Denbora berriaren garaia
Hobetu daiteke erloju atomikoen funtzionamendua?
Gaur egun, zesio-atomoak erabiltzen ditugu segundo bat zenbat den definitzeko. Oso metodo zehatza da, baina oinarrituta dago atomoari eragiten zaion estimulu batean; Science aldizkarian, Kaliforniako Unibertsitateko fisikari-talde batek azaldu du gauza bera egin daitekeela atomoa bere horretan utzita, eta haren ezaugarri kuantikoak neurtuta; hala ere, horretarako, atomo astunak erabili behar dira nahitaez; beraz, zesioak aukera ona izaten jarraitzen du.
Neurketa ez da inolaz ere erraza, zesio-atomoak erortzen utzi behar baitira kontrako noranzkoan igorritako bi laserren artean; laserrak, gainera, maiztasun ezberdinekoak dira. Konbinazio horrek, —zesio-atomoa erortzen eta bi laserrak— aldaketa bat eragiten du espazio-denboran, Einsteinen erlatibitatearen teoriak azaltzen duen bezala. Oso aldaketa txikia da, baina atomorik handienetan neurgarria da, eta bidea ematen du zesioaren uhin-funtzioaren maiztasuna zehaztasun handiz kalkulatzeko. Azkenean, zesio-atomoaren masak mugatzen du neurketa; ez dago beste aldagairik.
Konplexua da, baina oraingo erloju atomikoetan neurtu behar dena baino errazagoa da; haietan, zesio-atomoak laser batez kitzikatzen dira, eta zesio-atomoek egoera kuantiko batetik bestera salto egiten dute geratu gabe, maiztasun jakin batean: Compton maiztasuna. Hortik aurrera, egoeren arteko bibrazio horren kopuru jakin bat kontatuz neurtzen da segundoa. Eta zailtasun teknologikoa horixe da, bibrazio-kopurua neurtzea. Azkenean, metodo berria segundoa neurtzeko modu sinpleago bat da.
Gainera, metodoak atomoen masarekin zerikusia duenez, kilogramoa definitzeko bidea ere eman dezake. Gaur egun, kilogramoa objektu batek definitzen du: platinoz eta iridioz osatutako zilindro batek. Modu horretan, definizioa kontu teorikoa izatera pasatu daiteke.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
