Roa Zubia, Guillermo
Energia erauzi dute ia energiarik ez dagoen toki batetik
Tenperatura oso baxuetan, 5 K-ean, hidrogeno molekularen bibrazioa ñimiñoa da. Hamarna pikometro batzuetako mugimendua besterik ez da, eta hamarna milieletronvolteko …
Tunel-efektua koloretan ikusgai
Fisika kuantikoaren efektu ezagunenetako bat, tunel-efektua, zehaztasun handiz kuantifikatu ahal izan dute argiarekin egindako esperimentu batean. Nazioarteko fisikari talde batek …
Azalore-itxuraz hazten den guztia, ekuazio bakar batez deskribatuta
Kumuluak, azaloreak eta naturaren beste sistema asko patroi beraren arabera hazten dira: azalorearen itxurako fraktal bati jarraituta. Orain, Madrilgo Karlos …
"Enkriptazioa gure inguruko gauza guztietan dago"
Eskoziako Maria I.aren exekuziotik enkriptatze kuantikorainoko bidea egiten du Simon Singhek Kodeen liburua liburuan: Bigarren Mundu Gerrako mezu alemaniarrak nola deskodetu zituzten ingelesek, zer hizkuntza galdu "deskodetu" ahal izan diren edo nola tematu ziren Diffie eta Hellman Interneteko mezu zibilak ezkutatzeko kode bat sortzen. Kodeen liburua k mota guztietako kontakizunak ditu. Orain, euskarazko bertsioa argitaratu du Elhuyar Fundazioak. Simon Singh idazleak --kultura zientifikoaren aldeko borrokaren ikono bat-- liburua aurkeztu zuen Norteko Ferrokarrilla irratsaioan, eta Sendabide ala iruzurbide liburuarengatik izan dituen arazoez ere hitz egin zuen.
Irakurketa bidimentsionala
Dimentsioen jokoa ez da modernoa. Gizakiak aspalditik izan du dimentsioen kontuaren kezka. XIX. mendean, adibidez, Edwin Abbott Abbott idazleak eleberri …
Janari beroa jan eta neuronak sortu
Sukaldaritza eta garunaren garapena lotuta daude, Rio de Janeiroko Unibertsitateko ikertzaile-talde baten arabera. Hain zuen ere, janari gordina jatea muga …
Lurra eta Ilargia, astro birakari azkar baten ondorio
Lurra eta Ilargia oso antzekoak dira konposizio kimikoari dagokionean. Horregatik onartu dute gaur egungo astronomoek Lurra-Ilargia sistema bi astroren arteko …
Lehen aldiz, zulo beltz baten errotazioa ikusgai
Ustez, beste edozein izar bezala, zulo beltza bere buruaren inguruan biraka ari da, errotatzen ari da. Baina zulo beltzak ez …
Bernoulli gabe hegan
Airea beherantz bultzatuta egiten dute hegan hegazkinek. Azalpen horren partez, ordea, asko zabaldu da hegaldiaren sekretua beste fenomeno fisiko bat dela: Bernoulliren printzipioa. Printzipio hori gertatzen da hegazkinen hegoetan hegan egiten ari denean, baina ez da hegaldiaren eragile nagusia. Hala eta guztiz ere, azalpenaren sinplifikazioak protagonista bihurtu du Bernoulli.
Hondamen ekologikoen kronikak
Xanti Larrañaga biologoak, ekologian aditua bera, Australian eman zuen denboraldi bat lanean, eta bertatik bertara ikusi zuen lurralde zabal hura …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
