2272007(e)ko urtarrila
Erreportajeak
Euskal hirigintza, jasangarria?
Badirudi jasangarria modako etiketa dela, edozein izenen ondoan agertzen baita azken bolada honetan: garapen jasangarria, turismo jasangarria... Ez alferrik, ordea. …
Irtenbidea haurraren sexua aukeratzea denean
Hainbat gaitz larri zuzenean sexuarekin lotuta daude, sexu-kromosomekin, hain zuzen ere. Seme-alabak gaitz horietakoren batekin jaiotzeko arriskua izanez gero, haurraren …
Teknologia berriak ezinduen zerbitzura
Etxera iritsi zara, nekaturik, telebista piztu eta, agintea eskuan, kanala gora kanala behera hasi zara. Ezer interesgarririk ez. Musika-ekipoaren txanda: …
Botox toxina hilgarria zirujauen eskuetan
Botoxa zimur-lisatzaile ospetsuena bihurtu da. Baina baditu beste erabilera batzuk; agian ez hain ezagunak, bai, ordea, garrantzitsuak. Dena dela, are …
Argi bihurria
Aurrera, beti aurrera; argi-izpiek, ez badute oztoporik aurkitzen, aurrera egiten dute lerro zuzen batean. Atzera egiteko, ispilu batekin egin behar …
Paperezko hegazkinen anaia handia
Txikitan paperezko hegazkinak egiten hasi, eta litekeena da aurrerago hegazkinen eredu txikiak egiten eta eredu horien erabilera aztertzen jarraitzea. Ez …
Siouxak, magia eta igelak
Belarria lurrari itsatsi; egon; zutitu; besoa bularraren parera igo, eta, erakuslea luze-luze eginda duela, "handik" labur eta hotza esan du …
Zelula amak eguneroko lanabes
Zelula amen gaia pil-pilean dago. Hamaika ikerketa egin dira, egiten ari dira eta egingo dira, seguru asko, gai horren inguruan …
Balazta basoen gainbeherari
Askotan entzuten dugu munduko baso-azalera egunetik egunera txikiagotzen ari dela: Amazoniako zuhaitz-mozketak, Afrikako oihanen soiltzeak... FAOk egindako munduko baso-baliabideen azken …
Elkarrizketak
Angel Rubio Secades: "Nanohodiak iraultza teknologikoaren osagaietako bat izango dira"
EHUko Kimika Fakultateko Materialen Fisikako katedraduna eta CSIC-EHU zentro mistoko ikertzailea da. Nanohodien alorrean egindako ekarpen teoriko nabarmenengatik jaso du …
Albisteak
Urrutiko izarra, gerturatu eta bi
Ustez Esne Bideko izarrik handiena zen Pismis 24-1, baina Hubble teleskopioari esker konturatu dira ez dela izar bakarra, gutxienez bi …
Sagarraren gorria
Sagarraren kolorea kontrolatzen duen genea aurkitu dute Australiako ikertzaile batzuek. Hain zuzen ere, sagarrari kolore gorria ematen dioten antozianina izeneko …
Golkoko lasterra moteldu egin zen Europa hoztu zen garaian
Izotz Aro Txikia izenez ezagutzen den epean, 1200 eta 1850 urteen artean, Europako batez besteko tenperatura 4 ºC inguru jaitsi …
Autoak, mila milioitik gora 2050ean
Lur Sistemaren Zientzia Elkarteak (ESSP) egin duen azkeneko batzarrean, ekonomia-azterketa baten emaitza aurkeztu dute: auto pribatuen kopurua 600 milioitik 1.400 …
Antzinako birusekin lanean
Birus batzuk gai dira zelula ostalariaren genoman beren genomaren zati baten kopiak txertatzeko. Zelula ostalariarekin batera bikoizten dira, eta, une …
Nekazaritzako plastikoen birziklapena
Espainian 235.000 tona plastiko erabiltzen dira nekazaritzan; Europako Batasuneko totalaren % 28. Plastiko horiek guztiak bizi-zikloa amaitu ostean, hondakin bihurtzen …
Jarraipen zorrotza egiteko saria
Planetary Society erakundeak diru-sari bat eskaini du Apofis asteroideari jarraipena egiteko sistema zehatzena asmatzen duenarentzat. 2029an Apofis Lurretik oso gertu …
Trenen abiadura handiaren etorkizun hurbila
AVI-2015 proiektua CAF enpresak zuzentzen du. Etorkizun hurbilean abiadura handiko trenak, Europa osoan zehar, hainbat trenbide-zabalera, tentsio elektriko eta seinalizazio-motarekin …
Ebola birusak txikitu du gorilen populazioa
Kongoko gorilek eta txinpantzeek ebola birusaren kontrako neurrien premia dute, azken urteotan ale asko hil baititu birusak. Egoera larriena gorilena …
Marte, uretan saltzen den planeta
Azkenik, ura aurkitu dute Marten... seigarren aldiz. NASAk letra handiz zabaldu du aurkikuntza komunikabide guztietan. Baina, oraingoan ere, letra txikia …
Artikoko munstro fosilak
Artikoko irla batean, altxor bat aurkitu dute Norvegiako zientzialari batzuek lurpean: orain dela 150 milioi urte urpean bizi ziren harrapari …
Metalen usainik eza
Zenbait metal ukitzean, eskuek metal-usain berezia hartzen dute. Usain hori ikertu dute Alemaniako kimikari batzuek, eta ondorio hau atera dute: …
Saturnoren eraztunetan orbanak
Saturnoren eraztunetan orbanak ageri dira zenbaitetan, hatz handi batek eraztun distiratsuak zikindu izan balitu bezala. Orbanok azaltzen direnean, pixkanaka sortu, …
Material supereroaleak espazioko propultsio elektrikorako
Inasmet-Tecnalia material supereroaleetan oinarritutako konponbideak aplikatzen ari da espaziorako propultsio elektrikoko sistemetan, Europako Espazio Agentziarekin duen teknologia-alorreko ...
