2302007(e)ko apirila
Gai nagusia
XIII. CAF-Elhuyar sariak
CAF-Elhuyar sarien XIII. edizioa izan da aurtengoa. Eta guztiok gustura geratzeko moduko edizioa izan da; izan ere, oso lan onak aurkeztu dira. Horietako lauk saria izan dute.Saritu gehienek berek egindako ikerketaren berri ematen dute idatzitako artikuluetan. Eta eskertzekoa da hain sakon ezagutzen dituzten gai horiek guztiok ulertzeko moduan azaltzeko ahalegina egin izana.Ahaleginak merezi izan du,hurrengo orrietan irakurri ahal izango duzuen bezala.
Erreportajeak
Belarriarenneurrikosoinua.mp3
Etxeko fonoteka osoa autoan eramatea ez da zaila gaur egun, nahiz eta fonoteka oso handia izan, eta autoaren maletategia txikia. …
GNU/Linux, sistema eragileen artean lehiakide ahaltsua eta librea
Linux munduko sistema eragile librerik ospetsuenaren nukleoa da, GNU/Linux-ena, alegia. Sistema eragile hori, egun, lehiakide sendo bilakatu da beste sistema …
Arrotzei eraso edo bereak babestu?
Animalia guztien immunitate-sistemek, bai ornodunenek eta bai ornogabeenek, funtsean, mikrobio patogenoak identifikatu eta hil egiten dituzte. Ornodunen immunitateak, horretaz gain, …
Polimeroak apurtuz
Gero eta plastiko gehiago kontsumitzen dugu, eta gero eta hondakin plastiko gehiago sortzen dugu. Beraz, hondakin horien kudeaketak eta birziklapenak …
Landare transgenikoak, soroetan nagusi
Bioteknologiak nekazaritzan dituen aplikazioez arduratzen den erakundeak, ISAAAk, aurten ere kaleratu du ekoizpen transgenikoen gaineko txostena. Azken urteotan, etengabe hedatu …
Elkarrizketak
Enrike Zuazua: harrigarria da matematikak zer zehaztasun duen errealitatea adieraztean
Enrike Zuazuak jaso berri du Zientzia eta Teknologia arloko 2006ko Euskadi ikerketa-saria. Zuazua katedraduna da Matematika Aplikatuan, Madrilgo Unibertsitate Autonomoan, …
Albisteak
Tantak murgiltzearen soinua
Uretara erortzen diren tanta guztiek ez dute zarata bera ateratzen. Soinua tantaren abiaduraren eta erortze-angeluaren arabera aldatzen da. Baina bi …
AZTI-Tecnaliak tomatearen landare-zuntz bat isolatu du
AZTI-Tecnalia zentro teknologikoak tomate-industriaren zenbait azpiprodukturi balioa ematea lortu du, eta haragikietan eta okintzako elikagaietan erabiltzeko osagai bihurtu ditu. Hain …
Txinpantzea, uste baino hurrago
Eboluzioaren zuhaitza da espezieak eboluzioan kokatzeko eta irudikatzeko erarik onena. Baina zuhaitz hori eraikitzen ari dira oraindik. Esate baterako, ez …
Urakanaren bigarren begian dago koska
Urakanen iragarpenak asko hobetu dira azken urteotan, eta gehienetan asmatzen dute urakanak zer ibilbide egingo duen, gutxi gorabehera bada ere. …
Alikatatu islamiarra, artea eta matematika
Dekorazio islamiarrean aspalditik erabiltzen dira irudi geometriko konplikatuko alikatatuak, girih esaten diete. Bada, matematikaren ikuspegitik begiratuta, irudi horiek quasikristal ia …
Minbiziarekin erlazionatutako gene ugari
Uste baino mutazio gehiago daude erlazionatuta minbizia garatzeko arriskuarekin. Hain zuzen ere, Minbiziaren Genoma Proiektuan lanean ari diren ikertzaileek minbiziarekin …
Leioako Zientzia Parkea
EHUko Campusak Garatzeko 2005/2010eko Planak zientzia-parke bat sortzea aurreikusten du, jakintza gizarteari helarazteko eta gizartearen garapen ekonomikoan parte hartzeko. Zientzia-parke …
Lurraren marmarra
Lurrak frekuentzia baxuko bibrazio bat du (1-10 mHz bitartekoa), marmar baten antzekoa. Bada, Columbiako Unibertsitateko fisikari baten arabera, marmar hori …
Hozkailuak, energia-biltegi
Energia berriztagarrien iturriek gorabehera handiak izaten dituzte energia sortzeko orduan. Hornidura-sarean, berriz, fluxu elektrikoak iraunkorra izan behar du, eta erantzun …
Inguruko bizidun ikusezinak hautematen
Mikroorganismoak planetako biomasaren herena baino gehiago badira ere, nahiko ezezagunak dira. Orain, Europako Biologia Molekularreko Laborategian (EMBL), metodo konputazional berri …
Lurrikarak astindu, eta sumendia piztu
Sumendien barne-egitura eta lurrikaren izaera ezagututa, ez da harritzekoa bi gertaerek zerikusia izatea; hau da, lurrikara baten eraginez sumendi baten …
Nitrogeno gehien Pazifikoan finkatzen da
Washington Unibertsitateko ikerketa batek dio ozeanoetako nitrogeno-finkapen handiena ozeano Pazifikoan gertatzen dela, eta ez ozeano Atlantikoan. Hainbat urtetako suposizioa bertan …
Hormigoia, nanomaterialen adibide
Hormigoiaren egitura sakon aztertuta, nanomaterialen adibide ederra dela ondorioztatu dute MITeko, Massachusettseko Teknologia Institutuko, ikertzaileek. Nonbait, nanoeskalan duen egiturari zor …
Dolly jaio eta hamar urtera
Hamar urte dira Dolly ardia jaio zela iragarri zutela. 1996ko uztailean jaio zen, Eskoziako Roslin Institutuan, baina 1997ko otsailaren 27ra …
Piperminak, duela 6.000 urteko dietan
Ekuadorko bi aztarnategitan azaldu dira piperminen arrastorik zaharrenak, 6.000 urte baino gehiagokoak. Ez dira aurkitutako arrasto bakarrak: Venezuelan, Perun, Panaman …
2006ko Jose Antonio Agote saria
Giza Anatomia I-rako praktikarako liburua lanak irabazi du 2006ko Jose Antonio Agote saria. Angel Bidaurrazaga, Inmaculada Gerrikagoitia eta Rafael Sarria …
GIBaren estrategiak agerian
Emakumezkoak bereziki erraz kutsatzen dira hiesaz, sexu baginalaren bidez. Hiesaren birusak, GIBak, baginaren zelulei nola egiten dien eraso aztertu dute …
Kriptografia kuantikoaren aurrerapausoa
Kanariar uharte batetik bestera giltza kuantiko seguru bat bidaltzea lortu du Europako fisikari-talde batek. Zehazki, laser bidez kodetutako fotoiak bidali …
Laborategian sortutako hortzak
Petri-ren kaxatan saguen hortzak garatzea lortu du Tokioko Unibertsitateko talde batek. Lehenik, garapen-fase goiztiarrean zegoen enbrioi baten hortz-hasikinaren zelula batzuk …
Protesiarekin, pentsatu eta egin
Chicagoko Birgaitze Institutuan, aurrerapen handiak egiten ari dira protesietan. Azkenekoan, besoa galdu zuen emakume bat gai da, pentsatze hutsarekin, protesia …
Urdaileko bakterio bat, "Afrikatik kanpora" teoriaren alde
Gizaki modernoa duela 58.000 urte inguru Afrikatik atera zenean, tresnak eta armak ez ezik, Helicobacter pylori bakterioa ere eraman zuen …
Antartikako izotza, ur gainean azkarrago
Antartikako izotz-geruzaren azpian, ur likidoak laku asko sortu ditu. 150 baino gehiago dago; handiena --eta ospetsuena--, Vostok lakua, aspalditik da …
Alarma termitategian
Termita-izurriei aurre egiteko, produktu kimikoen kantitate handiak behar dira, eta produktu horiek oso toxikoak eta aplikatzeko zailak dira. Horregatik, guztiz …
Bizkarroien babesa esklerosi anizkoitzean
Bizkarroien infekzioak esklerosi anizkoitzean izan dezakeen eragina ikertu dute Argentinan, Buenos Airesko Raul Carrea Neurologiako Ikerketa Zentroan. Dirudienez, infekzioak eragin …
Ureztatzeko aholkularitza-sistema aurreratu bat Araban
Neiker-Teknaliak, Arabako nekazaritza-garapenerako elkarteekin elkarlanean, Europako LEADER + programaren diru-laguntza bat lortu du, nekazarientzat ureztatzeko aholkularitza-zerbitzu bat ...
Ordenagailu kuantiko komertzialen hastapenak
Kanadako D-Wave Systems enpresak adierazi du lehendabiziko ordenagailu kuantiko funtzionala sortu duela. Ohiko ordenagailuak baino 100 aldiz mantsoagoa da, baina, …
Giltzurrunetako minbiziaren metastasia moteltzeko botika
Nafarroako Unibertsitate Klinikako ikerketa batek egiaztatu du sunitinib botika eraginkorra dela giltzurrunetako minbiziaren metastasia moteltzeko. Sunitinib-en jarduera-mekanismoa odol-hodi berrien ...
Atomoak ikusi eta identifikatu, mikroskopio berean
AFM, Atomic force microscope, atomoen tamainako zehaztasuna duten bi mikroskopioetako bat da (bestea tunel-efektuko mikroskopioa da). Atomoak banaka ikusteko balio …
Elhuyarren berriak
Anhitz, euskarazko hizkuntza-teknologietan ikertzeko
Martxan da dagoeneko Anhitz proiektua. Euskarazko hizkuntza-teknologietan ikerketa eta garapena sustatzeko asmoz jaio den ikerketa-proiektu estrategikoa da, eta bost partzuer …
Jakintza hedatuz
Papera luzarorako
Paperezko dokumentuek bizitza mugatua dute, nahiz eta, batzuetan, horien balio historikoarengatik, artistikoarengatik edo arkeologikoarengatik interes handiko dokumentuak diren, eta gorde …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
