2642010(e)ko maiatza

Gai nagusia

Zerk egiten gaitu pertsona?

Bere buruari zerk egiten duen berezi galdetzen dion animalia bakarra omen da pertsona. Eta bilaketa horretan dabil, bere tresnekin, garunarekin, adimenarekin. Zientziaren alor askotatik bilatzen du. Eta erantzun asko aurkitu ditu, eta galdera berriak ere sortu zaizkio.

Erreportajeak

Pubertaroko erlojua, aurreratuta?

Urruzola Arrate, Manex - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Haurrak nerabezaroan sartzen diren adina gero eta goiztiarragoa dela esaten da askotan. Ikerketa batzuen arabera, kanpoko eragileen ondorioz nesken pubertaroa …

Zamalekuak, garai bateko industriaren azken katebegiak

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Meatzeen eta mea-harriak garraiatzen zituzten itsasontzien arteko azken katebegiak dira zamalekuak. XIX. mendearen bukaeran sortu zituzten, garaiko industriaren beharra asetzeko, …

Elkarrizketak

Pedro Miguel Etxenike Donostia International Physics Center-en presidentea

"DIPCk Donostiari zientziaren mapan agerrarazten lagundu dio"

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

2000ko apirilaren 27an, Heinrich Rohrer fisikako Nobel saridunak Donostia International Physics Center zentroa, DIPC, inauguratu zuen. Beraz, hamar urte egin …

Analisiak

Genoma pertsonalen balioa edo baliorik eza

Fullaondo, Asier - EHUko genetika irakaslea

Gaur egun posible da norberaren genoma osoa sekuentziatzea, edo, hainbeste nahi ez bada, norberaren genoman dauden polimorfismoak ezagutzea; hau da, …

Analisi genetikoa praktika klinikoan

Nicolás, Pilar - EHUko ikertzaile kontratatua. Zuzenbidea eta Giza Genoma unibertsitate arteko katedra

1990. urtearen inguruan, Giza Genomaren Proiektua hasi zenez geroztik, orduan sumatzen ziren aurkikuntzek izango zuten inpaktuaren kontzientzia hartu zen, eta …

Mundu digitala

Interneteko bilatzaileak, etengabeko eboluzioa

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Internet da gizadiak inoiz eskura izan duen ezagutza-bankurik handiena. Nahi dugun informazioa han aurkitzeko, beharrezkoak ditugu bilatzaileak, hala nola Google, …

Gogoetan

Esperimentu odoltsuak

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Nora doa odola? Galdera ez da erraza erantzuten. Gaur egun, ematen du baietz: jakina, bihotzak ponpatzen du, eta gorputzean zeharreko …

Istorioak

Röntgenen izpiak

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

1896ko urtarrilaren 23an, Würzburg-eko Unibertsitatean jendetza bildu zen erakustaldi zientifiko hura ikusteko. Aretoa lepo zegoen; anfiteatro-moduan kokatutako aulkiak beterik, eta …

Atarikoa

Gizatasunaz

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Nor naiz? Nor gara? Zerk egiten gaitu pertsona? Galderaren formak bere horretan iraun du gizaki baten buruan sortu zenez geroztik, …

Umore grafikoa

Liburutegia

Ur-ingeniaritzako proiektu handiak

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Gizakiaren eta uraren arteko harremanak ingeniaritzako altxor asko utzi ditu. Liburu honetan, Ana Azpirik eta Alberto Gonzalezek aurkezten dituzte gutxi …

Albisteak

John T. Tate, 2010eko Abel saria

Elhuyar Zientzia -

Norvegiako Zientzien Akademiak eman dio 2010eko Abel saria John T. Tate estatubatuarrari, "zenbakien teoriaren esparruan haren lanak izan duen oihartzun …

Berorik gabeko kimika

Elhuyar Zientzia -

NIST institutuko fisikari batzuek erreakzio kimiko bat eragin dute 500 nanokelvineko tenperaturan, hau da, ia zero absolutuan. Esperimentu horren helburua …

CEIT-IK4k tresna bat diseinatu du entzumen-arazoak dituzten pazienteak operatzeko

Elhuyar Zientzia -

Zirujauei doitasun handiagoz lan egiteko aukera ematen die garatutako tresnak Tresna berri bat garatu dute CEIT-IK4ko ingeniariek eta Nafarroako Unibertsitate …

Lehorraldiek errotiferoei bizirik irauten lagundu diete

Elhuyar Zientzia -

Onddo patogenoek baino hobeki jasaten dituzte lehorraldiak Zenbat eta denbora gehiago eman lehorraldian, orduan eta infekzio gutxiago pairatzen dituzte Bdelloidea …

Bide eraginkorrena? Lizunari galdetu

Elhuyar Zientzia -

Physarum plycephalum lizunaren gogoko jakiak Japoniako mapa imitatuz kokatuta, eta lizuna bera Tokiori dagokion lekuan jarrita, Oxford Unibertsitateko ikertzaile batzuek …

Raul Ibáñez matematikaria, Jose Maria Savirón dibulgazio-saria

Elhuyar Zientzia -

EHUko Raul Ibáñez matematikariak jasoko du Jose Maria Savirón dibulgazio-saria, matematika dibulgatzeko egin duen lanarengatik. Ibañezek Divulgamat web-orria kudeatzen du …

GIB birusaren gordelekua aurkitu dute

Elhuyar Zientzia -

Hiesa duten pazienteek kontrolpean izaten dute GIB birusa, HAART izeneko terapia erasokorra erabiliz; hala ere, birusa gorputzean dago oraindik, detektatu …

Dinosauroen koloreak identifikatu dituzte

Elhuyar Zientzia -

Dinosauroen jatorrizko koloreak identifikatu dituzte Bristolgo Unibertsitateko ikertzaileek, fosildutako pigmentuak aztertuta. Dinosauroen eta hegazti primitiboen fosiletan melanosomak aurkitu ...

Zelula helduena da zebra-arrainen bihotza birsortzearen meritua

Elhuyar Zientzia -

Ondoko zeluletatik bereizi, berezko forma pixka bat aldatu, eta zelula berriak ematen hasten dira zebra-arrainen bihotzeko zelula helduak, bihotzaren zati …

Duela 120 milioi urteko Aralarreko itsas kondizioak, agerian

Elhuyar Zientzia -

Behe Aptiarrean (duela 120 milioi urte) Lurrean eman ziren aldaketa geologiko handiek isla nabarmena izan zuten Aralarren (orduan itsasoan murgilduta …

Sexu-bereizketa ez da hormonen araberakoa oiloetan

Elhuyar Zientzia -

Oiloetan, sexu-bereizketa ez da banako mailan egiten, zelula mailan baizik. Ondorio horretara iritsi dira Edinburgh Unibertsitateko ikertzaile batzuk, oilo/oilar berezi …

Robotak biziak salbatzeko

Elhuyar Zientzia -

Besteak beste, suteetan eta lurrikaretan larrialdi-zerbitzuetako taldeei laguntzeko gai diren zenbait robot adimendun garatu dituzte ROBAUCO proiektuan. Robot mugikor autonomo …

Zabor-kontzentrazio handia Ozeano Atlantikoko uretan

Elhuyar Zientzia -

Zaborra kontzentrazio handian metatzen den ingurune bat aurkitu du Ozeano Atlantikoaren iparraldean Estatu Batuetako Itsas Heziketarako Erakundeko (SEA) zientzialari-talde batek. …

Hominidoen fosil berriak topatu, eta eztabaida piztu

Elhuyar Zientzia -

Aurkitzaileek Australopithecus espezie berri bat dela aldarrikatu dute Ia bi milioi urte dituzten bi hominidoren fosilak aurkitu dituzte Hego Afrikako …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila