Ur-zorrotadak autobieetan
Soinuak baino abiadura handiagoa eta urratzaile gisa harea duten ur zorrotadak erabiltzen ari dira autobideetan hormigoizko pusketak harrotzeko. Midlands -en eta Taf Vfawr -ko bidegurutzean (Gales-en) adibidez, trafikoa gelditu gabe ari dira konponketak egiten zubitan. Hormigoi armatuzko habetatik zimentua ken dezake teknologia honek altzairuzko barrei kalterik egin gabe.
Garraio-sailak Midlands -ko autobidetako bidegurutzetan frogatu du sistema hau ahuldutako zenbait habe osatzekotan eta ur-zorrotada bizi hauek sortzen duten zarata nahiz dardara, onargarriak dira.
Galesko Gifford and Partners ingineru-etxeak teknika hau prestatu du Taf Vfawr ko zubiaren (hiru bideko autobideari eusten dio zubi honek) lau habetatik alboko biak konpontzeko asmoz. Zubi hau A465 autobidearena da eta 35 metroko altuera du.
Britainia Handiko ur-propultsagailuen azken diseinua, wolframio karburozkoa da eta urarentzat sarbide zirkularra du. Irtenbidea berriz, angelu-formakoa da. Tutu jaurtitzailearen luzera bere diametroa baino bost aldiz handiagoa baldin bada, propultsagailuaren errendimendua 0'95 da. Tutuaren barne-azala leuna edukitzeak ere garrantzi handia du errendimendua ona izan dadin. Barne-azalaren leunketa hiru mikrazko diamantez egiten bada (bostekoaren ordez), jaurtigailuan dagoen potentzi galera ehuneko 2 edo 3koa da.
Mota honetako jaurtigailuak harearik gabe eta 550 bar eko presioz erabilita, erraz ken ditzakete zimentuaren eranskinak eta moldeatutako piezen barruko arrak.
Sheldon Industrial etxeko zuzendari tekniko den John Griffiths jaunak ur-propultsagailuez egindako bilera batzutan oraintsu aitortu duenez, jaurtigailuak urratzailea eta 1000 bar eko presioa baditu, segundu gutxitan 9 mm lodiko altzairuzko xafla zula dezake.
Reliance Hydriotech etxekoek diotenez, ebaketa-arma prestatzen ari dira. Urratzailezko zorro taden bidez metalak ebakiko dituzte su-garrez bezain azkar. Diseinatzaileen buruak zioenez, ebaki ezinezko ezer ez dute aurkitu oraindik.
Ebakitzeko ura erabiltzeak bestetik, badu bere abantaila inguru arriskutsutan. Leherketa eta suteen arriskua dagoen lekuetan (ikatz-meatze, fabrika kimiko, petrolio-plataforma, errefinategi eta abarretan) oso egokia da urezko sistema hau. Ale urratzaileek lurrean kolpea jotakoan noizbehinka txinpartaren bat ateratzen badute ere, urak berehala itzaltzen du. 100 saiakuntza baino gehiago egin dira ur-zorrotadaz, metano, etano, eta hidrogenozko atmosferan ( Boston -go Osasun eta Segurtasun-Saileko laborategietan) eta inola ere leherketarik ezin sortu izan zuten.
Presio handitako zorrotada eta urratzaileek sortzen duten atmosfera kaltegarria da arnasteko. Horregatik Reliance Hydrotech koek, gela itxia asmatu dute piezak garbitzeko (pieza moldeatuak garbitzeko adibidez). Langileak jaurtigailua gelaz kanpotik maneiatzen du, leihatila batetik begira dagoela.
Desmond Knight ek, konpainiako zuzendari batek, dioenez, ez dirudi lan honetan robota erabiltzeko aukera handirik dagoenik; edozein ikusmen-sistemarentzat zorrotadaren inguruko Lan-baldintzak latzegiak bait litzateke.
Harea urratzailea, jaurtigailuak berak hartzen du neurriz ur-zorrotadak sortzen duen hutsak erakarrita. Urratzaile-aleak kirbilean bira arazten eta azeleratzen ditu berehala ur-korronteak.
Autobidetako zubi batzutan, urak gatzak atxiki dizkie habe-barruko altzairuzko barrei. Barrak herdoildu eta luzatu ondoren hormigoia pitzatu egin dute. Griffiths jaunak, hondatutako habe bakoitzari instalazio bat ezarri nahi dio. Instalazio honek bi jaurtigailu izango lituzke eta automatikoki kontrolatuta habean zehar ibiliko lirateke. Joanaldi bakoitzean, 2 eta 5 cm bitarteko geruza harrotuko luke. 10 cm ra dauden altzairuzko barrak horrela, agerian eta inolako kalterik gabe geldituko lirateke. Barra hauek horrela, garbitu eta konpondu egingo lituzkete.
Griffiths ek dionez, zubiaren azpitik egin daiteke konponketa hau. Beraz, trafikorik gelditu gabe egingo litzateke konponketa. Baina dirudienez, 4 edo 5 urtez instalazioak martxan edukitzeko adina lan badute.
Ur-jaurtigailuek oso erabilpen desberdinak izan ditzakete. Ikatzezko meatzetan (lurrazale kotan, eta ez lurpekotan) adibidez, erabil daitezke. Baita doitasun handiz materialak ebakitzeko ere.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
