2812011(e)ko abendua

Gai nagusia

Minbiziari STOP

Minbiziaren aurkako gerra irabazteko asko falta bada ere, hilkortasun-tasa gutxitzea eta pazienteen ongizatea hobetzea lortu da azken urteotan. Neurri handi batean, tratamenduetan izan diren aurrerapenei zor zaie hori. Hurrengo orrietan, aurrerapen horien berri ematen da, bi artikulutan: dagoeneko erabiltzen diren tratamenduak, batean; eta oraindik proba-fasean baina pazienteetara iristeko ia prest daudenak, bestean.

Erreportajeak

Smartphone baten erradiografia

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Telefono mugikor baten bolumena ez dago 100 zentimetro kubikotik oso urruti. Batzuk pixka bat handiagoak dira, eta beste batzuk pixka …

Elkarrizketak

Adolfo Eraso Geologoa eta glaziologoa

"Izotzak kateatuta nauka, giza eskalan aldatzen delako, eta horrek aldaketen lekuko izateko aukera ematen didalako"

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Izotzetako gizona deitu izan diote Adolfo Erasori. Urteko hilabete gehienak poloetan ematen dituela kontuan hartuta, ezizen aproposa ematen du harentzat. …

Analisiak

Gorputz-morfologiaren eboluzio historikoa

Rebato Ochoa, Esther - Antropologia Fisikoko irakasle titularra

Giza populazioek aldakortasun morfologiko handia dute --bai populazio barruan, bai populazioen artean--, iragan ebolutibo luzea, ondare genetikoa eta ingurunerako egokitzapenak …

Mundu digitala

Steve Jobs desmitifikatuz

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Urrian, Steve Jobs Appleren sortzaile eta burua hil zen. Orduan komunikabideek esan zutenari kasu eginez gero, Steve Jobs teknologiaren jenio …

Istorioak

Mary Anning, fosilen dama

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Lyme Regis-eko (Ingalaterra) itsaslabarrean zebiltzan Joseph eta Mary, 15 eta 12 urteko anai-arrebak, aitarekin egin ohi zuten bezala, fosilak bilatzen. …

Atarikoa

Minbiziaren aurrean

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Ez da gozoa zenbaki honetako orrialde nagusietan garatu dugun gaia. Euskal Herrian, eta, oro har, Europan, heriotza gehien eragiten duen …

Umore grafikoa

Gai librean

Dominikar Errepublikako lur azpiko altxorrak argitara

Irazabal Tamayo, Nagore - Alfonso Antxia Espeleologi Zientzien Elkartekoa. Biologian doktorea

Los Haitises parke naturala Dominikar Errepublikako karst tropikal ikusgarriena da. Azken urte hauetan han izan gara kobak topografiatzen eta aztertzen …

Liburutegia

Solasaldiak Richard Feynmanekin

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Leonard Mlodinow fisikaria Caltech institutura joan zen ikerketa egitera. Han, bulego bat esleitu zioten Fisika Teorikoa sailean. Eta ezusteko handia …

Albisteak

Zetaren datazioa, jantziak noizkoak diren jakiteko

Elhuyar Zientzia -

Fosilen datazioak paleontologoei informazioa ematen dien antzera, jantzien datazioak historialariei ematen die informazioa. Hala ere, badago alde bat bien artean: …

Europako giza aztarna zaharrenak identifikatu dituzte

Elhuyar Zientzia -

Gutxienez orain dela 41.000 urte iritsi zen gizaki modernoa Europako mendebaldera, Nature aldizkarian argitaratutako bi ikerketa independenteren arabera. Berriz aztertu …

Hiru elektroi, fotoi bakoitzeko

Elhuyar Zientzia -

Fotoi bat xurgatzean hiru elektroi edo gehiago askatzen dituen material berri bat asmatu dute Herbeheretako Delft Teknologia Unibertsitateko ikertzaileek. Ohiko …

Emakumezkoek gaitasun handiagoa dute aurpegiko paralisia izan ondotik suspertzeko

Elhuyar Zientzia -

Nafarroako Unibertsitatea Klinikako Kirurgia Plastikoa, Konpontzailea eta Estetikoa Saileko espezialistek egindako ikerketa batean frogatu dute emakumezkoen garuna gizonezkoena baino hobeki …

Lau gurpiletako trakzioa duen ibilgailu molekularra sortu dute

Elhuyar Zientzia -

Groningen Unibertsitateko ikertzaile batzuek nanometro bateko luzerako ibilgailu bat diseinatu dute. Biratzen diren lau egitura ditu (lau motor molekular, alegia), …

Zelula zaharrak ez pilatzeak moteldu egiten du zahartzea

Elhuyar Zientzia -

Zahartzaroko aje batzuk gorputzean zelula zaharrak metatzen direlako agertzen dira, Rochesterko (Minnesota) Mayo Klinikako ikertzaile batzuek Nature n berri eman …

Hemoglobina gaztetu, anemia faltziformea sendatzeko

Elhuyar Zientzia -

Estatu Batuetako ikertzaile batzuen ustez, gene-terapia baliagarria izan daiteke anemia faltziformea tratatzeko.

Anemia faltziformea herentziazko gaixotasun bat da, eta hemoglobinaren …

Organismo ezezagun baten arrasto fosila erreskatatu dute Itzurunen

Elhuyar Zientzia -

Duela zazpi urte, bi geologok arrasto misteriotsu bat aurkitu zuten Deba-Zumaia biotopoaren amildegian. Asier Hilario biotopoaren zuzendaria eta Juan Carlos …

Metal preziatuak meteoritoetan iritsi ziren Lurrera

Elhuyar Zientzia -

Orain dela 3.000-4.000 milioi urte Lurrak metal preziatutan aberatsa zen meteorito-zaparrada bat izan zuelako daude gaur egun metal horiek eskuragarri …

Lurrera begira biodibertsitateaz jabetzeko

Elhuyar Zientzia -

Biodibertsitate kualitatiboa ez ezik, eremu jakin bateko espezie bakoitzak zer banako-kopuru duen jakin daiteke animaliek lurrean uzten dituzten arrastoak aztertuta. …

Garuneko aberatsen kluba

Elhuyar Zientzia -

"Aberatsen kluba", halaxe deitu diete Indiana Unibertsitateko eta Utrechteko Neurozientzia Institutuko neurologoek neuronen arteko konexio asko dituzten garuneko eremuei. Eremu …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila