Magnetosomen degradazioa ikertu dute giza zeluletan

Magnetosomen degradazioa aztertu du Magnetismo Eta Material Magnetikoen Taldeak (GMMMT), biriketako kartzinoma eredu batean. Emaitza oso baliagarritzat jo dute, magnetosomen degradazio-prozesua hobeto ezagutzeko ez ezik, baita ulertzeko ere gaixotasun neurodegeneratibo batzuetan agertzen diren nanopartikula magnetikoen jatorria, …

2024ko Nobel sariak: ez da kasualitatea

Nobel Akademiak iragarri ditu Medikuntzako, Fisikako eta Kimikako aurtengo irabazleak. Zazpi dira, eta zazpiak, gizonak, denak zuriak, eta AEB edo Erresuma Batukoak. Guztiz bete da, beraz, egun batzuk lehenago Nature aldizkariak egindako iragarpena. …

Kimikako Nobel Saria, proteina berrien sorrerari eta egituraren iragarpenari

Kimikako Nobel Batzordeak hiru ikertzaile saritzea erabaki du aurten: batetik, David Baker, proteina berriak diseinatzeko tresna garatzeagatik, eta, bestetik, Demis Hassabis eta John Jumper, elkarrekin, proteinen egitura aurreikusteko adimen artifizialeko eredu bat sortzeagatik. Bi aurkikuntza …

Fisikako Nobela, adimen artifizialeko sistemen oinarria garatu zutenentzat

John J. Hopfield eta Geoffrey E. Hinton ikertzaileek jasoko dute Fisikako Nobel saria, sare neuronal artifizialetan oinarrituta egin dituzten aurkikuntzengatik, zeinak funtsezkoak izan baitira ikasketa automatikoko sistemak garatzeko.

Nobel Akademiaren esanean, aurtengo saridunek fisikaren …

Medikuntzako Nobela, mikroRNAk eta haien funtzioa aurkitu eta azaldu zuten ikertzaileentzat

Victor Ambros eta Gary Ruvkun biologoek jasoko dute Medikuntza edo Fisiologiako 2024ko Nobel saria, mikroRNAren aurkikuntzagatik eta gene-erregulazio post-transkripzionalean duten rola argitzeagatik.

Nobel Akademiak nabarmendu duenez, geneen jarduera erregulatzen duen oinarrizko printzipioa azaltzeagatik erabaki …

Ozpin-euli heldu baten garun osoaren mapa egin dute

Ozpin-euli heldu baten garun osoaren kartografia egin dute: 140.000 neurona eta 50 milioi konexio baino gehiago. Nature aldizkarian eman dute lorpenaren berri, 9 artikulutan. Garunaren funtzionamendua eta garuneko gaixotasunak hobeto ikertzeko balioko du.

Mapa eraikitzeko, …

Exoplaneta bat behatu dute Eguzkitik gertueneko izar bakanean

Astronomoek exoplaneta bat aurkitu dute Barnarden izarra orbitatzen; alegia, gure Eguzkitik gertuen dagoen izar indibidualean (6 argi-urtera baino ez dago). VLT teleskopioaren EXPRESSO tresnaren bidez egin dute behaketa, eta, Astronomy and Astrophisycs aldizkarian jakinarazi dutenez …

Mikroplastikoen arazoa konpontzeko premia sobera argi uzten dute milaka ikerketak

“Mikroplastiko” hitza lehenengoz erabili zenetik 20 urte bete diren honetan, ikertzaile-talde batek urte hauetan ikasitakoa errepasatu dute, Science aldizkarian argitaratu duten lan batean. Eta ondorio garbiak atera dituzte: ingurune natural guztietan oso hedatuta daude, …

Sexu jazarpena zientzia eremuan

Berria egunkarian argitaratua, 2024ko irailaren 19an

Three Mile Islandeko zentrala martxan jarriko dute berriro, Microsoft hornitzeko

Constellation Energy energia-konpainiak Three Mile Islandeko (Pennsylvania, AEB) zentral nuklearra irekiko du berriro, Microsoft hornitzeko. Joan den astean, 20 urteko energia-hornidurarako hitzarmen baten berri eman zuten bi konpainiek. Haren arabera, zentralaren 1. unitatea, 2019an itxi …

