2532009(e)ko maiatza
Gai nagusia
Transgenikoak, hazien auzia
Duela hamahiru urte hasi ziren transgenikoak erabiltzen nekazaritzan, eta, ordutik, etengabe hedatu dira. Gainera, barietate berriak sortzeko ikertzen jarraitzen dute ikertzaile askok. Baina hedatze horrek ekarri dituen edo ekar ditzakeen ondorioek kezka sorrarazten diote beste askori. Hala, batzuek garbi dute: ez dute transgenikorik nahi.
Erreportajeak
Laborategiko izar marraduna
Laborategian erabiltzen diren animalia-ereduetako bat da zebra-arraina. Ez da laborategiko sagua eta arratoia bezain ezaguna, baina geroz eta gehiago erabiltzen …
Nanoikerketarako neurri megazehatzak
Donostiako Tolosa hiribidean, EHUren Ibaetako campusaren ertz batean, ikerketa-zentro berri bat dago martxan iazko azaroaren bukaeratik. Kanpotik ez dirudi inolako …
Elkarrizketak
"Oinarri zientifiko eta teknologiko apropos bat izan ezean, herrialde batek ezin du eraginkorki lehiatu"
Claudio Palomo (Bartzelona, 1951) EHUko Kimika Organikoko katedradunak jaso du 2008ko Euskadi ikerketa-saria, Zientzia eta Teknologiaren modalitatean. Otsailaren hasieran jaso …
Analisiak
Unibertso jaioberria ezagutzeko mugak
Betidanik izan dugu gizakiok unibertsoa deskribatzeko irrika: zein da unibertsoaren etorkizuna, nolakoa izan da haren eboluzioa? Estatikoa da, ala denborarekin …
Estatistika eta egia
"Erantzuna badakit; emadazu estatistika bat justifikatu ahal izateko", edo "Politikariek estatistika erabiltzen dute mozkorrek farolak bezala: argiztatzeko baino gehiago, euskarri …
Mundu digitala
Web semantikoa: Interneten benetako ahala iristeko dago oraindik
1990ean, Sir Tim Berners-Lee CERNeko ikertzaileak World Wide Web-a asmatu zuen, hipertestuaren kontzeptua eta Interneteko TCP/IP eta DNS protokoloak konbinatuz. …
Gogoetan
21. aminoazidoa
Bizirik zaude. Horrek esan nahi du milioika erreakzio kimiko ari direla gertatzen zure zeluletan, eta horixe da harrigarriena: berez, erreakzio …
Istorioak
Lunatikoen iraultza
Ilargi beteko gau argi eta lasai bat zen. Puxika handi bat zeruan gora, airezko eta hidrogenozko nahaste leherkorraz beterik, eta …
Atarikoa
Hazi transgenikoen mataza
Landatutako azalera eta lortutako barietateak kontuan hartuta, ukaezina da transgenikoekarrakasta izan dutela. Urtetik urtera, gero eta azalera handiagoa hartzen dute, …
Umore grafikoa
Liburutegia
3 pertsonaia teorema baten inguruan
Liburu bat da, baina bat baino gehiago izan zitezkeen. Hiru gutxienez; lehenengoa matematikako dibulgazio-liburu trinko bat, besteak beste Kurt Gödel …
Albisteak
Supernoben aztarnak aurkitu dituzte Antartikako izotzean
Astronomo arabiarrek eta txinatarrek 1006. eta 1054. urteetan gertatu ziren supernoba distiratsuenen inguruko dokumentu historikoak utzi zituzten. Orain, Japoniako Riken …
Erretinako zelula ilunak ikusgai
Erretinako zelula ilunak ikusgai egiteko teknika bat garatu du Rochesterko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek. Zelula horiek ez dute argirik jasotzen, baina …
Goulden diamante emeek kumeen sexua aukeratu dezakete
Goulden diamante emea goiko "adarreko" arrei begira dago; buru gorriko edo beltzeko arra ditu aukeran. Aukeraketa horren arabera, kume ar …
Ernetzearen atzean, SUMO proteina
Indianako Purdue Unibertsitateko bi ikertzailek argitu dute zer prozesuk erregulatzen dituzten hazien ernetzea pizten duten geneak. Hain zuzen, aurkitu dute …
Puntako erresistentzia duten nanohariak
Konposite erresistenteak are eta gogorragoak egiteko modua aurkitu du Massachusetts Institutuko ikertzaile-talde batek. Konpositeetako karbono-zuntzak karbonozko nanohodi mikroskopikoekin biltzen ...
Indiako medikuntza tradizionala, patenteetatik salbu
Europako Patenteen Bulegoa (EPO) eta Indiako Jakintza Tradizionalaren Liburutegi Digitala akordio batera iritsi dira, ez daitezen patentatu Indiako tradiziozko sendabideak. …
Magnesio diboruroa, ezohiko supereroalea
Eremu magnetikoetan duten jokabidearen arabera, material supereroaleak bi taldetan banatzen dira. Lehen motakoetan, tenperatura baxukoetan, eremu magnetikoa ez da iristen …
Birusik gabe ere birprogramatu dituzte zelulak
Birusik erabili gabe, espezializatutako giza zelulak enbrioiek izaten dituzten zelula amen antzeko bihurtzea lortu dute Torontoko Samuel Lunenfeld Ikerketa Institutuko …
Asteroide bati jarraitu diote
Urrian jo zuen lurra Sudanen 2008 TC3 asteroideak Lurreko atmosferarekin talka egin aurretik, 2008 TC3 asteroideak egin duen ibilbideari jarraitu …
Fermilab laborategian, jo eta su
Lan eta lan ari dira Estatu Batuetako Fermilab Azeleragailu Laborategi Nazionalean, eta lan hori fruituak ematen ari da. Astebeteko tartean, …
Fotosintesia, uste baino mila milioi urte lehenago
Duela 3.400 milioi urteko hematite-sedimentuak aurkitu dituzte Australiako Pilbara eskualdean, Pennsylvaniako Unibertsitateko Hiroshi Ohmoto geokimikoak eta haren taldeak. Haien ustez, …
Zerua ilundu egin da, Europan izan ezik
Airearen poluzioa hazi egin da 1973tik kontinente populatu guztietan, Europan izan ezik. Hori ondorioztatu dute Marylandeko eta Texasko unibertsitateetako zientzialariek, …
Mikhail Gromov, 2009ko Abel sariaren irabazlea
Geometria eta matematikaren beste arlo batzuk erlazionatzeagatik eman diote saria Mikhail Leodinovich Gromov matematikari errusiarra da aurtengo Abel sariaren, matematika-arloan …
Hortzak berreskuratzen
Cyprinidae familiako arrainek duela 50 milioi urte galdu zituzten hortzak, baina Danionella dracula espezieak berreskuratu egin ditu. Espezie horretako arrek …
Hezitako zaldien aztarna zaharrenak aurkitu dituzte
Duela 5.500 urte zaldiak hezten zituztela frogatzen duten aztarnak aurkitu dituzte Kazakhstanen. Erresuma Batuko Exeter Unibertsitateko ikertzaileek antzinako botai kulturako …
Bi zulo beltz dantzan
Bi zulo beltz masiboz osatutako sistema bat aurkitu dute lehenengo aldiz Arizonako Astronomia Optikoaren Behatoki Nazionaleko ikertzaileek. Mexiko Berrian duten …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
