Astobiza, Amaia

Marie Curie zientzian eta gizartean aitzindari

XIX. mendearen bukaeran, fisikaren eta kimikaren esparrua erabat irauli zuten hainbat aurkikuntza egin ziren. Horietako bat, 1895ean, Röntgen-ek X izpiak aurkitu izana da. Aurkikuntza hori benetan harrigarria zen, izpi berri haiek material askotan barrena iragan zitezkeelako. Medikuntzarako aurrerapen ikaragarria izateaz aparte, Curie senar-emazteak erradiazioaren inguruan lan egitera bultzatu zituen aurkikuntza izan zen. Baina ez gaitezen aurreratu.

Kirolariak: hormonak bai, baina zeren truke?

Umetan, gehienok kirola jolas-orduetako denbora-pasa gisa hartzen dugu, eta, indarra hartzeko, nahikoa izaten da ogitarteko on bat jatea. Jolasa afizio izatetik ofizio izatera igarotzen denean, ostera, urdaiazpikoak ezer gutxirako balio du. Maila horretan, ez da nahikoa ona izatea. Onena izan behar duzu. Gorputzak, ordea, bere mugak ditu. Muga horiek gainditu eta behar besteko indarra hartzeko, kirolari askok substantzia kimikoak hartzea erabakitzen du, hormonak, alegia. Baina podiumeko urrezko dominak, domina guztiek bezala, alde bi ditu. Alde batean garaipena dago; bestean, ordea, kirolariaren osasuna.

Bluetooth: kablerik gabeko komunikazioa

Ordenagailuaren mahaipean begiratuz gero, hanketan hamaika kable korapilatzen zaizkizula konturatuko zara: zuri sendo hau ordenagailutik inprimagailura doana da, beltz mehe hori modema konektatzen duena, hango gris antzeko hura kamera digitalarena... eta horrela eskanerra, bozgorailuak, telefonoa eta gainerako tresna guztiak konektatu arte. Kable horien guztien bidez datuak tresna batetik bestera transmititzen dira eta sarea erabat komunikatua egotea lortzen da. Baina ez al dago tresnak komunikatzeko beste biderik?

Alfred Nobel, dinamita asmatu eta bakearen saria sortu zuen kimikaria

Alfred Nobel, bere izena daraman fundazioa sortu zuen zientzialari suediarra, 1833. urteko urriaren 21ean jaio zen.

Severo Ochoa, XX. mendeko biokimikaria

1905eko irailaren 24an, Severo Ochoa mediku eta biokimikari espainiarra jaio zen. ADNari eta ARNari buruzko ikerketa garrantzitsuak egin zituen, azido nukleikoen biosintesia eta haien ezaugarriak aztertu baitzituen. Horretaz gain, oxidazio biologikoaren prozesu entzimatikoak eta energia-transferentzia ikertu zituen. Arthur Kornberg-ekin batera, Fisiologia eta Medikuntzako Nobel saria jaso zuen 1959an.

Fleming: kasualitatea lagun, antibiotikoa aurkitu zuen medikua

Alexander Fleming, penizilina aurkitu zuen mediku eskoziarra, 1881. urteko abuztuaren 6an jaio zen.

Karl Landsteiner, odolaren ikertzaile nekaezina

1868ko ekainaren 14an Karl Landsteiner, A, B, AB eta O odol-taldeak eta Rh faktorea aurkitu zituen mediku estatubatuarra, jaio zen Vienan.

Bizkaia aldeko txinparta elektrikoak

Gas natural likidotua birgasifikatzeko instalazioak

Hondakindegiko gasa balorizatzeko zentrala