Galarraga Aiestaran, Ana
Felix Goñi, mintzekin maitemindutako gizona
2002ko Ikerkuntza Saria Felix Goñik irabazi du. Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailak ikerkuntza-alorrean ematen duen sariaren irabazlea nor den, orain arteko ibilbidea zein izan den eta gaur egun zertan diharduen jakiteko, berarengana jo dugu. Euria goian behean ari duela, goxo hartu gaitu Leioako Biofisika Unitateko bulegoan.
Sendagaien oztopo-lasterketa
Farmazietan, hainbat eta hainbat sendagai daude aukeran. Horra iristerako, ordea, bide luzea egin behar izaten dute. Izan ere, sendagaiek gaitzaren aurrean eraginkorrak izan behar dute, baina, horretaz gain, ahal den kalte txikiena egin behar diote gaixoari. Hori bermatzeko, azterketa eta proba ugari egiten zaizkie sendagai guztiei. Azkenean, ikertzen diren sendagaietatik oso gutxi merkaturatzen dira.
Eskerrik asko, bihotz-bihotzez
1967ko abenduaren 3an, Hegoafrikar Errepublikako Lurmutur Hirian, Christian Barnard zirujauak bihotz-transplantea egin zion gizon bati. Ebakuntzak oihartzun handia izan zuen gizartean, eta Barnard ikaragarri ospetsua bihurtu zen. Baina kontuan hartu behar da aurretik beste batzuek egindako lanari esker eman ahal izan zuela pauso hori.
Bioteknologia eta ingurumena zientziaren eta teknologiaren astean
Saretek-ek antolatutako Zientziaren eta Teknologiaren Astean, bigarren egunean, zenbait aldaketa egon dira programatutako hitzaldietan; esate baterako, Kenneth Timmisen ordez, Juan Luis Ramos gonbidatu dute Arabako Miñaoko Parke Teknologikora. Hala ere, nabarmentzekoa da interes handiko gaiak jorratu dituztela.
Malariaren errudunen genomak agerian
Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
Orain arte malariari aurre egiteko erabili diren metodoek kale egin dutenez, gaitza sortzen duen bizkarroiaren eta hura transmititzen duen eltxoaren genomak deskodetzeak bide berriak irekiko zituela uste zuten zientzialariek. Hala, lan horri ekin zioten. Eta, duela gutxi, bi zientzia-aldizkari garrantzitsuenek aldi berean aurkeztu dute lorpena: Nature aldizkarian Plasmodium falciparum bizkarroiaren genoma argitaratu dute, eta Science -n, berriz, Anopheles gambiae eltxoarena. Horrekin batera, gaiarekin lotutako beste ikerketa asko plazaratu dituzte.
Txertoak entsaladan, eltzekoan...
Hainbat laborategi, bakoitza bere aldetik, lanean ari dira txertoen moduan gaixotasunen aurrean babesa emango duten barazkiak edo frutak lortzeko. Haien esanean, garatze-bidean dauden herrialdeen txerto-gabeziarentzat irtenbide egokia izan daiteke.
Animalia-arrazak: gizakiak bideratutako hautespena
Gizakia, ehiztari-biltzaile izateari utzi eta nekazari bihurtu zen garaian, animaliak etxekotzen hasi zen. Laster, espezie beraren barruan ezaugarri desberdinak zituzten animaliak zeudela ikusi zuen, eta batzuetan ezaugarri berezi horiek hurrengo belaunaldietan gordetzen zirela jabetu zen. Orduan, gizakiari interesatzen zitzaizkion ezaugarriak hurrengo belaunaldian azalduko zirela ziurtatzeko saiakerak egiten hasi zen. Lan horren ondorioz, beste arraza eta espezie batzuk sortu ditu.
Begira, begira, eskurik gabe!
Aurkeztu berri den software bati esker, eskuak erabili gabe teklatuarekin bezain azkar idatz daiteke ordenagailuan. Horretarako, begiradaren laguntza besterik ez da behar.
Ikusmen artifiziala kobrea birziklatzeko
Urkidi, Leire -
Kable elektronikoen eta telefonikoen kobrea berreskuratzea ez da gauza berria. Baina kobre birziklatua ez da oso purua izaten, ez behintzat zenbait erabileratarako behar den bezain purua. Zamudioko Robotiker zentro teknologikoan ikusmen artifizialeko sistema bat garatu dute nahastuta dituen beste metalak baztertu eta purutasun handiko kobrea lortzeko.
Hain txarra da kolesterola?
Aspalditxotik, kolesterola sendagileen eta fisiologoen mundutik atera eta jende guztiarentzat egin da ezagun neurri batean: analisi kliniko arruntetan azaltzen da odoleko kolesterol-maila, ‘kolesterolik gabe’ etiketa daramaten janariak daude salgai, eta batek baino gehiagok elikadura zaindu behar du kolesterol-maila altua duelako.
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
