2242006(e)ko urria
Erreportajeak
Indarraren entrenamendua, muskuluak puntu-puntuan
Gorputzak egokitzeko duen gaitasunari esker, entrenatuta, indar handiagoa lortzen da. Eta indarra entrenatzea beharrezkoa da kirol guztietan, emaitza hobeak lortzeko …
Erradioaktibitatea tratatu nahian
Atomoaren nukleoa puskatuta energia lortzen da. Energia asko. Zoritxarrez, metodo hori arriskutsua da, geratzen diren hondakinek erradiazioa igortzen dutelako. Hondakin …
Usurbilgo organoa haize berriz
Usurbilgo Salbatore parrokiako Mutin/Cavaillé-Coll organoa eraiki zutela ehun urte beteko dira datorren urtean, eta 87 instrumentu hura Usurbilera ekarri zutela. …
Likido, solido... ala biak?
Sistema adimendunak, aplikazio adimendunak, tresna adimendunak... gero eta gehiago dira ingurutik jasotzen duten informazio edo estimuluen arabera lan egiten duten …
Inurria lagun
Handiak txikia jaten du. Hori da naturaren legea, baina ez da lege bakarra. Espezieak elkarren onurarako lanean ere bizi daitezke, …
Erabilera anitzeko albo-produktua
Hainbat industria-prozesutan eratzen diren albo-produktuak kantitate handietan baztertu ohi dira zabor gisa. Azkenean, arazoa besterik ez dira. Azido fluorhidrikoaren ekoizpen-prozesuan, …
Gutxi jan, luze bizi
Garai eta kultura askotan, hilezkortasuna izan da gizon-emakumeen ametsik handienetakoa. Bada deabruari arima saldu dionik ere, betiko gaztetasunaren ordainetan! Gaur …
Elkarrizketak
Aitor Artetxe: "Asko ikasi dugu Ipar Europako berotegietatik "
Aitor Artetxe berotegietan aditua da. Senitartekoek betidanik izan dituzte berotegiak, eta, horrek bultzatuta, Zornotzatik Atarrabiara joan zen Nekazaritza Teknikoa ikastera. …
Ikusten ez den materia
Galaxien dinamika ulertzeko materia falta zaie astronomoei. Ez zaie informaziorik falta, baizik eta materia; dinamika horrek zentzua izateko, materia gehiago …
Albisteak
Eguzki-kremen nanopartikulak, agian arriskutsuak
Eguzkitik babesteko krema batzuek titanio oxidozko nanopartikulak izaten dituzte, argi ultramorea xurgatzeko duten ahalmenagatik. Berez, titanio oxido partikulek ez dakarte …
Pertsonak, urrutiko kontrolez gidatuta?
Zientzia-fikzioko gai bat dirudi: urrutiko kontrolez gidatzea pertsonen mugimenduak. Bada, errealitate bihurtu dute Galesko Printzea Institutuko ikertzaile batzuek (Australia). Hain …
Otarrainak ez du maite gaixoa
Karibeko otarraina (Panulirus argus) gaixo dauden kideak bereizteko gai da, antza. Izan ere, baztertu egiten ditu otarrain gaixoak, eta emeak …
Alga ginkgoaren zeluletan
Ginkgoa oso zuhaitz zabaldua da mundu osoko lorategietan. Eta ezaguna da, baita ere, sendagaiak egiteko hainbat konposatu ematen dituelako. Sendabelar …
Intentsitate txikiko erradiazioak ere kalte egiten die hezurrei
Aspalditik ezagutzen dira hezurrak makaltzen dituzten zenbait faktore. Besteak beste, astronautei hezurrak makaltzen zaizkie grabitate txikiaren eraginez, eta minbizia izan …
Hezur-muin fosildu bat aurkitu dute
Duela hamar bat milioi urteko arrabio eta igel fosil batzuk aurkitu dituzte Librosen (Teruel), eta hezur-muina oso ondo kontserbatua omen …
Elektrizitatea, hotza eta beroa batera
Ikerlan-IK4 Europako PolySMART proiektuan ari da parte hartzen. Proiektu horren helburua da etxerako elektrizitatea, beroa eta hotza aldi berean sortuko …
Akuikultura hazi eta hazi
Mundu osoan jaten den arrainaren % 43 haztegikoa da, FAOren iraileko txostenaren arabera, eta etengabe ari omen da hazten ehuneko …
Hondarraren kantua
Duna bat erortzen denean, soinu berezi bat ateratzen du batzuetan, kantu antzeko bat. Frantziako Ikerketarako Kontseilu Nazionaleko ikertzaile batzuek ikusi …
Migratzaileen txapela, gabai ilunarentzat
Gabai ilunaren migrazioa errekorren liburuan agertzeko modukoa dela ikusi dute ikertzaileek: 64.000 kilometro egiten ditu 200 egunean, beste edozein animalia …
Umetoki-lepoko minbiziaren aurkako txertoa legeztatu dute
AEBn, umetoki-lepoko minbiziaren aurkako lehenengo txertoa legeztatu zuten ekainean. Minbizi-mota hori sortzen duen birusa, gizakien papilomaren birusa, sexu-harremanen bidez zabaltzen …
Osasunaren mesedetan, erabili kobrea
Bizidunen zelulek, baita zelulabakarrek ere, beharrezkoa dute kobrea. Neurrian, hori bai: kobre gehiegi badute, hil egiten dira. Hori aintzat hartuta, …
Mendekotasuna garunetik itzalita
Garuneko infartua izan duten hainbat erretzailek utzi egin diote erretzeari infartuaren ondorioz. Estatu Batuetako Antoine Bechera ikertzaileak hamalau kasu identifikatu …
Zelula ametatik saguak sortu dituzte
Enbrioien zelula ametatik lortutako esperma baliatuz, saguak sortu dituzte Göttingeneko Unibertsitatean, Alemanian. Esperma sortzeko bide naturala espermatogonia izeneko zelula aurrekariak …
Bakterio-harrapariak antibiotikoen ordez
Bakterio-harrapariak ikertzen ari dira ikertzaileak, etorkizunean antibiotikoak ordezkatuko dituztelakoan. Izan ere, gizakiarentzat kaltegarriak diren bakterioak antibiotikoekiko erresistente ...
