Frogatu dute artobeltza egokia dela garia ordezkatzeko lehorte-egoeretan

Zientzialariek aurreikusi dute, etorkizunean, laboreek lehorte-garai luzeagoak eta gogorragoak jasan beharko dituztela, eta karbono dioxidoaren maila eta tenperaturak ere altuagoak izango direla, orain baino. Hori kontuan hartuta, Euskal Herriko Unibertsitateko Landareen Biologia eta Ekologia Saileko …

GLP-1 errezeptorearen agonistek asebetetzea nola sortzen duten argitu dute

Azken aldian, ikerketa asko ari dira egiten GLP-1 errezeptorearen agonistei buruz. Hain zuzen, obesitateari aurre egiteko eraginkorrak direla frogatu dute, eta, horrekin batera, beste ondorio batzuk ere badituztela ikusten ari dira. Orain, Science aldizkarian argitaratutako …

Downen sindromea zuen haur neandertal baten fosila aurkitu dute

Hezur tenporalaren zati bati esker, frogatu dute neandertalek zailtasunak zituzten haurrak zaintzen zituztela. Fosila Cova negra kobazuloko aztarnategian aurkitu zuten (Xátiva, Valentzia), eta, hasieran, animalia batena zela uste izan zuten. Gero, ordea, ohartu ziren duela …

Ehun urtetik gorako pertsonek aztarna molekular diferentziala dutela frogatu dute

Ehun urtetik gorako pertsonek modu osasungarrian nola zahartu jakiteko zantzuak eman diezazketelakoan, ikerketa aitzindari bat egin du nazioarteko ikertzaile-talde batek, Biogipuzkoa Osasun Ikerketa Institutuko Onkologia Zelularraren gidaritzapean.Ikerketa horretan, 20.000 gene baino gehiagoren adierazpena konparatu dute …

Krauseren korpuskuluek koitoan funtsezko funtzioa dutela argitu dute saguetan

Krauseren korpuskuluak egitura sentsorial espezializatuak dira, eta 1850. hamarkadatik ezagutzen badira ere, ez zeuden guztiz garbi haien funtzioak. Orain saguekin egindako ikerketa batean ikusi dute funtzio garrantzisuak dituztela koitoan, bai emeetan, bai arretan. 

Nature aldizkarian …

Gero eta ugaztun gehiagotan ari dira detektatzen hegaztien gripearen H5N1 birusa

AEBko Nekazaritza Sailak baieztatu duenez, H5N1 birusa gero eta gehiago ari da hedatzen ugaztunetara. Azken jakinarazpenetako batean, adibidez, behitegi baten inguruko 66 saguk positibo eman dutela ezagutarazi du.

Ikertzaileek oraindik ez dute argitu kutsadura-katea. …

Ugaztunetan sexua determinatzen duen molekula-multzo bat aurkitu dute

Ugaztunetan sexua determinatzen duen molekula-multzo bat identifikatu dute Andaluziako Garapen Biologiako Zentroko eta Granadako Unibertsitateko ikertzaileek. Saguetan frogatu dute mikroRNA izeneko RNA molekula txiki batzuk erabakigarriak direla sexu-determinazioaren prozesuan. Nature Communications aldizkarian argitaratu dutel ikerketa …

Odol-analisi batekin parkinsona iragarri liteke, sintoma motorrak hasi baino zazpi urte lehenago

Odol-analisi baten bidez parkinsona iragartzea lortu dute, sintoma motorrak hasi baino zazpi urte lehenago. Zortzi proteinen mailatan dago gakoa, eta garrantzitsua izan liteke gaitza hobeto tratatzeko. Nature Communications aldizkarian argitaratu dute ikerketa. 

Parkinsonean sintoma …

Paleolitoko labar-arteak askotariko funtzioak zituela baieztatu dute Euskal Herriko kobazuloetan

Euskal Herriko kobazuloetan Madeleine aldiko (duela 18.500 eta 13.500 mila urte bitartekoak) labar-artea metodo konputazionalak konbinatuz aztertuta, ezaugarri espazialen eta ikonografikoen arabera bereizi dituzte irudiak, eta ondorioztatu dute lau multzotan bana daitezkeela. Archaeological and Anthropological …

Jupiterren Orban Gorri Handiaren sorrera, adina eta bilakaera argitu dituzte

Jupiterren Orban Gorri Handiaren behaketa historikoak aztertu dituzte XVII. mendeaz geroztik, eta eredu numerikoak garatu dituzte fenomeno meteorologiko horren sorrera, izaera eta bilakaera azaltzeko. Lan horretan, Euskal Herriko Unibertsitateko, Katalnuniako Unibertsitate Politeknikoko,  BarcelonaTecheko (UPC) …

“Derrigorrezkoa iruditzen zait desberdinak garen pertsonek lekua izatea zientzian”

Olatz Ortega Vidalesen X sare sozialeko profilean hau dago idatzita: "Biologia (bizitzaren oinarria) | Ekotoxikologia (Bizia salbatzeko metodo bat)". Hortaz, hasieratik, argi uzten du beretzat berebiziko garrantzia dutela bi gai horiek.