Zefalopodoen kolore-aldaketa aztertzen
Olagarroek, txipiroiek eta txokoek gaitasun berezia dute bizi diren lekuan ezkutatzeko, azalak bat egiten baitu inguruan nagusi den argiaren kolore …
Biziaren katalizatzaile
Posible da esfarelita biziaren sorreraren bultzatzaileetako bat izatea. Harvard Unibertsitateko ikertzaile batzuek ikusi dutenez, esfarelita biziaren oinarrizko prozesu batzuk katalizatzeko …
Haztegiak, izokin basatien zorri-iturri
Ibaietako izokin asko eta asko gaixotzen dira. Haztegietako izokinek dituzten zorriak dira horren erantzule nagusiak. Hori ondorioztatu dute, behintzat, Kanadako …
Plasma-arkua, zaborra energia bilakatzeko metodoa
Plasma-arkua oinarri duen sistema bat garatu dute. Horri esker, zaborra (tonak eta tonak) energia bihurtzen dute. Hainbat urtez pilatutako zaborra …
Saharako hautsa Amazoniako oihanean
Amazoniako oihanarentzat ezinbestekoa da Saharako basamortutik datorren mineral-hautsa. Hauts horrek lurzorua aberasten duten mineral eta nutrienteak dauzka, eta horiek gabe …
Ilargira bizitzera!
NASAk Ilargira joateko asmoa agertu du, eta, oraingoan, han geratzekoak dira. Izan ere, base bat instalatu nahi dute han (2020 …
Bihotz osoa zelula ama gutxi batzuetatik
Bihotza muskulu-organo bat da, hainbat ehun- eta muskulu-motaz osatua. Orain arte pentsatzen zuten bihotzaren zelula-mota bakoitza sortzeko jatorri bateko zelulak …
Globulu gorriak eta zuriak, imanek banatuta
Eremu magnetiko batek banatu ditzake odoleko globulu gorriak eta zuriak, iman-sare batek alegia. Globulu gorriak paramagnetikoak dira, eta imanek erakarri …
Saguzarren iparrorratza
New Jersey-ko Princeton Unibertsitatean egin duten ikerketa batean ikusi dutenez, saguzar arre handia (Eptesicus fuscus) Lurraren eremu magnetikoaz baliatzen da …
Termosfera mehetzen, sateliteen mesederako
Karbono dioxidoak behe-atmosfera berotzen du, berotegi-efektuaren bidez. Goi-atmosferan, aldiz, karbono dioxidoak ez du nahikoa dentsitate negutegi-efektua eragiteko, eta, aitzitik, inguruko …
Hego poloko haizeen historia
Estatu Batuetako klimatologoek hasi duela 40.000 urtetik eta gaur egunera arte Hego Poloan izan diren haizeteen historia aztertu dute bi …
Barioien familia handituz
Materia guztia quarkez osaturik badago ere, materia arruntean quarken konbinazio jakin batzuk bakarrik gertatzen dira. Orain, ordea, beste konbinazio bat …
Pestiziden iruzurra
Nekazariek, batzuetan, kostuak murrizteko pestizida merkeagoak erosten dituzte. Hori egiten dutenek, baina, aurreztutakoa baino askoz galera handiagoak izateko arriskua dute, …
Elhuyarren berriak
Eguzki-sistemaren horma-irudi eguneratua
2006. urteko abuztuaren bukaeran, planeten eta planeta nanoen kategoriak ezarri zituen Astronomoen Nazioarteko Batasunak (IAU). Erabaki horiek kontuan hartuta, eguzki-sistemaren …
Jakintza hedatuz
Ibaiei pultsua hartuz
Ibaien azterketak egiten direnean, ia beti ekosistemaren egiturari soilik begiratzen zaio (zer, non eta zenbat dagoen). Hori bezain garrantzitsua da, …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
