251989(e)ko uztaila

Erreportajeak

Eguzki-aktibitatearen eragina lurrean (I)

Arregi Bengoa, Jesus -

Eguzkitik jasotzen dugun energia gehiena erradiazio elektromagnetiko gisa badatorkigu ere, haren zatiki-igorpena ez da arbuiagarria. Termonuklearrek sortzen dituzten neutrinoez gain, …

Lauburua, bizi-indarraren gurpila

Barrentsoro, Karlox -

Euskaldunok txiki-txikitatik ikusi izan dugu gure artean lau buruko ikur bitxi bezain ederra. Bera zen gure nazio-sentimenduen iturri isila, gure …

Ikatz likidoa: erregai baten bila

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Ikatza herrialde industrializatuen euskarri izan da urte askotan. Petrolioaren kontsumoa indartu ahala, ikatzarenak behera egin zuen. Petrolioaren menpekotasunaren eragina ezaguna …

Augustin Louis Cauchy

Azkune Mendia, Iñaki -

Matematikari frantses hau, Parisen jaio zen duela ehun urte; 1789.eko abuztuaten 21ean hain zuzen. Paris ondoko Sceaux herrian hil zen …

Motore elektriko mikroskopikoak

Otaolaurretxi, Jon -

Ohituak gaude azken aldi honetan elektronikan zirkuitu integratuen arloan oso neurri txikiak erabiltzen. Miniaturizazioari esker transistoreen tamaina ia molekulen parera …

Museu de la ciencia-n zientziarekin jolastuz

Aizpuru, Maria Luisa -

Zientzia eta asmakizunen historia, gizasemearen historia dela esan dezakegu. Zientziari buruzko ezagupenaren garapenari esker, naturako elementu arruntak aldatu eta gizasemearen …

Automatizatutako nukleotomia perkutaneoa. Disko lunbarra erauzteko teknika berri bat

Beristain, Lander -
Beristain, Xabier -

Min lunbarrak eta ziatikak urte askotan eragin dio gizakiari, baina sintoma hauen sortzailea 1934.erarte ez zen ezagutzen. Urte horretan Mixter-ek …

Eskolaurrea

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Eskolaurreko lehen urtean bapateko aldaketa dago umearentzat; batez ere lehendik haurtzaindegira joan ez denarentzat. Guraso askorentzat oso zaila da bere …

Landareen hilabetekaria. Abuztua-Iraila

Errekondo Salsamendi, Jakoba -

Abuztua: Melokotoia, beranduko aran, udare eta sagarren uzta. Iraila: Aranak, sagarrak, udareak, gaztainak, intxaurrak, hurra, pikoak eta mahatsen uzta.

Zooak. Etorkizuneko noeren arkak

Jauregi, Mariaje -

Poliki-poliki, gizakia askotan berak eragindako animali (eta landare-) espezieen desagerketa geldi erazi nahian dabil. Mendeetan zehar, ehiza, animali trafikoa, basoen …

Antarktida eta 1991. urtea

Aranzadi Lozano, Joxe Migel -

Antarktida beti izan da lur “ezezaguna” denontzat. Orain dela urte gutxi, gero eta estatu gehiago bere aberastasuna deskubritzen hasi dira. …

Tangram-a

Angulo, Patxi -

Oraingoan "buruhausle" txinatarra dakarkizugu: Tangram ospetsua. Has gaitezen bere historia gogoratuz.

Kristalak bai, baina isurtzen direnak

Santamaria, Antton -

Azken urte hauetan asko hitz egiten da kristal likido direlako materialei buruz. Batez ere ordenadoreen munduan —eta batipat eramangarri diren …

Enbrioi-transplanterako teknikaren barrenean

Aizpurua Sarasola, Joxerra -
Etxezurieta Sarasola, Joxe -

Herri aurreratuenetako laborategietan aspaldi hasi ziren genetika aztertzen. Garai batean zientzia zena, gaur ia industria bilakatu da. Lanerako esparrua zabala …

Fisio nuklearra; esperantzatik etsipenera

Barandiaran, Mariaje -
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Fisio nuklearra jaio zen eta aldi berean munduaren egitura sozial eta politikoak aldatu dituen energi iturri itzela ere bai.

Hipokrates, medikuntzaren oinarria

Bidaurrazaga, Angel -

Jesukristo jaio aurreko V. mendean Medikuntza Hipokratikoa sortu zen, Kos eskolaren bitartez.

Hiru lerrokatu

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Orain arteko programak gehienak asignaturekin gutxi edo gehiago loturik egon badira ere ale honetan joko bat sartzea egokiago iruditu zaigu.

Albisteak

Nuklearra idorturik

Elhuyar Zientzia -

EEBBtako Kaliforniako Sakramento hiriko biztanleek, Rancho Seco-ko 918 MW-eko zentral nuklearra ixtea erabaki dute erreferendum bidez.

Basoaren patua

Elhuyar Zientzia -

Japonia zur tropikalen munduko inportatzailerik handiena da. Japoniarrak dira baso-ustiatzailerik handienak.

Boli-afera

Elhuyar Zientzia -

Ekologistek eta Afrikako estatu batzuek, Afrikako elefantea galzorian dauden animali zerrendan sartzea eskatuko dute. Zerrenda horretan sartzeak boli-trafikoaren debekua ekarriko …

Plutonioak argi berdea

Elhuyar Zientzia -

Jupiterrera joan behar duen Galileo zundak plutonio(238)ko bi sorgailutatik lortuko du energia.

Silizioa badator!

Elhuyar Zientzia -

Proiektu berriaren helbururik nagusiena monomeroetatik abiaturik silizio-polimeroak sintetizatzeko metodo berriak garatzea da.

Erdieroaleak ur-garbitzaile

Elhuyar Zientzia -

EEBBetako Sandia National Laboratory eta Solar Energy Research Institute erakundeetako zientzilariek uretara isurtzen diren konposatu organiko toxiko gehienak ezabatzeko metodoa …

Itsas beltza ponpatzen

Elhuyar Zientzia -

Moskuko zientzilariek itsas poluzioaren kontrolari lagunduko dion energi iturri izan daitekeen ponpa-sistema asmatu berri du.

Hondakin-urak eta grabitatea

Elhuyar Zientzia -

Beroak, presioak eta erreakzio kimikoek, hondakinak oxidatu eta produktu kimikoak eta mikroorganismoak errauts geldo bihurtuko dituzte.

Aniztasuna aberastasuna

Elhuyar Zientzia -

Brogdale zentrua klima epeleko frutarbolen altxor genetiko paregabea da eta mundu guztiko jendea hurbiltzen da material genetiko bila.

Pote katalitikoa, uste baino zikinagoa?

Elhuyar Zientzia -

Pote katalitikoa daramaten automobilek, berotegi efektua handitzeaz gain ozono-geruza hondatzen duen gas bat isurtzen dute.

Emilio Segre hil da

Elhuyar Zientzia -

Emilio Segre, 1959. urtean Nobel Saria lortu zuen fisikari nuklear italiarra, hil zen Kaliforniako Lafayette-n joan den apirilaren 22an.

Antarktidako betoa

Elhuyar Zientzia -

Australia Antarktidaz erreklamazioa duten zazpi estatuetako bat denez, betoa jartzeko eskubidea du.

Budu zitorien sexu beroa

Elhuyar Zientzia -

Sei landare-familiaren loreetan bero metabolikoa sortzen dela ezaguna da. Budu zitoriaren loreek esaterako, ingurugiro-tenperatura 22ºC-tan gaindi dezakete zenbait unetan.

Fax-a PC-etan

Elhuyar Zientzia -

PC ordenadore bat edukiz gero, erraza da munduko edozein lekutara dokumentuak edo informazioa bidaltzea eta, noski, jasotzea. JTFAX plaka jartzea …

Testua/ahotsa bihurgarria

Elhuyar Zientzia -

Gailu edo tresna berri honek gaztelaniaz eta katalanez funtzionatzen du eta emakume- eta gizaseme-ahotsen artean aukera dezake.

Clipper summer 87, gaztelaniazko bertsioa

Elhuyar Zientzia -

Azken bertsioak Summer 87 du izena, gaztelaniaz dago, eta Nactucket etxe amerikarrak banatzeko du. Produktu hau gestiorako beste software batekin …

Visilog; ordenadore bidezko ikusmena

Elhuyar Zientzia -

Visilog, Noesis elkarte frantsesaren, Frantziako Automatika eta Informatikarako Ikerketa-Institutu Nazionalaren eta Pariseko Meatze-Eskolaren elkarlanari esker garatutako ordenadore bidezko ikusketarako programa …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila