2025-3-5 -
Ura lehenengoz Big Bangetik 100-200 milioi urtera sortu zela ondorioztatu dute, simulazio bidez, Nature Astronomy aldizkarian argitaratu duten lan batean. Simulazio horien arabera, uste baino lehenago sortu zen ura, eta litekeena da lehen galaxien funtsezko osagai bat izatea. Orain arte …
2025/03/05 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria Astrofisika
2024-12-6 -
Lurdes Ondaro Mallea fisikaria da, eta kosmologia konputazionalean ikertzen du. Aitortu duenez, ordea, txikitan ez zen zerura begira egoten zen horietakoa. Gerora sortu zitzaion irrika: “La1ko dokumentalak ikustea gustatzen zitzaidan, espaziokoak, kuantikakoak… Gehiago jakiteko gogoa piztu zidaten, eta, horretako, banekien …
da astrofisika kosmologia baino. Hala, bien arteko aldea azaldu du: “Astrofisikan, astroei, zeruko objektuei
2024-9-18 -
Duela 446 milioi urte inguruko kraterrak aztertuta, ikertzaileek ondorioztatu dute Lurrak eraztun-sistema bat izan zuela, gaur egun Saturnok duen antzera. Garai hari Ordoviziarra deitzen zaio, eta inguru hartan hasi ziren landareak lur lehorra kolonizatzen, eta lehen arrain barailadunak agertzen itsasoan. …
: Elhuyar aldizkaria Astrofisika Ordoviziar garaiko Lurraren irudikapen artistikoa. Arg. Oliver Hull
2024-11-20 -
Ilargiaren alde ezkututik Chang’e-6 misio txinatarrak ekarritako laginak aztertu dituzte, eta ondorioztatu dute ilargiaren alde horretan jarduera bolkanikoa geon zela milaka milioika urtez. Chang’e-6 misioak Ilargiaren hego poloko Aitken arroan hartutako bi kilo lagin ekarri zituen Lurrera kapsula batean, joan …
/11/20 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria Astrofisika Chang’e 6
2025-1-15 -
Nazioarteko astronomo-talde batek banakako 40 izar baino gehiagoren argazkiak atera ditu, urruneko unibertsoan. Hain zuzen, haien argiak, Lurrera iristeko, unibertsoaren adinaren erdia behar izan du; alegia, ia 6.500 milioi argi-urte. EHUn eta DIPCn lanean diharduen Tom Broadhurst Ikerbasqueko ikertzailea izan …
Astrofisika Dragoiaren Arkua, Hubble teleskopioaren bidez. Orain, 44 izar identifikatu dituzte banaka, JWSTren
2025-1-8 -
2025ean ehun urte betetzen dira mekanika kuantikoaren lehen oinarriak proposatu zirenetik. Efemeride horren harira, UNESCOk Zientzia eta Teknologia Kuantikoen Nazioarteko Urtea izendatu du aurtengoa, teoria kuantikoak eta handik eratorritako teknologiek duten garrantzia gizarteratzeko. Horrez gain, Glaziarren Kontserbazioaren Nazioarteko Urtea ere …
, bai astrofisikak. Adibidez, Vera C. Rubin Behategia lanean hasiko da, eta hego hemisferioaren zeru
2022-10-7 -
Canfranc-eko Lurpeko Laborategia Pirinioen bihotzean dago, 850 metro lur azpian. Laborategi honek baldintza onenak eskaintzen ditu ikerketetarako, bereziki partikulen astrofisika aztertzeko.
baldintza onenak eskaintzen ditu ikerketetarako, bereziki partikulen astrofisika aztertzeko. Lurrazpiko
2024-11-21 -
Grabitateak erlatibitate orokorraren teoriak aurreikusi bezala jokatzen du eskala kosmikoan ere. Ondorio horretara iritsi dira DESI esperimentuko ikertzaileak sei milioi galaxiaren hamaika milioi urteko bilakaera aztertuta. Erlatibitate orokorraren teoria ongi frogatua dago eguzki-sistemaren eskalan, baina eskala handiagoan ez hainbeste. Orain, …
aldizkaria Astrofisika DESI (Mayall teleskopioan), unibertsoa behatzen. Arg. KPNO/NOIRLab/NSF/AURA
2024-8-28 -
Duela 66 milioi urte, asteroide batek, gaur egun Mexikoko golkoa dagoen lekuaren kontra jo zuen, eta krater erraldoi bat utzi zuen: Chicxulub. Inpaktuak eragindako aldaketek K-Pg muga zehaztu zuten (lehen K/T izenez ezaguna), hau da, Kretazeoaren eta Paleogenoaren arteko muga. …
- Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria Astrofisika Chicxulub kraterra eragin zuen asteroidea
2023-10-26 -
Sara Fernández Uriaren esanean, "fisikari izateko ez dago jenioa izan beharrik, eta ez da bokazio berezirik behar". 1996an jaio zen Bilbon. EHUn Fisika eta Ingeniaritza Elektronikoko Gradu bikoitza egin ostean, fisika teorikoan ikertzea erabaki zuen, eta, horretarako, Fisika eta Matematikako masterra egin zuen …
Uria - ZientziaEus #08 EHU-EKINEAN: Sara Fernández Uria Astrofisika Sara Fernández Uriaren