791994(e)ko urtarrila

Erreportajeak

Material erregaitz harrigarria

Maurice Ward jaun britainiarrak lortu duena bitxia eta harrigarria da benetan: 10.000 (hamar mila) ºC-ko tenperatura jasateko gai den “plastikoa”. …

Alergiak umeengan

Gure artean, ehun umetik hamabostek nolabaiteko alergi motaren bat jasaten du.

Sugandila-ehiztaria

Hegoaldeko suge leuna (Coronella girondica) suge txikia dugu; 80 cm-ra iritsi badaiteke ere, normalean ez baititu 60 cm …

Harrijasotzearen fisika

Euskal Herria inguruko Herriekin konparatuz berezia da, besteak beste bere (gure) hizkuntza eta ohitura propioak dituelako. Berezko kirolak eta jokoak …

"Las tablas de Daimiel", urik gabeko eskualde hezea

Antzina arruntak ziren Iberiar penintsulako eskualde lauetan bertakoek “tablas” izenez ezagutzen zituzten parajeak. Paraje hauek ibaiak beren ibilguetatik ateratakoan eratzen …

Sarrera-artikulua

Argazkilaritzari buruzko sarrera-artikulu honek, gai horren inguruan arituko den sail berriari eman nahi dio hasiera. Gaur egun oso hedatuta dagoen …

Sare neuronal artifiziala

Gaur egun, informazioa prozesatzeko behar den ia guztia, ordenadore digitalen bitartez lortzen da. Ondorioz, egoera honek, aipatutako prozesatze lana ordenadore …

Hubble konpontzera

Aurreko aleetan jorratu ditugun gaien haritik, oraingo honetan Endeavour aldauntziak abenduaren 2tik 11ra bitartean egiten zuen hegalaldiaz mintzatuko gara. Ale …

Fisikaz gozatzen

Orain dela hogei urte, gutxi gora-behera, Elhuyarko taldekideok aldizkari bat argitaratzea erabaki genuen. Mila katramila gainditu ondoren, 1974eko irailean hain …

Albisteak

Superreroaleak berriro

Houston-en ikerlari-talde batek eta Grenoble-n beste batek presioaren bidez superreroankortasuna hurrenez hurren 160 K (-133 ºC) eta 150 K-eko (-123 …

Akad-ko inperioa eta lehortea

Gaur egungo Sirian dagoen Shekhna izeneko lurraldean errauts bolkanikozko 6 milimetro lodiko geruza aurkitu dute.

Elurretako gizonaren aurpegia

1991.ean Tirolgo Similaun glaziarean, antropoligia aldetik aurkikuntza garrantzitsua egin zuten. Orain dela 5.000 urte nekeak eta hotzak hildako gizon baten …

Ohe-ikusleak ez omen daude burutik eginda

Otawako unibertsitateko ikerlari-talde batek lau subjektu-talderi test psikologiko andana bat egin zien, fenomeno paranormal eta OHE-ri buruzko beren usteak ezagutzeko.

Neutrino nekaezinak

Izarretako barne-erreakzioak ezagutzeko metodo berri bat proposatu du astrofisikari estatubatuar batek. Eguzkitik datozen neutrinoen energia zehaztasun handiz neurtzean datza prozedura …

Benveniste arazoetan

Frantziako Medikuntza Ikerketarako Institutuak (INSERM) Benvenistek zuzendutako inmunofarmakologiako laborategia itxi egin du 1993aren bukaeran.

Robert Wilhelm Von Bunsen

Kimikari aleman hau Göttingen-en jaio zen 1811.eko martxoaren 31n, eta 1830. urtean Kimikan doktoregoa lortu zuelarik. 1836. urtean Kassel-go Institutu …

Euskal ezagutza zientifikoaren alde

Gizaki euskalduna Pirinioetan isolatutako Cromagnon talde baten ondorio zuzena baino ez dela kontutan hartzen badugu, paleoantropologiako bixi preziatua dugula onartu …

Saiakuntza nuklearrak eta osasuna

Iparramerikan jendea kezkaturik dago 1963.ean munduan debekatu aurretik atmosferan egindako eztanda nuklearren ondorioez.

