2182006(e)ko martxoa
Erreportajeak
Lurraren erlojuak
Filmetako detektibeak, krimenaren lekura iritsi orduko, ahal duten arrasto gehien biltzen saiatzen dira, gero ondorioak ateratzeko. Galdera hauei erantzutea da …
Atleta bat hondartzan
Gosá, Alberto - ARANZADI Zientzi Elkarteko biologoa
Rubio, Xabier - ARANZADI Zientzi Elkarteko biologoa
San Sebastián, Olatz - ARANZADI Zientzi Elkarteko biologoa
Euskal Herriko anfibioen artean (arrabio, apo, igel, uhandre) apo bat nabarmentzen da, duen ahalmen fisikoa dela eta: apo lasterkaria. Korrikaldi …
Elektrizitatea esku artean
Naturan betidanik existitu da elektrizitatea, eta hori ere ikasi du manipulatzen gizakiak. Izan ere, naturan, berez, korronte zuzena egon badago; …
Lorategiak, gizakia sentsazio bila
Lasaitasuna, naturarekin kontaktua, usainak, koloreak, argia... Lorategiek hamaika sentsazio eragiten dituzte. Hain zuzen ere, horretarako eraikitzen ditu gizakiak, sentsazioak, sentimenak …
Hegazkinetako piezak hondatu eta gero...
Aeronautika-industrian, asko hazi da material konposatuen edo konpositeen erabilera azken urteotan. Hegazkin baten batez besteko bizitza 20 urtekoa da, eta, …
Hwang-en kasua
Zelula amen ikerkuntzan beste atal bat idatzi dute azken asteotan. Duela hilabete batzuk berri onak eman genituen --zelula berezi horiek …
TFT pantaila lauak, azken berrikuntza
Merkatuan hainbat pantaila-mota dago gaur egun. Izen teknikoekin aurkezten dizkigute --CRT, LCD, TFT-- eta pantaila horietako bakoitzak aldekoak eta kontrakoak …
Saguzar arrantzalea
Saguzar handien talde handiak ikusten ohituta gaude dokumentaletan; horiek fruta edo nektarra jaten dute. Bestetik, banpiroen berri ere badaukagu; hiru …
Burtsaren oinarrizko sekretuak
Gainbalio, igorpen-prima, dibidendu eta Dow Jones hitzak entzunak bezain ilunak dira askorentzat. Orain, hitz horien esanahiaz gain, burtsa zer den …
Elkarrizketak
Sir Tom Blundell: "Proteinak izan dira nire bizitza"
Oso ezaguna da Tom Blundell ikertzaile ingelesa bioteknologiaren esparruan. Biokimikaren erronka nagusietako batzuk ikertu ditu; besteak beste, proteinen tolestea. Urtarrilean, …
Albisteak
GLOBCARBON, hamar urteko jarraipena
Duela bost urte, klima-aldaketaren eragina ikusteko egitasmo bat jarri zuen martxan ESAk. Egitasmoak GLOBCARBON izena du, eta asmoa da satelitez …
Etxeko tresnen 'loaldiak' energia asko behar du
Telebista erabat itzali ordez, aukera izaten da 'loaldian' uzteko; kontsumo gutxiko argitxo batek adierazten du gailua prest dagoela urrutiko agintea …
Meritu guztia ez da ardoarena
Danimarkan egindako ikerketa batean ikusi dute ardoa edaten dutenek janari osasungarriagoak erosten dituztela garagardoa eta likoreak edaten dituztenek baino. Ikerketa …
Izarrak nola sortzen diren
Izarrak nola sortzen diren azaltzeko, bi teoria eman dira ontzat orain arte. Baina Estatu Batuetako astronomo-talde batek bi teorietako bat …
Dortoka berdea arriskutik kanpo
Ascension uhartean (hego atlantikoan) egindako ikerketa baten arabera, dortoka berdearen populazioa bere onera etortzen ari da han, eta dagoeneko ez …
Presioarekin fokatzen duen lentea
Lente likido berri bat da hau: fokua aldatzeko presioan eragin besterik ez dago. Lentea airearen eta likido baten arteko interfase …
Nazioarteko III. Intercampus lehiaketa
Angel Andueza Unanua Nafarroako Unibertsitate Publikoko telekomunikazio-ingeniariak Nazioarteko III. Intercampus lehiaketako lehenengo saria irabazi du sareko ikerketaren eta doktore-tesien alorrean. …
Gantz guztiek ez dute gizentzen
Jaten dugun gantz-mota erabakigarria da gizentasunaren garapenean eta prebentzioan. Horixe ondorioztatu du Patricia Pérez Matute Nafarroako Unibertsitateko ikertzaileak doktore-tesian. Gantz …
Hiesaren jatorria argitzen
Teoria nagusiaren arabera, GIB-1a, gizon-emakumeetan hiesa eragiten duen GIB-mota hedatuena, txinpantzeen SIVcpz birusetik dator. Orain, teoria hori berresten duten datuak …
Sojak ez ditu konpontzen bihotzeko arazoak
Soja-produktu askotan aipatzen da sojak eragin onuragarria duela zirkulazio-aparatuan. Alabaina, zirkulazio aparatuaren eta nutrizioaren arteko erlazioa ikertzen duen AHA AEBetako …
Vesubioari begira, eta arriskua bizkarrean
Napolitarrak Vesubioaren orroei adi egoten dira noiz lehertuko, baina sumendi hura ez da inguruan duten arrisku geologiko bakarra; izan ere, …
LSST teleskopioa etxeratzeko lehian
Non jarriko dute LSST teleskopioa, Txilen edo Mexikon? Hori da galdera, eta biek ere nahiko lukete eurak izatea aukeratuak. Izan …
Paedocypris, arrain ñimiñoa
Urtarrilaren bukaeran biologoek iragarri zuten munduko arrain txikiena aurkitu zutela Sumatran, Indonesian. Paedocypris generoan sailkatu zuten. Haien arabera, heldua denean …
Garunaren agindua, zerbait mugitu duzun seinale
Garunak agintzen du. Hanka bat jasotzeko, hatzez seinalatzeko edo begiak biltzeko, berdin dio, agindua garunetik dator. Baina agintze hutsa ez …
Mendiak uste baino azkarrago hazten dira
Rochestergo Unibertsitateko ikertzaileek bi metodo berriren bidez kalkulatu dute mendien hazkundea, eta bietan ondorio bera atera dute: Andeak duela 10 …
Dentsitatea erabakigarria da?
