3232016(e)ko iraila

Erreportajeak

Suaren Lurraldean IZOTZA MALKOTAN

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

Patagoniako eta Suaren Lurraldeko izotz-eremu ezezagunenak ikertzea helburu, espedizio bat egin berri dute hiru glaziologok: Eñaut Izagirre elgoibartarrak, Ibai Rico …

Europako iparraldeko neandertal kanibalak, gertutik

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Europako iparraldeko neandertalen hezur-bilduma handiena aztertuta, nazioarteko talde batek frogatu du kanibalak zirela eta beren kideen hezurrak tresna gisa erabiltzen …

Marte 2020

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Espazio-agentzien planak betetzen badira, 2020an bost misio abiatuko dira Marterantz. Eta haietako hiruk, edo agian lauk, ibilgailu autonomo bat jarriko …

Analisiak

Zer elementu erradioaktibo isuri ziren eta nola heltzen dira itsasora?

Castrillejo Iridoy, Maxi - Geokimikaria

Bost urte pasatxo igaro dira Japonian istripu hirukoitza gertatu zenetik: lurrikara, tsunamiak eta istripu nuklearra. 2011ko martxoaren 11n, Tohoku lurrikarak …

Mundu digitala

Claude Shannon, mundu digitalaren aita

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Aurtengo apirilean bete dira 100 urte Claude Shannon matematikaria jaio zela. Publiko zabalarentzat ezezaguna bada ere, gizartearen aurrerapenari ekarpenik handienak …

Lekukoak

Elena Vecino Cordero Zelulen Biologia eta Histologiako katedraduna

“Biologiaren erronka handiena garunaren funtzionamendua azaltzea da”

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Bi galderari erantzuteko eskaerak guztiz lanpetuta harrapatu du Elena Vecino. Hala ere, ez da ezezkoa emateko gai izan, beti laguntzeko …

Istorioak

Mary Somerville, zientzia-dibulgazioaren dama

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Gurasoek ez zuten ulertzen alabak matematikarako hartu zuen grina hura. Eta kezkatuta zeuden hainbeste ordu ikasten pasatzeak ez ote zion …

Ekinean

Olatz Perez de Viñaspre Hizkuntzalaria

“Gizarteari onura ekarriko diola pentsatzeak asko asetzen nau”

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Olatz Perez de Viñaspre Garraldak gaztetatik nahi zuen informatikaria izan. Ordenagailuak asko gustatzen zitzaizkion, eta DBHtik zuen Informatika ikasteko asmoa. …

Atarikoa

Esplorazioa Lurrean zein Lurretik kanpo

Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

2020. urteak izen propioa du dagoeneko: Marte. Planeta gorrirako bost misio daude iragarrita urte horretarako. NASAk Europako eta Errusiako Espazio …

Gai librean

Maitea, zer usain gozoa darion zure larruazalari!

Cancio Uriarte, Ibon - Biologian doktorea

Hasteko, aitortu behar dizuet anosmikoa naizela, usaintzeko ezindua dagoen sudur handiko euskalduna naizela. Usaimenarekiko nolabaiteko hurbilketa izan zen niretzat Suskinden …

Ez burua hautsi, Matxin!

Iñurrieta Urmeneta, Uxoa - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Aduriz Agirre, Itziar - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Díaz de Ilarraza Sánchez, Arantza - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Labaka Intxauspe, Gorka - EHUko IXA taldeko ikertzailea
Sarasola Gabiola, Kepa - EHUko IXA taldeko ikertzailea

Gizarte elebidunetan bizi garenontzat, oso ohikoak dira hizkuntza batean pentsatu eta bestean hitz egiteagatik egindako hanka-sartzeak. Gutako asko gorrituko ginen …

Oliba-hezur birziklatuetan oinarrituriko superkondentsadore hibridoak

Goikolea Nuñez, Eider - CIC Energiguneko ikertzailea
Mysyk, Roman - CIC Energiguneko ikertzailea
Redondo Negrete, Edurne - CIC Energiguneko ikertzailea
Ajuria Arregi, Jon - CIC Energiguneko ikertzailea