Hain zuzen, unibertsitateko ikasketak …

Aerosorgailuei buruzko eztabaida

Berotze globalari aurre egiteko estrategia politikoetan, trantsizio energetikoak garrantzi nabarmena du. Horren barruan, energia berriztagarria ekoizteko hainbat egitasmo iragarri dituzte, eta, tartean, parke eolikoak eraikiko direla aurreikusi dute. Aurreikuspen horiek, ordea, talka egin dute eraiki …

Gaueko burrunbatik eguneko ziztadetara?

Nori ez zaio pasa, udako gau batean, ohean lo hartzeko puntuan egon eta bat-batean horrenbeste gorroto dugun burrunba gogaikarri hori entzutea? Hots horren erantzulea eltxo arrunta izan ohi da, Culex pipiens espezieko moskitoa. Hala ere, …

Lurrean harrapatuta: zabor espaziala eta misio espazialen etorkizuna

Jakina da Ilargia dela gure planetaren inguruan orbitatzen duen satelite natural bakarra, baina badaude beste satelite asko ere, gizakiok bidalitakoak, satelite artifizialak alegia. Telekomunikazioak, meteorologia, espioitza… zenbatezinak dira gailu horien erabilerak. Baina zer gertatzen da …

CIA, Bin Laden eta txertoekiko mesfidantza

2011ko maiatzaren 2an, Abbottabad hiriaren kanpoaldean (Pakistan), eliteko dozenaka soldadu estatubatuar hormigoizko harresiz inguratutako egoitza batean sartu ziren. Hantxe akabatu zuten Osama Bin Laden, Al-Qaedaren burua. Bi aste lehenago, Shakil Afridi medikuak harresi hartako atea …

“Sapiensak eta neandertalak hibridatu egin zirela jakiteak jokaleku berri bat ireki digu”

Joseba Rios Garaizar (Getxo, 1976) arkeologoa industria litikoan espezializatuta dago, eta neandertalen aztarnategi nagusietan egin du lana. Haren sinadura daramate haiei buruz argitaratutako lehen mailako lan ugarik; hori dela eta, Elhuyar aldizkaritik maiz jo dugu …

Emisio “supraharmonikoak”: iturri berriztagarrien elektrizitatearen kide ikusezinak

Hurrengo hamarkadan, eguzki-panelak eta ibilgailu elektrikoen kargagailuak gure kale eta etxebizitza guztietan edukitzea gauza arrunta izango da. Alabaina, bazenekien halako gailuek emisio “supraharmonikoak” direlako seinaleak injektatzen dituztela sare elektrikoetan? Azken urteotan, emisio supraharmonikoek elektrizitate-konpainien eta …

“Portuak zabortegiak dira”

Aixa Barbarin López urpeko arkeologoa da, eta, aitortu duenez, txiki-txikitatik izan nahi izan zuen arkeologoa. Hortaz, unibertsitatera joateko garaia iritsi zitzaionean, historia ikastea hautatu zuen, EHUn, eta arkeologian murgildu zen. Urpeko arkeologian aritzea, ordea, ez …

"Saguzarrek berezko balioa dute"

Sarean arrakasta handia dute katuek, txakurrek eta etxekotutako beste animalia batzuek. Nerea Vallejo López biologoak, ordea, saguzarrak ditu gogoko. Hain zuzen, haiei buruzko tesia egiten ari da EHUn, eta arrazoi ugari aipatzen ditu, azaltzeko zergatik …

Ibilgailu elektrikoaren inbertsore trifasikoa: betiereko ezezaguna

Ibilgailu elektrikoen mundu zirraragarrian, non bateriei eta motorrei buruz maiz hitz egiten baita,  atzeko plano batean geratzen da potentzia-inbertsorea askotan, funtsezko eragilea izan arren. Normalean, elementu hori alde batera geratzen da ibilgailu elektrikoen autonomiaz eta …