Hawaii-ho Keck teleskopioaren bidez egindako behaketek indartu egiten dute gasezko erraldoien migrazioaren teoria. Teoriaren arabera, Esne-bidea gazte-gaztea zenean, gasezko erraldoien …
Garbitasunean dago gakoa
Zirkuitu eta sentsore elektroniko berriak egiteko bidea ireki dezake SOI teknologiak. Teknologia horretan, silizio-geruza bat (eroalea) isolatzaile baten gainean doa. …
Asteroideen arteko talkaren zipriztinak
Eredu astronomikoen arabera, Veritas asteroide-taldea asteroideen arteko talka ikaragarri baten ondorioz sortu zen, duela 8 milioi urte. Orain, geologoek talka …
Neutroi-izar mota ezezaguna
Izar batzuen heriotzak pulsarrak sortzen ditu, hau da, oso azkar biratzen diren eta erradiazioa norabide batean igortzen duten neutroi-izarrak. Errotazioaren …
Eguzkiarengatik etorri da bere onera ozonoa
Ozono-geruza berreskuratzen ari da CFCak debekatu zirenetik; baina berreskuratze horren eragile nagusia ez da debekua, Eguzkia baizik. Eredu informatiko bat …
Ikusteko, ertzak bereizi behar dira lehenik
Robot batek irudi bateko objektuak bereizi nahi baditu, objektuen ertzak detektatu behar ditu lehenik. Hain zuzen ere, horregatik erabiltzen dira …
Belaunaldi berriko modulu fotovoltaikoak
Robotiker-Tecnalia zentro teknologikoak bobeda-egitura duten modulu fotovoltaiko berrien azterketa egingo du. Modulu horiek Kyosemi Corporation Japoniako enpresak ekoizten ditu eta …
Klimaren ikertzaileak errekorrak egiten Antartikan
Klimaren bilakaera aztertzeko, oso baliotsuak dira Antartikan ateratzen dituzten izotz-zutabeak. Hainbat zientzialari-talde ari dira izotz-zutabeak sakonenetik ateratzen, ahalik eta lagin …
Telefono mugikorren kasuan, usteak erdia ustel
Nottinghamgo Unibertsitatean ikerketa bat egin dute ikusteko zer erlazio dagoen garuneko tumoreen eta telefono mugikorrak erabiltzearen artean. Lau urte iraun …
Itsaslasterrak aztergai klima-aldaketa ikertzeko
Itsaso sakoneko lasterretan gertatu diren aldaketak ikertu dituzte Kaliforniako Unibertsitatean Nunes eta Norris ozeanografoek. Eraldaketa horiek klima-aldaketarekin zerikusi hertsia dutela …
Ustez Lurraren antza duen planeta bat aurkitu dute
Beste exoplaneta bat aurkitu dute; eta, astronomoen esanean, orain arte aurkitu izan direnen artean honek du Lurraren antz handiena. Aurkikuntza …
Itxaropen-izpi bat Tasmaniako deabruarentzat
Zientzialariak oso kezkatuta daude Tasmaniako deabruari eragiten dion minbizi infekziosoa dela eta. Gaixotasun horren erruz, lehendik ere urria den animalia …
Prioia zelula amen zatiketako partaide
Oraindik ere ez dago garbi zer funtzio duten prioiek animalia osasuntsuetan, baina arrasto txiki bat aurkitu dute, behinik behin: zelula …
Intzestua saihesteko, entzimak
1980ko hamarkadan, botanikariek frogatu zuten lorea gai dela bere polena deuseztatzeko, bai eta hurbileko ahaideena ere. Hain zuzen, entzimen bidez …
Txerri-zelulak diabetea sendatzetik gertu
Tximinoei diabetea sendatu diete txerrien Langerhans-en uharte-zelulak erabiliz Minnesotako Unibertsitatean. Txerri-zelula horiek tximinoan iraun dezaten, immunoeskasia-protokolo berri bat erabili ...
Elhuyarren berriak
Puzzletek, puzzle teknologikoen jokoa
Gazteei zuzendutako ordenagailuko joko berri bat prestatu du Elhuyar Fundazioak. Puzzletek izeneko DVD honetan, puzzleak izango dituzte gazteek jolasgai, jolasaren …
Jakintza hedatuz
Euskal Herriko zaldiak
Duela 7 urte, zenbait abere-elkartek hemengo arrazen azterketa genetikoa egiteko interesa agertu zuten. Hala, EHUko Genetika, Antropologia Fisikoa eta Animalien …
Zientziaren efemeridea
Tuberkulosia, aspaldiko izurritea
1882ko martxoaren 24an tuberkulosia eragiten duen bakterioaren -- Mycobacterium tuberculosis-- aurkikuntza iragarri zuen Robert Kochek. Garai hartan, heriotza ugari eragiten …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
