de electricidade até ela.
Paira o Grupo Ekain, que foi o noso interlocutor, o novo reto é empezar a utilizar esta enerxía alternativa en pobos e cidades, e analizando as posibles combinacións de todas as alternativas existentes paira iso, haberá que crear elementos autónomos. Nas comarcas que son máis escasas que a nosa, xa teñen en conta esta posibilidade.
Instalación fotovoltaica en cifrasEn total son cincuenta e seis os paneis que absorben os raios do sol. Distribúense en dous grupos de vinte e oito, cada un deles encostado ao chan do tellado do frontón, cunha inclinación de 30º. En total, os paneis ocupan una superficie de 34 m 2. A planta ten una potencia de 4,2 kW. Pero a obtención desta potencia é practicamente imposible, xa que todos os paneis deberían proporcionar o máximo rendemento, situación que só se dá no laboratorio. Os paneis prevén una produción anual de 6.200 kW/h. O feito de que a fonte natural de enerxía sexa “interminable” e limpa ten as súas vantaxes, aínda que na actualidade a instalación é custosa. Grazas á iniciativa da Ikastola Herri Ametsa produciranse 3.700 kg de CO 2, 8.300 g de SO 2 e 10.500 g de NOx ao ano. |