Klima-politiketan genero-ikuspegia txertatzea premiazkoa da

Klima-politiketan genero-ikuspegia txertatzearen garrantzia eta urgentzia azpimarratzen ditu BC3 ikerketa zentroko ikertzaileek argitaratu berri duten lan batek. Gaiari buruzko literaturaren lehen berrikuspen sistematikoa da; Energy Research & Social Science aldizkarian argitaratu dute.

BC3ko ikertzaile …

GIBaren infekzioa prebenitzeko injekzioa Afrikan zabaltzeko asmoa iragarri dute

PrEP terapiak arrakasta handia izan du hiesaren prebentzioan: hari esker, GIB birusa ez da erreplikatzen. Gainera, GIBa odolean detektaezina izatea lortzen bada, ezin da transmititu. Tamalez, munduko biztanle guztiek ez dute eskuragarri PrEP terapia, eta, …

Atomo-geruza bakarreko urrea sortu dute

Atomo-geruza bakarreko urrezko orriak sortzea lortu dute, lehenengoz, Linköping-eko Unibertsitateko (Suedia) ikertzaileek. Goldene deitu diote. Ikertzaileek aipatu dutenez, dituen propietateengatik egokia izan liteke karbono dioxidoaren konbertsiorako, hidrogenoa ekoizteko eta balio erantsiko konposatu kimikoak sortzeko. Nature …

Ilargiaren mantua nola irauli zen ulertzeko eredu bat aurkeztu dute

Ilargiaren azaletik gertu titaniozko arrokak egotea eta grabitazio-eremuan neurtutako anormaliak azaltzeko eredu bat aurkeztu dute Txinako eta AEBko zientzialariek. Ereduaren arabera, Ilargiaren mantua irauli egin zen, duela 4200 milioi urte. Nature Geoscience aldizkarian argitaratu dute …

PFAS substantziekin uste baino kutsatuagoak daude mundu osoko urak

Ur-baliabideen zati handi bat PFAS substantziekin kutsatua dago, eta kasu askotan, segurtasun-atalaseak gainditzen dira. Ondorio horretara iritsi dira, mundu osoko azaleko eta lurpeko urak aztertuta, Nature Geoscience aldizkarian argitaratu duten ikerketa batean.

PFAS izenaren …

AEBko behitegietan izaten ari den hegazti-gripearen agerraldia, zorrotz zainduta

Ikertzaileak eta arduradunak zorrotz ari dira zaintzen hegazti-gripea behitegietan eragiten ari den agerraldiak. Izan ere, (HPAI) A(H5N1) birusa lehen aldiz ari da zabaltzen ganaduan, eta jada AEBko sei estatutako behitegietara hedatu da. Pertsona bat ere …

Bizkaiko kostaldea berotu ahala, makroalgen komunitatea degradatzen ari dela baieztatu dute

Azken lau hamarkadetan itsasoaren gainazalaren tenperatura-igoerak makroalgen komunitateetan izan duen eragina aztertu du EHUko ikerketa-talde batek. Bizkaiko kostaldeko eremu batean sakonera-puntu desberdinak ikertu dituzte, eta ikusi dute ur hotza gustuko duten espezieak gero eta urriagoak …

Fagoek bakterioei beste birusekiko babesa nola ematen dieten, aldi berean, euren burua babestuz

Staphylococcus aureus bakterio patogenoa kutsatzen duen birusak bakterioa beste birus batzuen infekziotik babesten du, eta, aldi berean, defentsa-mekanismo horrek birusaren beraren aurka egitea saihesten du. Hori nola lortzen duen argitu du Pablo Iturbe Sanz Nafarroako …

Esne Bidearen erdiko zulo beltzak eremu magnetiko ahaltsua duela erakutsi du EHTk

Duela bi urte, Sagittarius A* (Sgr A*) Esne Bidearen erdian dagoen zulo beltzaren lehen irudia aurkeztu zuen Event Horizon Telescope (EHT) nazioarteko proiektuak. Aurretik, 2019an, zulo beltz baten lehen irudia erakutsi zuen talde berak, M87* …

Korapilatutako fotoiak sortzeko teknika eraginkor bat garatu dute

Kuantikoki korapilatutako fotoi-pare ia perfektuak eraginkortasun handiz sortzeko teknika bat garatu dute. Ikertzaileek azpimarratu dutenez, aurrerapauso handia da komunikazio kuantikoaren arloan, oso baliagarria izan baitaiteke, besteak beste, segurtasun handiko komunikazioetarako. Communications Physics aldizkarian argitaratu dute …

"Saguzarrek berezko balioa dute"

Sarean arrakasta handia dute katuek, txakurrek eta etxekotutako beste animalia batzuek. Nerea Vallejo López biologoak, ordea, saguzarrak ditu gogoko. Hain zuzen, haiei buruzko tesia egiten ari da EHUn, eta arrazoi ugari aipatzen ditu, azaltzeko zergatik …

Ibilgailu elektrikoaren inbertsore trifasikoa: betiereko ezezaguna

Ibilgailu elektrikoen mundu zirraragarrian, non bateriei eta motorrei buruz maiz hitz egiten baita,  atzeko plano batean geratzen da potentzia-inbertsorea askotan, funtsezko eragilea izan arren. Normalean, elementu hori alde batera geratzen da ibilgailu elektrikoen autonomiaz eta …

"Artista izatearen zati garrantzitsu bat ikertzea da"

Martin Etxauri Sainz de Murieta artista eta ikertzaileak, hasiera batean, ez du eragozpenik esateko estereotipoetatik kanpo dagoela, ikertzaile gisa. Geroxeago, ordea, onartu du artista guztiak direla neurri batean ikertzaile, batik bat, arte garaikidean. Txo!? izenez aritzen …

Antibiotikoekiko erresistentzia

Antibiotikoekiko erresistentzia XXI mendeko erronka handienetako bat bihurtu da. Izan ere, antibiotikoek milioika pertsonaren heriotzak eragotzi dituzte, terapian erabiltzen hasi zirenetik. Baina haien erabilera desegokiaren ondorioz, antibiotiko batzuek eraginkorrak izateari utzi diote, bakterioek haiekiko erresistentzia …

Mikrobiota eta gaixotasun metabolikoa

Mikrobiotaren eta metabolismoaren arteko harremanak ate berriak ireki ditu ikerketaren munduan azken hamarkadetan. Imajinaezinak diren bilioika mikroorganismoz osatua dago gure organismoa, eta haien konposizio orekatuak ezinbesteko funtzioa du osasunean. Obesitatea, diabetesa edota sindrome metabolikoa konposizio …

Zergatik dut gustuko gustuko dudana?

Txokolatezko tarta on bat jaterakoan a zer nolako atsegin sentsazioa! Tarta osoa jaterik izango banu… Gero kalera atera, okindegitik pasatu eta nik bonboi zein pastelei begiratu ez, baina eurek ni deitzen naute oihuka. Zer demontre? …

2024ko Proam Astronomia Kongresua, Donostian

Azken urteotako aurrerapen teknologikoak eta astronomiazaleen esperientzia handia eta ahalegin nekaezina direla eta, amateurren behaketa gero eta gehiago erabiltzen dira ikerketa zientifikoetan. Profesionalen eta amateurren arteko elkarlan hori bistaratzea eta sustatzea dute helburu Proam Astronomia …

Gisella Perlen bizitza erdiragarria

Bi eguneko haurtxoa eskuetan hartu zuen. Epel-epel sentitu zuen. Musu eman zion, goxo, aurpegi leunean. Ilea laztandu zion. Ito egin zuen. Eta errausteko zain zegoen gorpu-pila baten azpian ezkutatu zuen.

Gisella Perl 1907an jaio zen, …

“Argiaren difrakzio-muga gainditzeak erabat txundituta utzi ninduen”

Javier Aizpurua Iriazabal (Donostia, 1971) Donostia International Physics Centerreko ikertzailea eta irakaslea da, eta Nanofotonikaren Teoria Taldearen burua. Bertan, argiaren eta nanoeskalako materiaren arteko elkarrekintza aztertzen du, nanoantena metalikoen erantzun optikoan eta efektu kuantikoetan arreta …

“Helburua da bakterio magnetotaktikoak minbiziaren aurka erabiltzea”

Alicia Gascón Gubiedak gustura janzten du bata zuria lanerako. Izan ere, lehendik ere imajinatzen zuen bere burua laborategi batean, bata jantzita, eta probetekin eta mikroskopioekin lanean. "Betitik gustatu izan zaizkit biozientziak eta, unibertsitateko ikasketak aukeratzean, …