Bitaminak mesedegarri

Zientzilarien ustetan, Txinako erdialdean biztanleriak duen minbizi-tasa handia elikaduran bitamina gutxi hartzearen ondorio da.

Hezueriatik infartura

Azido urikoak bihotzekoa izateko arriskua areagotu egiten du.

Olioa obesitatearen kontra

Strasburg-en CNRS erakundeak duen zentruan Rene Groscolas zientzilariak gidatutako taldeak arratoiak saina edo arrain-olioa hartuta argaldu egiten direla egiaztatu dute.

Mina eta depresioa

Hezurretako giltzaduretako edo muskuluetako minak aurrez abisatzen ditu depresioak.

Koch-en baziloaren babesa

New Yorkeko Cornell unibertsitatean Lee Riley epidemologistak gidatutako talde batek dioenez, baziloak ADN-an dituen bi zatiri esker ezkutatzen da.

B hepatitisa sendatzeko txertoa

Birus jakin batzuez kutsatutako gaixotasunetan inmunizazio-erantzuna txertoen bidez sustatu egin daiteke.

Ebakuntza ondoren etxera

ngresurik gabeko kirurgiaren barnean bi mota ezberdin bereiz daitezke: bata kirurgia anbulatorioa eta bestea egun bakarreko kirurgia.

Negutegi-efektua eta lurzorua

Michigan-go unibertsitateko zientzilariek diotenez, atmosferan anhidrido karboniko edo CO₂-aren kontzentrazioa igotzeak zuhaitzen hazkundeari laguntzen dio, baina batez ere …

Arrantza gutxiago eta arrain gehiago

Itsasoan gero eta zapo gutxiago izateak kezkatu egin ditu Bretainiako arrantzaleak.

Tesalian ibaia desbideratzeko asmoa

Brusselan Europako Batzordeak Greziako Tesalian Akeloos ibaia desbideratzeko dagoen proiektua berriz aztertzea agindu du.

Asian poluzioa gora

Asiako hego-ekialdean airearen eta uraren poluzioa hamar aldiz handiagoa izango da hemendik hamabost urtera.

Hondakin arriskutsuak

Egunero munduan milioi bat tona hondakin arriskutsu baino gehiago sortzen da, eta denak ez dira behar bezala duesezten.

Aluminioak goimendietako lakuak hiltzen ditu

Atmosferako poluzioak euri azidoa sortzen du eta batzuetan poluzio-iturritik oso urrun dauden lakuak hondatzen ditu. Hori gertatzen da Eskandinavian, Kanadan …

Azidotasuna behera Estatu Batuetan

33 meteorologi estaziotan jasotako euri-uren sulfato-kontzentrazioak poliki-poliki behera egin du 1980. urteaz gero.

Hiru mila presa baino gehiago

Indiako Narmada ibai hori 1.300 kilometro luze da eta bertan munduko zentral hidroelektriko handienetakoak egin nahi dira.

Goimendietako labea

Sinplea eta sendoa da mendian zaborrak erretzeko labea.

Itsas labarretako krabelina

Kaixo lagunok! Hemendik aurrera Euskal Herriko flora baskularra zuei azaltzen saiatuko gara. Ikaragarri luzea litzaiguke gure lurraldeetako espezie guztiak zuei …

Ingurugiro-heziketa hezkuntza sisteman

Hirurogei eta hirurogeita hamargarreneko hamarkadeaz gero, zenbait giza talde eta mugimendu kontzientziatuk bizi gareneko Planetari eusteko ezinbestekoa den politika-aldaketa aldarrikatu …

Garbitzeko makina automatikoa

Hasieratu ondoren, hau da, egin behar duen ibilbidea erakutsi ondoren, Auto Vac C4 izeneko robot honek areto handiak berak bakarrik …

Fotosintesi artifiziala

Landareen fotosintesi-prozesua artifizialki burututa, Michael Graetzel irakasleak Eguzkitiko energiaren arloan ikerketarako bide interesgarria ireki du.

Automobila birziklatzen

2002. urtean erretiratuko diren automobil zaharrei beren materialetatik % 85 birziklatu egingo zaie eta bakoitzak berreskura ezinezko 200 kilo baino …