2262006(e)ko abendua
Erreportajeak
Exobiologian jakin-mina ezin ase
Atzean geratu dira gizontxo berdeen istorioak. Lurretik kanpoko, unibertso zabaleko, bizia ikertzea ez da zientzia-fikzioa; zientziaren hainbat alor batzen ditu, …
Maisuaren jokaldia
Beti irabazteak ez du grazia handirik. Horregatik ez da artzain-jokoa kirol nazionala; erraza da jakitea zer egin inoiz ez galtzeko. …
Begiratu batean, munduaz jabetu
Ez da erraza mundua esferikoa izanik bi dimentsiotan irudikatzea. Beti egongo da ezaugarriren bat desitxuratuta. Horrek, ordea, ez ditu ezinbestean …
Mahai bihurtzen den harria
Zubia Gallastegi, Bego - Elhuyar Zientzia
Billarrean jokatzen dutenek badakite zein garrantzitsua den billar-mahaia bera. Xafla bakar batek osatzen du mahai osoa, arbelezko xafla bakar batek. …
Hibridoaren sekretua
Nekazariek ondo dakite hazi hibridoek uzta hobeak ematen dituztela, nahiz eta asko antzuak diren. Hibridoak genetikoki desberdinak diren gurasoak gurutzatuz …
WiMAX: iraultzaren iraultza
Oraindik ez gara atera WiFi deritzon iraultzatik: etxeetan, jatetxeetan, eskoletan edo aireportuetan kablea alde batera utzi dugu Internetera konektatzeko. Eta …
Onddo jangarri baten genoma lehenengo aldiz agerian
Giza genoma, txinpantzearen genoma edo laborategiko arratoiaren genoma sekuentziatu dutela auskalo zenbat aldiz entzun edo irakurri dugun albistegi nahiz aldizkarietan. …
Eguzki-energia fotovoltaikoa eta nanozientzia Cidemcon
Fotovoltaiko kontzeptuak argi-elektrizitatea esan nahi du, hitzez hitz. Eguzki-teknologia fotovoltaikoaren oinarrizko printzipioak XIX. mendean sortu ziren. Dena den, 50eko eta …
Elkarrizketak
Francisco J. Yndurain: "Dirua baino gehiago, aintzat hartzea
Fisika ez da sarritan azaltzen komunikabideetan, ez da hala? Bada, bai, azaltzen da, egunero-egunero eta alderdi askotan aipatzen dira fisika-gaiak: …
Albisteak
Lentejuelazko soinekoa Lurrarentzat
Lurra eguzkitik babesteko estalki bat jartzea proposatu du Arizonako Unibertsitateko Roger Angel zientzialariak. Steward behatokian egiten du lan Angelek, eta, …
Artoaren parasito baten genomarekin lanean
Ustilago maydis onddo parasito bat da, eta artaburuetan hazten da. Izan ere, artotik jasotzen du behar duen elikagaia, eta ugaltzeko …
Gibeleko gaixotasunetan babes-funtzioa duen molekula bat
Nafarroako Unibertsitateko ikerketa batek anfirregulinaren (AR) babes-funtzioa aurkitu du. Elena Errobak egindako doktore-tesian ikusten da AR molekulak gibeleko defentsa-mekanismoetan parte …
Hegazkin isilagoak etorkizunean
Bidaiarientzako hegazkin isilago bat diseinatu dute MIT institutuan: SAX-40. Hegazkinaren diseinua guztiz berritzailea da; izan ere, ez du inongo zerikusirik …
Sukarra izatea ez da atsegina, baina...
Ugaztun guztiek izaten dute sukarra oso gaixo daudenean, eta, antza denez, odol hotzeko animaliek ere beroa bilatzen dute gaixotzen direnean. …
Nafarroako Unibertsitateko biologo bat saritu dute AEBn
Silvestre Vicent Nafarroako Unibertsitateko CIMAko biologoak 2006ko ikertzaile gazteen saria jaso du. Sari hori hezur-ikerketen Ameriketako erakundeak (ASBMR) ematen du. …
Tropikoetako biodibertsitate handiaren zergatia
Animalia- eta landare-espezie gehiago dago tropikoetan iparraldean edo hegoaldean baino. Baina zergatik? Litekeena da tropikoetan beste inon baino espezie gehiago …
Urpeko soinuek ur-azala zeharkatzen dute
Urpean sortzen diren soinuak ezin direla airera transmititu zioten orain arteko teoria guztiek. Ideia hori ezeztatzen duen teoria bat plazaratu …
Nanohodiak antzinako ezpatetan
Damaskoko ezpata famatuen langintza galdua da aspaldi; baina haren gogortasunaren eta zorroztasunaren giltza aurkitu dutela uste dute: karbonozko nanohodiak. Ezpataren …
Flamenkoaren mokoa ezagutzen
Flamenkoaren mokoan, orain arte ezagutzen ez zituzten ehun batzuk aurkitu dituzte. Ehun horiek mihiaren azpialdean eta alboetan daude, eta zutikorrak …
Omenaldia Jabier Urkolari
Jabier Urkola ingeniaria hil zela hamar urte bete direla eta, omenaldi-afaria egin diote bere jaioterrian, Tolosan. Afarian, lankide eta lagun …
Proteinak garraiatzeko beste bide bat aurkitu dute landare-zeluletan
Ikerketa Zientifikoen Kontseilu Goreneko (CSIC) ikertzaile-talde batek proteinak erretikulutik kloroplastoetara garraiatzeko beste bide bat aurkitu du landare-zeluletan. Kloroplastoa proteinak ...