XXI. mendean gizarteak aurre egin beharko dion munta handiko arazo bat energiaren kudeaketa izango da, bai sorkuntzaren bai biltegiratzearen ikuspuntutik. …

Albisteak

Down sindromea dutenentzako terapia farmakologiko eraginkor bat garatu dute lehen aldiz

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Garunaren plastikotasunarekin eta gaitasun kognitiboarekin lotutako gene bat inhibitzen duen konposatu bat probatu dute Down sindromea dute pertsonekin, eta haien …

Opioideek espermatozoideen eraketa erregulatzen dute

Elhuyar Zientzia -

EHUko ikerketa batek opioideen errezeptoreak espermatogenesian inplikatuta daudela argitu du. Nerea Subiran eta haren ikerketa-taldeak lehenengo aldiz deskribatu ditu errezeptoreok …

Konputazio kuantiko analogikoa unibertsalki digitalizatu dute EHUk eta Googlek

Elhuyar Zientzia -

Hesteetako mikroorganismoek obesitatean nola eragiten duten argitu dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Hesteetako mikroorganismoek azetatoa ekoitziz eragiten dute obesitatean eta intsulinarekiko erresistentzian. Ondorio hori atera du nazioarteko ikertzaile-talde batek, saguekin egindako ikerketa …

Sagu batzuek pertsonen antzeko hilekoa dutela aurkitu dute

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Sagu afrikar batek hilekoa duela aurkitu dute Australiako Clayton Unibertsitateko ikertzaile batzuek. Aurkikuntza harrigarria izan da, ezagutzen diren gainerako karraskariek …

Hondakin nuklearrak birziklatzean sortutako gas erradioaktiboak harrapatzen ditu material berri batek

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Zentral nuklearretako hondakinak prozesatzean askatzen diren gas erradioaktiboak modu eraginkorrean, seguruan eta merkean harrapatzeko material bat garatu dute. Lausanako Eskola …

Zulo beltzen beste talka bat detektatu dute LIGO behatokian

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Grabitazio-uhinak bigarren aldiz detektatu dituzte LIGO behatokian. Otsailaren 11n iragarri zuten, lehenengoz, grabitazio-uhinak detektatu zituztela. Eta astronomiaren ate berri …

Antartikako ozono-geruzaren zuloa osatzen hasia dela baieztatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Antartikaren gaineko ozono-geruzaren zuloa osatzen hasi dela erakusten duten lehen zantzuak jaso dituzte zientzialariek. Science aldizkarian azaldu dituzte emaitzak, …

Emakumeak zientzian: gero eta gutxiago, ibilbidean aurrera egin ahala

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Emakume ikertzaileak 2016 izeneko txostena argitaratu berri du CSIC erakundeak (Zientzia Ikerketarako Goi Kontseilua, Espainia), eta datuek agerian utzi dute …

Zikari aurre egiteko txertoa garatzeko ahaleginetan

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Zikari aurrea hartzeko txertoa garatzeko asmoa duten Inovio eta GeneOne Life Science farmazia-konpainiek gizakietan lehen proba klinikoak egiteko baimena jaso …

Jupiterren orbitan da Juno zunda

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Dena NASAk espero bezala atera da: ia bost urteko bidaiaren ondoren, iritsi da Juno zunda Jupiterren orbitara, eta orbitan sartzeko …

Errepideek eta trenbideek faunan duten eragin kaltegarria neurtu dute

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Garraio-azpiegiturek hegaztietan eta ugaztunetan eragiten dituzten kalteak neurtzeko metodologia bat garatu dute Espainiako Natura Zientzien Museoko ikertzaileek, eta, horren bidez, …

Krustazeoetatik eratorritako polimero bat gene-terapiarako aproposa dela frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Oligokitosano bat DNA-zatiak zelulen barrura garraiatzeko egokia dela erakutsi du EHUren Farmazia eta Elikagaien Zientziak Saileko Mireia Agirre Diazek. Oligokitosano …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila