3022013(e)ko azaroa

Erreportajeak

Azukrea, toxiko gozoa

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Gizateriaren historia luzean gertatu izan denaren aurka, gaur egun gaixotasun kronikoak dira heriotza-kausa nagusia. Alegia, jende gehiago hiltzen da gaur …

Aitortza bazter miresgarriei

Zubia Gallastegi, Bego - Elhuyar Zientzia

"Lurraren historia arroketan idatzita dago. Kapitulu bat galduko balitz, historiaren zati bat betirako galduko litzateke". Miren Mendia geologoaren hitzek ondare …

Analisiak

Material seguruak elikagaiak ontziratzeko

Angulo, Inmaculada - Plastikoen ikertzailea, Gaiker-IK4

Elikagaien segurtasuna, oro har, eta elikagai-ontzien materialen segurtasuna, bereziki, hiru zutabetan oinarritzen da: substantzia baten toxikotasuna, substantzia batek elikagai batean …

Mundu digitala

Hiztegigintza teknologiaz modernizatzen

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Hiztegigintzan, beste ia edozein jardueratan bezala, aldaketa sakonak gertatu dira azken urteotan teknologiaren eskutik. Papera oinarri eta helburu izatetik eta …

Istorioak

Beaumont doktorea eta St. Martinen urdaila

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Behi-haragi zati bat hartu, gordinik, gatz pixka batekin, eta hari batekin lotu zuen. Hariaren beste aldetik heldu, eta zuloan sartu …

Atarikoa

Azukrearen auzia

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Azukre gehiegi hartzea ez dela komenigarria denok barneratua dugun ideia izanagatik, zerikusi gutxi du elikagai azukredunen kontsumoarekiko dugun jarrera eta …

Umore grafikoa

Gai librean

Neandertalak gaixotzen zirenean...

Gómez Olivencia, Asier - Parisko Historia Naturalaren Museoa

Neandertalen osasun-espedientean miatzeko aukera izango bagenu, txostenetan ikusiko genituzke deskribatuta ehizan gertatutako zauriak, kanpamentuak mugitzean gertatutako erorikoak, edo zahartzaroan arruntak …

Medikamentuen ikerketa-arloko bioetika eta industria farmazeutikoen interesak

Calvo Hernáez, Begoña - Farmazian eta Farmazia Teknologian katedraduna
Sánchez Vitores, Cristina - Farmazia eta Farmazia Teknologiako Laborategia

Industria farmazeutikoak osasun-gastuan duen eragina gero eta handiagoa da. Osasun Ministerioak duela gutxi leporatu dio industria farmazeutikoari tratamendu berriei 'gehiegizko' …

LCD teknologiak 40 urte bete ditu: istorio ezezagun bezain bitxia

Aranberri Askargorta, Ibon - Kimikan doktorea Hull-eko Unibertsitatean

LCDak garatzeko beharrezkoa izan zen 5CB molekulak 40 urte bete ditu aurten. Aurkikuntza George Gray eskoziarrari eta Hulleko Unibertsitateko haren …

Albisteak

Animalia txikiek kamera geldoan ikusten dute mundua

Jauregi Larretxea, Oihana - Elhuyar Zientzia

Animalia txikiek kamera geldoan atzematen dute inguruko informazioa; alegia, denbora-tarte berean animalia handiek baino informazio gehiago eskuratzen dute. Horixe dio …

Nanismoa duten saguak haztea lortu dute

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Akondroplasia gaixotasun genetikoak eragindako nanismoa tratatu dute saguetan, hazkuntza-faktoreak blokeatuz. Gene baten mutazioaren eraginez, kartilago-zeluletako hazkuntza-faktoreen errezeptoreek gehiegizko jarduera dute, …

Katuari dion beldurra betiko galtzen du toxoplasmosiak jotako saguak

Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Toxoplasmosiak saguari zuzenean eragiten dion kalteaz gain, ondorio larri bat eragiten dio: katu-usainari berez dion ikara galtzen du sagu infektatuak. …

Emakumezkoak hiesetik babesteko eraztuna, pertsonetan probatzeko prest

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Estatu Batuetako Alergiaren eta Gaixotasun Infekziosoen Institutuak aurreratu duenez, hiesetik babesteko bagina barneko eraztun eraginkor, seguru eta fidagarri bat garatu …

Koleraren aurkako txertoa mikropartikuletan

Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

Antigenoak mikrokapsulatuta, koleraren aurkako txerto inaktibatu bat lortzeko bidea ireki du EHUko Farmazia Fakultateko Marta Pastor ikertzaileak. Ikertzaileak erakutsi du …

LED eraginkorragoak gurpil-itxurako molekulekin

Leturia Yurrita, Iñaki - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Gurpil-itxura duten molekulei esker, telefono adimendunen bateriek gehiago iraungo dute. Gakoa pantailan dago. Orain arte, pantaila horien osagai nagusi diren …

Fisiologia edo Medikuntzako Nobel saria zelulen garraio-sistema nagusia argitzeagatik

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Karolinska Institutuak gaur bertan jakinarazi duenez, James E. Rothman, Randy W. Schekman eta Thomas C. Südhof ikertzaileekjasoko dute Fisiologia edo …

Fisikako Nobel Saria Peter Higgsi eta François Englerti Higgs bosoia iragartzeagatik

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

François Englert eta Peter W. Higgs fisikariek jasoko dute aurtengo fisikako Nobel saria, oinarrizko partikulek masa nola hartzen duten azaltzen …

M. Karplusek, M. Levittek eta A. Warshelek jasoko dute Kimikako Nobel saria, erreakzio kimikoen ereduak garatzeagatik

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Martin Karplus, Michael Levitt eta Arieh Warshel dira 2013ko Kimikako Nobel saridunak, Nobel Fundazioaren esanean “Newtonen fisika klasikoa eta …

Jarduera sexualik ez, eguraldi txarra dator eta

Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Animalien portaera eguraldia iragartzeko erabili izan da tradizionalki, argudio zientifikorik gabe, ordea. Sao Pauloko eta Mendebaldeko Ontario Unibertsitateko entomologoek elkarrekin …

Zurrunbiloak ereduetan geroz eta lotuago

Rementeria Argote, Nagore - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Zurrunbiloak, hala nola urakanak edo itsas lasterrak hobeto aztertzeko eredu matematiko berri bat garatu dute Frantziako CNRSko bi ikertzailek. Junho Parkek …

Loaldian garbitzen da garuna

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Burua ondo edukitzeko, lo egitea garrantzitsua dela edonork esango genuke. Horren arrazoietako bat zein izan daitekeen azaltzen du gaur Science …

Goi Eozenoko fosil batek baieztatu du Iberiar penintsulako ugaztunak ez zeudela bakartuta

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Zanbranan, Microchoerus primate baten fosilak aurkitu dituzte Euskal Herriko Unibertsitateko Estratigrafia eta Paleontologia saileko eta Miquel Crusafont Paleontologia Institutuko (Bartzelona) …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila