3542024(e)ko ekaina
Erreportajeak
Elikadura eta buru-osasuna, erlazio nahasia
Azkenaldian, ikerketa ugari egiten ari dira argitzeko zer lotura dagoen elikaduraren eta buru-osasunaren artean. Izan ere, azterketa askok frogatzen dute …
Itsasoa zabortegi
Mundu osoko itsasoak bezala, Euskal Herriko urak ere zaborrez beteta dauzkagu. Plastikoa da gehiena. Hasieran makro. Gero mikro. Eta itsasoko …
Terapia aurreratuen itxaropena
Terapia aurreratuek biomolekulak erabiltzen dituzte sendatzeko, eta itxaropen handia piztu dute, sendabidea eskaini baitiete orain arte tratamendu egokirik ez zuten …
Elkarrizketak
“Zientzian, komunikaziorik gabe, ez dago aurrerapenik”
Ostiral eguzkitsu batez hartu gaitu Celia Rogero Blanco Materialen Fisika Zentroko zuzendari berriak, zentroaren atarian. Lankideak sartzen ari dira, eta …
Analisiak
Aerosorgailuei buruzko eztabaida
Zilbeti Perez, Maider - Filosofian doktorea
Salazar Gil, Rodolfo - Filosofia, Zientzia eta Balioetan doktoregaia
Berotze globalari aurre egiteko estrategia politikoetan, trantsizio energetikoak garrantzi nabarmena du. Horren barruan, energia berriztagarria ekoizteko hainbat egitasmo iragarri dituzte, …
Mundu digitala
Txipen ekoizpenaren lasterketa eroa
Egungo gailu elektroniko ia guztiek beharrezko dute, funtzionatu ahal izateko, txip edo zirkuitu integratu bat (gutxienez). Gailu horiek egiten dituzten …
Lekukoak
“Sapiensak eta neandertalak hibridatu egin zirela jakiteak jokaleku berri bat ireki digu”
Joseba Rios Garaizar (Getxo, 1976) arkeologoa industria litikoan espezializatuta dago, eta neandertalen aztarnategi nagusietan egin du lana. Haren sinadura daramate …
Istorioak
CIA, Bin Laden eta txertoekiko mesfidantza
2011ko maiatzaren 2an, Abbottabad hiriaren kanpoaldean (Pakistan), eliteko dozenaka soldadu estatubatuar hormigoizko harresiz inguratutako egoitza batean sartu ziren. Hantxe akabatu …
Ekinean
"Saguzarrek berezko balioa dute"
Sarean arrakasta handia dute katuek, txakurrek eta etxekotutako beste animalia batzuek. Nerea Vallejo López biologoak, ordea, saguzarrak ditu gogoko. Hain …
Atarikoa
10 urte Ekinean
Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia
Duela hamar urte, atal berri bat sortu genuen aldizkarian: Ekinean. Haren helburua emakume gazte ikertzaileei ahotsa ematea zen, irudipena baikenuen …
Gai librean
Ibilgailu elektrikoaren inbertsore trifasikoa: betiereko ezezaguna
Endika Robles Perez - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Jon Andreu Larrañaga - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Markel Fernandez Zubizarreta - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Asier Matallana Fernandez - APERT ikerketa-taldea. Bilboko Ingeniaritza Eskola (EHU)
Ibilgailu elektrikoen mundu zirraragarrian, non bateriei eta motorrei buruz maiz hitz egiten baita, atzeko plano batean geratzen da potentzia-inbertsorea askotan, …
Gaueko burrunbatik eguneko ziztadetara?
Mendikute Erauskin, Lide - Gipuzkoako Osasun Publikoaren eta Adikzioen Zuzendariordetza
Nori ez zaio pasa, udako gau batean, ohean lo hartzeko puntuan egon eta bat-batean horrenbeste gorroto dugun burrunba gogaikarri hori …
Lurrean harrapatuta: zabor espaziala eta misio espazialen etorkizuna
Iker González Cubiella - Fisikako ikaslea
Jakina da Ilargia dela gure planetaren inguruan orbitatzen duen satelite natural bakarra, baina badaude beste satelite asko ere, gizakiok bidalitakoak, …
Albisteak
Klima-aldaketak elikagaien inflazioa urtean 3,2 puntu handitu dezake
Berotze globalaren ondorioz, urteko 3,2 punturaino igo liteke elikagaien inflazioa, eta 1,2 punturaino inflazio globala. Ondorio horretara iritsi dira Communications …
Hondakin elektronikoen hazkundeaz ohartarazi du NBEk
Hondakin elektronikoen sorkuntza bost aldiz azkarragoa da birziklapena baino. Horren ondorioz, dirutza galtzen da (berreskuratu gabe geratzen diren materialek 57 …
Odoleko lipidoak COVID iraunkorraren biomarkatzaileak izan daitezkeela frogatu dute
COVID iraunkorra duten 147 pazienteren plasman ia 400 lipido desberdin aztertuta, CiQS zentroko ikertzaileak gai izan dira berariazko asaldurak identifikatzeko, …
Korapilatutako fotoiak sortzeko teknika eraginkor bat garatu dute
Kuantikoki korapilatutako fotoi-pare ia perfektuak eraginkortasun handiz sortzeko teknika bat garatu dute. Ikertzaileek azpimarratu dutenez, aurrerapauso handia da komunikazio kuantikoaren …
Esne Bidearen erdiko zulo beltzak eremu magnetiko ahaltsua duela erakutsi du EHTk
Duela bi urte, Sagittarius A* (Sgr A*) Esne Bidearen erdian dagoen zulo beltzaren lehen irudia aurkeztu zuen Event Horizon Telescope …
Bizkaiko kostaldea berotu ahala, makroalgen komunitatea degradatzen ari dela baieztatu dute
Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean …
PFAS substantziekin uste baino kutsatuagoak daude mundu osoko urak
Ur-baliabideen zati handi bat PFAS substantziekin kutsatua dago, eta kasu askotan, segurtasun-atalaseak gainditzen dira. Ondorio horretara iritsi dira, mundu osoko …
Ilargiaren mantua nola irauli zen ulertzeko eredu bat aurkeztu dute
Ilargiaren azaletik gertu titaniozko arrokak egotea eta grabitazio-eremuan neurtutako anormaliak azaltzeko eredu bat aurkeztu dute Txinako eta AEBko zientzialariek. Ereduaren …
Atomo-geruza bakarreko urrea sortu dute
Atomo-geruza bakarreko urrezko orriak sortzea lortu dute, lehenengoz, Linköping-eko Unibertsitateko (Suedia) ikertzaileek. Goldene deitu diote. Ikertzaileek aipatu dutenez, dituen propietateengatik …
Pertsona batzuek GIBa berez nola kontrolatzen duten aurkitu dute
GIBa berez kontrolatzeko gaitasuna duten pertsonek hori nola lortzen duten aurkitu dute. Ikertzaileek aukera ikusten dute mekanismo hori imitatzen duten …
Diamanteak giroko presioan sortu dituzte
Diamanteak giroko presioan sortzea lortu dute, metal likidozko aleazio batekin, eta huts-sistema baten bidez. Horrek hautsi egin du egungo paradigma, …
Ekimen kontserbazionistek biodibertsitatea hobetzen dutela frogatu dute
Nazioarteko 186 ikerketaren meta-azterketa batek baieztatu du kontserbazioko ekimenek ―bereziki, espezieen eta ekosistemen gainekoak― eragin onuragarria dutela biodibertsitatean. Science aldizkarian …
Frogatu dute erretinaren azterketa baliagarria izan daitekeela parkinsonari jarraipena egiteko
Gaur egun, parkinsonean, erronka handia da narriadura kognitiboa izateko arriskua duten pazienteak identifikatzea, tratamendu kliniko eraginkorragoak emateko eta entsegu klinikoetan …
Ilargiaren atlas geologiko xeheena osatu du Txinako Zientzien Akademiak
Txinako Zientzien Akademiak Ilargiaren atlas geologiko berria aurkeztu du, orain arteko osatuena. Hamar urtean, ehun ikertzaile baino gehiago aritu …
Amalda III kobazuloko neandertalen bilakaera, ingurumenari lotuta
Amalda III kobazuloan (Zestoa) egindako diziplinarteko ikerketaren azken emaitzak argitaratu dituzte Quaternary Science Reviews aldizkarian, Joseba Rios Garaizar arkeologoaren …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