Bere buruaren kalteei aurre egiten dien robota
Bere gorputzaren morfologia ezagutzen duen lau hankako robot bat diseinatu dute New Yorkeko Cornell Unibertsitatean. Gai da bere gorputzak jasaten …
TAC azterketak, biriketako minbizia agertu orduko
Biriketako minbizia duten gaixoen % 92 bizirik egongo litzateke gaixotasuna diagnostikatu eta 10 urtera, urtero TAC azterketak eginez gero. Horixe …
Shell Wildlife argazki-sariketaren irabazlea
Mortsa bat janari bila itsas hondoan. Horrela deskriba daiteke Shell Wildlife sariketa irabazi duen argazkiak erakusten duena. Argazkilaria, Goran Ehlme …
Robotiker-Tecnaliak irabazi du I+Gko Nazioarteko ONCE Saria
Nazioarteko ONCE Sariak itsuentzako eta ikusmen-arazoak dituzten pertsonentzako teknologia berrien ikerketa eta garapena saritzen du. Teknologia horietan oinarritutako sari handiena …
Berriz ere 118. elementua
Kaliforniako fisikari-talde batek 118. elementua sortu duela esan du, orain arteko elementurik astunena. Esperimentua egiteko prozedura zein izan den azaldu …
Bizia, ezinbestean sortua
Lurrean bizia nolatan sortu zen jakiterik ez da egongo agian, baina Estatu Batuetako bi ikertzailek diote ezinbestean gertatu zela; hau …
2048: arrantzaren azken arnasa
Mende-erdiaren buruan, 2048. urterako, zehatzago esanda, itsasoko jakirik gabe geratuko omen gara, gure itsasoak orain arte bezala tratatzen jarraituz gero. …
Erleak laborategietan
Bi ikerketak ekarri dute erleei buruzko informazio berria azkenaldian, eta bien emaitzak batera argitaratu dituzte Nature eta Science aldizkarietan. Alde …
Neanderthalgo gizakia, urrutiko arbaso?
Eztabaida aspalditik dator: gurutzatu ziren Neanderthalgo gizakia eta Cro-Magnongoa (gizaki modernoa)? Gehiengoak ezetz uste du; baina azken egun hauetan gurutzaketa …
Gipuzkoako Urrezko Dominak
Gipuzkoako Foru Aldundiak Urrezko Domina emango die Itziar Astiasarani, Nafarroako Unibertsitateko Farmazia Fakultateko dekanoari, eta Pedro Miguel Etxenikeri, Euskal Herriko …
Txineratik eta arabieratik ingelesera, hizkuntzok jakin gabe
Testuak arabieratik eta txineratik ingelesera itzultzeko lanabes oso baliagarria garatu du Googlek. Harrigarriena da lanabesa egin dutenek ez dakizkitela bi …
Tenperatura-aldaketak Kanbriarraurreko ozeanoetan
Kanbriarraurrean (orain dela 3.800-570 milioi urte) urpean zeuden sedimentuak aztertu dituzte, eta ikusi dute garai hartan ozeanoetako uraren tenperatura asko …
Litekeena da gorilak hiesarekin lotuta egotea
Hiesa eragiten duen GIB birusa nondik ote datorren jakin nahian, hainbat ikerketa egiten ari dira. Orain arte uste zuten txinpantzeetatik …
Arratoien biboteak robotentzat eredu
Robotei jartzen zaizkien sentsoreen munduan, aurrerapauso bat eman dute. Illinoisko Evanstongo Unibertsitateko bi mekanika-ingeniarik arratoien biboteen mekanismoa imitatu nahi izan …
Malariaren kontra, DDTa
Malariaren kontrako borrokan DDT pestizida erabiltzea gomendatu du Munduko Osasun Erakundeak. Erabakia harrigarritzat hartu du zenbaitek, DDT pestizida oso produktu …
Eguzkirik gabe beltzarandu, eta eguzkitik babestu
Pertsona batzuek ez dute melanina ekoizten; horregatik, eguzkiak bereziki egiten die kalte eta ez dira inoiz beltzarantzen. Melaninak izpi ultramoreetatik …
Elhuyarren berriak
Zientzia eta Teknologiaren Corpusa-ren Interneteko lehen bertsioa
Abenduaren 14an, EHUko IXA Taldeak eta Elhuyar Fundazioak Zientzia eta Teknologiaren Corpusa -ren Interneteko bertsioa aurkeztuko dute. Euskarazko lehen corpus …
Jakintza hedatuz
Negutegietatik errepideetara
Nahikoa da autoa hartu eta errepidera irtetea ziztu bizian hondatzen direla ohartzeko. Egunetik egunera ibilgailu gehiago dago errepideetan eta, ondorioz, …
Zientziaren efemeridea
Kosmosarekin kontaktuan
Inor gutxi iritsi da ezagun izatera zientzia dibulgatuz. Eta gutxi horietako bat da Carl Sagan. Cosmos dokumental ikusgarriekin milioika etxetan …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