Material termoegonkorrak garatzeko alternatiba jasangarriak

Gaur egungo konposite termoegonkorren ingurumen-inpaktuari buruzko kezkek aukera jasangarriagoak bilatzera eraman dute. Horretarako, indargarri jasangarriak erabili dira, eta eduki biologikoa duten erretxina termoegonkor berriak eta sistema birziklagarriak garatu. Aurrerapenak aurrerapen, beharrezkoa da ikertzen jarraitzea alternatiba …

"Kirol-errezeta pertsona guztientzat da ona"

Maren Martinez de Rituerto Zeberiok Jarduera Fisikoaren eta Kirolaren Zientzien gradua —JFKZ— egin bazuen ere, osasun-arloan dabil lanean. Ez du, beraz, gradu hori egiten dutenen ohiko bidea hartu. "Egia da oraintxe hasi garela osasun-munduan sartzen; …

"Ikerketan beti egongo da aurrera segitzeko modua"

Oihane Cantero Dominguezek modako arloan egiten du lan: adimen artifiziala. Zehazki, Orai ikerketa-zentroan dabil ikertzen; hau da, hizkuntza naturalaren prozesamenduaren goi-mailako ikerketan eta soluzio teknologikoetan espezializatutako Elhuyarren langunean.

Horra heltzeko egin duen ibilbidea aintzat hartuta, …

Adimen artifizialaren irudikapenak

Adimen artifizialeko programa batzuk erabiltzaile arruntetara iritsi direnetik, eremu guztietara hedatu da hari buruzko eztabaida. Arlo teknikoan sartu gabe, gizartean eta hezkuntzan dauden pertzepzioak ezagutzeko analisi bana idatzi dute, hurrenez hurren, Xabier Landabidea Urrestik eta …

Bihotz bereziak, arreta berezia

Gure gorputza makina biziki osoa eta efizientea da; bihotza, makina horren motorra. Batzuetan, ordea, motorra berezitasunen batekin dator fabrikatik; adibidez, sortzetiko gaixotasunen batekin, jaiotzen diren 100 haurretatik 1ean gertatzen den bezala [1]. Horrek eragin zuzena …

Zuk ere bihotz simetrikoak marrazten dituzu?

Noiz edo noiz, urtebetetze-eskutitz batean edo dutxak ispiluan utzitako lurrunean, ziur marraztu duzula bihotz bat. Edo bihotz bat dela kontatu diguten hori.

Errepara iezaiozu arretaz (1. irudia). Badakizu, noski, bihotz izeneko organoaren sinplifikazio hutsa dela …

Joan Feynman. Gizartearen legeen gaindi, zeruko legeak argitu

Aulki batean eserita, negarrez ari zen, erabat atsekabetuta. Zortzi urte zituen artean. Eta ezin zuen ulertu berak zergatik ezin zuen egin anaia egiten ari zena. Amak garbi baino garbiago utzi zion, ordea: “Emakumeek ezin dute …

“Gure espeziea anekdota txiki bat besterik ez da historia luze honetan”

Asier Hilario Orus (Tolosa, 1977) Geologiako doktore da, eta Euskal Kostaldeko Geoparkeko zuzendari zientifikoa. Horrez gain, Nazioarteko Zientzia Geologikoen Elkarteko (IUGS) Ondare Geologikoaren Batzordeko presidentea da. Geoparkeen Sareko Zuzendaritza Batzordeko kidea da, UNESCOren Munduko Geoparkeen Programarako …

"Doktoretza egiteak ez du esan nahi automatikoki balio batzuk dituzunik"

Unai Arregi Leonek Milandik eman du elkarrizketa. Hain zuzen, Fisikako eta Ingeniaritza Elektronikoko Gradu Bikoitza ikasi zuen EHUn, Leioan, eta gero  Mikrouhin Elektronika eta Optikako Erasmus Mundus Masterra egin zuen Limogeseko (Frantzia), Bresciako (Italia) eta …

“Derrigorrezkoa iruditzen zait desberdinak garen pertsonek lekua izatea zientzian”

Olatz Ortega Vidalesen X sare sozialeko profilean hau dago idatzita: "Biologia (bizitzaren oinarria) | Ekotoxikologia (Bizia salbatzeko metodo bat)". Hortaz, hasieratik, argi uzten du beretzat berebiziko garrantzia dutela bi gai horiek.

Hain zuzen, unibertsitateko ikasketak …