Irazabalbeitia, Inaki
Zeintzuk dira iparramerikarrek espaziorako dituzten planak?
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
"Challenger" transbordadore espazialaren istripuaren ondotik iparramerikarrek burututako espazio-esplorazioak etenaldi handia jasan du. Gainera, jaurtigailuekin izandako arazoek porrot sentsazioa zabaldu zuten jendearengan. Impassetik ateratzeko NASAk Sally K. Ride doktoreari espazio-esplorazioaren etorkizunari buruz txosten bat egin zezan eskatu zion. Txostena joan den urteko abuztuan argitaratu zen eta eztabaida handia sortu zuen. Guk, txosten horren lerro nagusiak azaltzeko asmoa dugu artikulu honetan.
Fobos, Martitzen ezkutaria
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Egia esan behar badugu, Martitzek (Planeta Gorriak) betidanik erakarri gaitu. Gaztetan irakurritako istorio eta kontak-zunak izan daitezke akaso liluraren arrazoia. Baina Martitzek xarma berezia duenik ezin uka. Maiz izan da Martitz gure mintzagai eta oraingo honetan ere gertu ibiliko gatzaizkio.
Minbiziaz solasean
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Donostiako Institutu Onkologikoa ezaguna da onkologiaren arloan egiten ari den lan handia dela eta. Eranskin honetan bertan, Institutuaren historiari buruz zehaztasun argigarriak ematen dizkigu Irigarai doktoreak. Guk gaur eguneko egoeraren berri izateko Jesus Mª Karrera eta Lurdes Aritziturri medikuengana eta Mari Jose Perez erizainburuarengana jo dugu.
EEBBtako naturgune babestuak
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Iparrameriketako EEBBek lurralde zabala hartzen dute. Bertan naturak espresiobide desberdin asko hartu du; Mohave basamortuko eremu idorretatik Laku Handien inguru hezeraino, Mendi Harritsuen gorritasuna ahaztu gabe. EEBBtan ugari dira bestalde, naturaren zaintzaren ikuspegitik babestutako eskualdeak. Horietako batzuk mundu osoan ezagunak dira, Yellowstone edo Arroil Handia esaterako, eta planeta guztitik etorritako turista-andana handiak erakartzen dituzte. Badira ordea guretzat, europarrontzat, ezezagunak baina besteak bezain ederrak diren batzuk.
Antony Hewish, pultsareen aurkitzailea
Martxoaren hasieran, Antony Hewish fisikazko Nobel Saria irabazitakoa Donostian izan dugu. Aukera honetaz baliaturik beregana jo dugu eta ondoko elkarrizketa egin diogu. Hirurogei urteko gizaseme mehar eta jator honek egin zigun harrera eskertu nahi dugu lerro hauen bidez.
Naturaren babesaren egoera Euskal Herrian
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Arbaiun, Kakueta, Pitillas, Gernikako itsasadarra, Aralar... dira, beste batzuen artean, Euskal Herrian ditugun paraje eder eta liluragarrietako batzuk.
Trenbidearen booma europan
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Bukatu berri den urtearen azken partean trenbidearen inguruko eztabaida izan dugu Euskal Herrian, Urola trenbidearen ixtea dela eta. Manifestazio, eritzi-emate eta posizionamendu guztien ondoren gauza bat bakarrik gelditu da garbi: urolatarrek beren trenari dioten atxekimendua. Trenaren etorkizuna ordea, lehen bezain ilun dago gure aburuz. Gure Herrian errepideak trenbideari irabazi egin dio nonbait.
1957.eko Urriak 4, kateak hautsi ziren eguna
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Sputnik 1ak kateak hautsi zituela esatea gehiegitxo izan daiteke akaso, baina gizateriaren historian aro berri baten hasiera markatu zuenik ezin uka.
Newton Alkimiaren erreinuan
Newton (zientzia modernoaren aitatzat joa izan dena) alkimiaren putzu zurrunbilotsuan murgilduta ibilia izatea, nekez onartu da zientzilari eta historialarien artean eta berrehun urte baino gehiagotan izkutuan mantendu nahi izan den "bekatua" da. Newton alkimiaren mundu ilun eta mistikoan sakonki lanean aritu izatea, nekez uler daiteke zientzilari razionalen ikuspegitik. Hala ere, eta onartu beharra dago, Newtonek lan gehiago egin zuen alkimiaz makanikaz edo matematikaz baino. Beste gauza bat izan da ordea zientziaren garapenean garrantzia zerk izan duen.
Bukatzea zein latza den!
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea
Gasez hoztutako Windscale-ko erreaktorea, Britainia Haundiko eraikuntza nuklearren artean argazkitan gehienetan atera dena da seguru asko. Hamar urteren buruan, erreaktorea gordetzen duen zilar-koloreko esfera desagertu egingo da; erreaktoreak heriotz epaia jaso du. Hala ere, Britainiaren harrotasun nuklearraren lehenengo sinboloa desmuntatzea, ez da gauza erraza izango.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
