1972004(e)ko apirila
Erreportajeak
Irudizko mundu bat hiru dimentsiotan
Animazioa aspaldi sortutako artea da, eta sortu zenetik asko aldatu da mundu horren irudia. Denbora pasa ahala, giza teknologiak ere …
Epidemiak historian zehar
Ez dira hutsetik sortzen. Ez dira jainkoek bidalitako zigorrak. Erraz hedatzen diren gaixotasun kutsagarriak dira, eta, beraz, ulergarriak. Eta ulertzen …
Metal astunak Arditurrin
Goikoetxea Retegi, Ibon -
Gaur egun, jakin badakigu metal astunek kalte egiten dietena gizakiari eta ingurumenari. Euskal Herrian, horren adibide gisa, Arditurri (Oiartzun) har …
Kontserbatu edo hil
Gizakia gizaki denetik saiatu izan da uzta edo ehiza ahalik eta luzeen kontserbatzen, batez ere eskasia-garaiei aurre egiteko. Hori dela …
Udaberria, loreen iratzargailua
Udaberria iritsi da, eta landare asko eta asko ari dira lanean lore ederrak ateratzeko. Lan garrantzitsua da, loreak baitira landareak …
Biolentzia-arrastoak Neolitoko hezurretan
Ikertzaileek ustekabeko galanta hartu zuten arroka baten azpian hirurehun bat pertsonaren arrastoak azaldu zirenean. Duela ia 20 urte gertatu zen …
Nola garbitzen dira arropak garbigailuan?
Gaur egungo etxe gehienek dute garbigailua. Auskalo zenbat aldiz erabiltzen dugun arropak behar bezain garbi edukitzeko. Garbigarrien merkatua kimika arloko …
Prestatuta gaude tuneletako suteei aurre egiteko?
Tuneletan gertatzen diren suteek oihartzun handia izaten dute komunikabideetan, maiz ikusgarriak izaten baitira eta jende gutxi ateratzen baita bizirik. Mota …
Krakena: kondairatik errealitatera?
Europako iparraldeko nabigazioaren hastapenetatik ezagutzen dira itsas munstro ikaragarri baten inguruko kondaira eta istorioak. Itsas munstro ikaragarri hark, bere garro …
Zaldian ibiltzetik motordun ibilgailura
Carl Friedrich BENZ ingeniari alemana Karlsruhen jaio zen 1844an eta Ladenburgen zendu zen 1929an. Bere jaioterriko unibertsitate teknikoan ingeniaritza mekanikoari …
Seguru gaude etxean?
Asko eta uste baino gehiago dira gu guztion etxeak istripuak izateko leku arriskutsu bihurtzen dituzten arrazoiak: entxufeak, terrazako erlaitz edo …
Bigorexia
Uranga, Ane Miren -
Bigorexia deituriko gaixotasuna edo patologia 1993an diagnostikatu zuen lehen aldiz Estatu Batuetako Harrison G. Pope psikiatrak Harvardeko Medikuntza Fakultatean. Eritasun …
Elkarrizketak
Martin Olazar: Errauskailuak ondo erabiltzeko gakoa zaborrak ondo banatzea da.
Geroz eta zabor gehiago sortzen dugu, horretan ez da zalantzarik. Eta zaborrak jan gaitzan baino lehen errauskailuen aldeko apustua egin …
Albisteak
Antibiotiko gutxiago erabiltzeko odol-analisia
Metodo berri baten bidez, gaixotasuna bakterio batek ala birus batek eragina den jakin daiteke.
Kolera-agerraldien iragarpenak
Zientzialariek uste dute kolera-agerraldiak iragartzeko gai izan daitezkeela. Agerraldien artean, koleraren bakterioa ibaietan eta kostaldeko uretan ezkutatzen da.
Gizakien arbasoen hortzen azterketa
Gizakien arbasoen hiru genero konparatzeko aukera eman dute duela bost milioi urteko hortz-fosil batzuek. Sahelanthropus, Orrorin eta Ardipithecus dira genero …
Elur-jausiak iragartzea zaila
Elurraren portaera aurreikusteko egoten diren zailtasunek oztopatu egiten dute elur-jausiak iragartzea. Europako hainbat ikertzailek egindako ikerketa batean ikusi dute oso …
Koral mukitsu horiek
Koralaren adarrak materia likatsu batekin estalita egoten dira. Horretarako, koral barruko polipoek denbora eta energia asko ematen dute mukia egiten.
Eguzki-sistemako hamargarren planeta
Pluton baino urrutiago dagoen planeta bat detektatu dute eguzki-sisteman.
Txokorik helezinenetan ere biodibertsitatea arriskuan
Panamako oihanean kontrol gisa erabiltzen diren guneetan, azkar hazten diren zuhaitzak ugaltzen ari dira, makalago hazten diren zuhaitzen kaltetan.
Europako lixibatu-araztegi handiena
Zabortegietan, euriak zaborra zeharkatzearen edo zaborren hezetasunaren ondorioz, ur zikinak sortzen dira. Ur horiei lixibiatu deitzen zaie.
Klimatizazio-sistemek eragindako gaixotasunak saihesteko biosentsoreak
Aspergillus onddoak azkar detektatzeko biosentsore bat garatu dute EAEko hainbat zentro teknologikotan.
Zelula amak lortzeko bideak
Obuluen garapenean parte hartzen duten zelula batzuk birprograma daitezke kondizio egokietan jarriz gero.
SARSi aurre egiteko droga
Ezohiko pneumoniaren (SARS) aurka erabil daiteke C hepatitisa tratatzeko droga bat. Droga horren izena alfa-interferona da, eta, gaixotasunaren sintomak gutxitzeaz …
Arrain-haztegiak jasangarritasunetik urrun
Haztegiek itsasoko arrain-espezieen populazioaren gainbeherari aurre egiten lagunduko zutela uste zen arren, justu aurkako fenomenoa ari da gertatzen.
Atomoak gehitu dizkiete banaka fulerenoei
Tunel-efektuko mikroskopioaren bidez, potasio-atomoak gehitu dizkiete fulereno-molekulei, banan-banan.
Esklerosi anizkoitzaren jatorria
Esklerosi anizkoitza azaltzeko teoria berri bat proposatu du ikertzaile-talde batek. Orain arte, zientzialariek uste zuten sistema immuneak neuronen isolamendu-geruza apurtzen …
Neptuno eta Urano ez dira iman sinpleak
Iparrorratzarekin ezin da Ipar Polora iritsi Lurrean, polo magnetikoa eta polo geografikoa ez daudelako toki berean.
Erregaia ur zikinetan
Mekanismo bat diseinatu dute etxeetako hondakin-ura erabiliz energia elektrikoa lortzeko.
Gero eta uda beroagoak Europan
1977tik honako udak azken bostehun urteetako beroenak izan dira Europan, eta tenperaturak altuagoak izan dira neguan ere.
Ozeano Pazifikoa plastikoz beteta
Ozeano Pazifikoko gune batzuetan zooplanktona baino sei aldiz plastiko gehiago dagoela ikusi dute ikertzaileek.
Obulu berriak saguen obulutegietan
Ugaztunen obulutegian bizitzan zehar ere obulu berriak sortzen diren zantzuak aurkitu dituzte ikertzaile batzuek.
Leiho adimentsuen teknologia
Leiho adimentsuak garatu dituzte Donostiako CIDETEC zentro teknologikoan. Leiho horiek, material elektrokromikoei esker, argi-kantitatea erregulatzen dute.
Mondmilch likidoa Ernion
Arantzadi Zientzi Elkarteko espeleologoek mondmilch-erreka bat aurkitu dute Ernio-Pagoeta-Gazume mendigunean.
Hidrogenoa geroz eta merkeago
Alkoholetik abiatuta hidrogenoa erauzteko erreaktore berri bat aurkeztu dute.
Goseak dastamena zorrozten du
Luzaro jan gabe egonda, zapore gaziak eta gozoak hobeto hautematen ditugula ikusi dute Malawiko Unibertsitatean.
Fusiorako energia-iturriak
Lasarteko JEMA enpresak EFDA-JET fusio nuklearreko erreaktore esperimentala martxan jartzeko bi energia-iturri egin ditu.
Koralen ahaidetasuna genetikoki neurtua
Indo-Pazifikoko eta Atlantikoko probintzietako arrezifeak eraikitzen dituzten koralek lerro ebolutibo berari jarraitu diotela uste izan dute adituek orain arte.
Etxeko eremu elektromagnetikoen eragina
Maila txikiko eremu elektromagnetikoek kalteak sortzen dituzte arratoien garuneko DNAn. Gainera, esposizio laburren eragina pilatu egiten omen da.
Itsasoko gune babestua
Costa Ricatik Ecuadorrera dagoen itsas zati handi bat gune babestua izendatu nahi dute.
Altuerak eragindako hainbat arnasketa-modu
Lau mila metrora bizi direnek oxigeno-kantitate txikietara egokitu behar izan dute. Baina egokitze hori ez da Lurreko toki guztietan berdin …
Inurriak, pilaketak eragozten maisu
Inurriak pilatzen direnean eta bidea oztopatuta geratzen denean, batak besteari bultza egiten diote beste bide batzuk harrarazteko. Frantziako Tolosako ikertzaile …
Sudurraren kolorearen araberako ehiza
Lehoien populazioa babesteko, sudur ilunak dituztenak baino ez hiltzeko proposamena egin dute ikertzaile batzuek.
Elhuyarren berriak
Zientzia.net, berritua itxuraz eta edukiz
Elhuyarrek duela hiru urte sortu zuen Zientzia.net web gunea, zientziaren dibulgazioak eta euskarak ere beren txokoa izan zezaten Interneten. Web …
Jakintza hedatuz
Polimeroz inguratuta
Janari-zorroak, edari-potoak, hortzetako orearen tutuak, gurpilak, itsasgarriak, pinturak... denak polimeroz eginak daude. Polimeroen mundua amaigabea da eta forma, tamaina, gogortasun... …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