Nanohodiak sailkatzeko metodo bat garatu dute
Karbonoz egindako nanohodiak haien diametroaren eta propietate elektrikoen arabera sailkatzeko metodo bat garatu dute. Egitura horiek grafito-geruzak bilduz egiten dituzte, …
Herpesaren isilpeko lana agerian
Herpesa, mononukleosia eta horien antzeko beste infekzio batzuk sortzen dituen birus ohikoena HSV-1 da. Birus horrek urteetan irauten du gorputzeko …
Salbu da nano marroia
Astrofisikariek harrituta ikusi dute gertatutakoa: nano marroi bat 'bizirik' atera da erraldoi gorri baten eztandatik. Nano marroiak (izar txikia, eta …
Lurrikara iragarri, eta baita asmatu ere!
Lurrikarak iragartzea ia ezinezkoa da. Baina kasu batzuetan posible da, esate baterako, urtegiek eragindakoak badira. Hala erakutsi dute, behinik behin, …
Interferometro bat espazioan
Europako fisikariak interferometro bat espazioan jartzeko asmoa bultzatzen ari dira; oinarrizko fisikaren arloko esperimentuak egiteko aukera emango lieke horrek. Batez …
Kotoi transgenikoa, izurri-sustatzaile
Kotoi-bola suntsitzen duen harrari (Helicoverpa zea) aurre egiteko, urteak dira kotoi-landare transgeniko bat lortu zutela ikertzaileek. Genetikoki eraldatutako landareak harra …
Arratoi ezinduak sendatu dituzte zelula amak baliatuz
Munduan lehenengo aldiz, nerbio-zelulak transplantatu dizkiete arratoi paralizatuei, eta horien mugitzeko ahalmena nabarmen hobetu dute. Esperimentuan, zelula ama enbrionarioak hazi …
Titango trumoiak metanozkoak dira
Duela bi urte hasi ziren zientzialariak Titan, Saturnoren satelite handiena, zehatz-mehatz arakatzen. Hain zuzen ere, Cassini espazio-ontziak hartutako irudiek eta …
Landare-ikatza, klimaren adierazgarri
Fosildutako landare-ikatza aztertuta, klimaren bilakaerari buruzko ondorioak atera dituzte Londresko Unibertsitateko geologoek. Aztertutako fosilak duela 440-250 milioi urte sortu ziren, …
Gai solido bat laserrez hoztea lortu dute
Euskal Herriko Unibertsitateko ikertzaile-talde batek laserraren bidez erbio-ioiez dopatutako materialak hoztea lortu du. Joaquín Fernándezek zuzentzen duen taldearen lana Physical …
Larruazaleko zelulak piztu gaixotasunei aurre egiteko
Txertoak hobetzeko teknika berri bat garatzen ari dira Dermatologia arloko hainbat ikertzaile. Teknika berri horren bidez, handitu egiten da larruazaleko …
Nukleo-mintzaren ekoizlea
Zelularen nukleoa mintz batez bereizita dago zitoplasmatik. Zelula erdibitzen denean, mintz hori desegin egiten da, eta, nukleoaren materiala bikoiztu ondoren, …
Kumearen deian dago gakoa
Surikata Afrikako ugaztun txiki taldekoia da. Kumea pixkanaka trebatzen du ehizan: lehenengo hildako ehizakiak ekartzen dizkio, eta, kumea hazi ahala, …
Kontainer nanometrikoa
Burdina duten polimeroak erabiliz, kontainer berezi bat egitea lortu dute eskala nanometrikoan. Nanokontainerrak 'ate' kimiko bat du: oxidatuz edo erreduzituz …
Shock anafilaktikoaren iturriaren bila
Alergia-erreakziorik bortitzenak shock anafilaktiko deiturikoak dira: arnasa hartzea kosta egiten da, odol-presioa jaisten da... eta konortea galtzera hel liteke gaixoa. …
Elhuyarren berriak
Elhuyar Fundazioa aurrera begira
Elhuyar Fundazioak hurrengo hiru urteetako norabidea definitu du egin berri duen plan estrategikoan. Plan hau 2006ko martxotik uztailera egindako hausnarketa …
Jakintza hedatuz
Saturnoren atmosferan barrena
Saturnok eraztun-sistema ikusgarri eta bereizgarria du. Horrexegatik da, gehienbat, hain ezaguna. Baina beste hainbat ezaugarri paregabe ere baditu, besteak beste …
Zientziaren efemeridea
Ahotsa kilometrotara hedatzen hasi zenean
1892ko urriaren 18an inauguratu zuen Alexander Graham Bellek hiri arteko lehenengo telefono-linea. New York eta Chicago batzen zituen, eta 1.600 …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
