1722002(e)ko urtarrila
Erreportajeak
Ehun-ingeniaritza: hezur berria sortzen
Ehun-ingeniaritzak hainbat arlo ditu eta horietako bat hezur hautsiak osatzea da. Dena den, aplikazio horretarako ez da bide bakarraurratu, matrize …
Zergatik ote da hain zaila erretzeari uztea?
Gauza jakina da tabakoa kaltegarria dela osasunarentzat. Askotan eta modu dramatiko samarrean aipatu izan ditugu kalte horiek, baina gure herrialdean …
Stephen J. Gould: zientziaren ‘ipuin-kontalaria’
Zientzialari on asko dago munduan, baina ez dira asko beren ideiak ongi transmititzen dakitenak, eta are gutxiago ideia horiek publiko …
Material zaharra, katilu berria
Agote, Iñigo -
Portzelanei ere iritsi zaie birziklatzeko aukera. Dena dela, kalean ez da edukiontzi berezirik jarriko horretarako, ez baita herritar guztiontzat pentsatutako …
Klimaren bilakaera
Zientzialariak 80ko hamarkadan jabetu ziren Lurraren berotzeak izan ditzakeen ondorioez. Gaur egun, gero eta lan-tresna aurreratuagoei esker, fenomenoa errazago ulertzen …
Nahi ez… eta zahartu egin behar!
Gizakia katua baino 5 aldiz gehiago bizi da; katua sagua baino 5 aldiz gehiago eta eulia baino 125 aldiz gehiago. …
Historiaren historian zehar paseoan
Neurri batean, Newton, Fleming, Darwin, Curie edo Arkimedes bezalako izenek historia ez dela hain sinplea erakusten digute. Zientzialari handiak izan …
Pneumatikoak baliabide bihurtzeko bideak
Alvarez Perez, Sonia -
Izquierdo Rengel, Miguel Angel -
Pneumatikoen zabortegiak arriskutsuak dira, gaixotasun kutsagarriak eragin ditzaketelako eta sutea gertatzen denean poluzio atmosferikoa sor dezaketelako. Europako Batasunean, 1991n pneumatiko …
Egin zure su-itzalgailua
Esperimentua egiteko edalontzi luze samarra, kandela, ozpina, bikarbonatoa eta pospoloak behar dituzu.
Hegan egiteko gogoa lasterketa ero bihurtu zenekoa
Hegan egiteko gogoa aspaldikoa bazen ere, XVIII. mendearen azken zatian, globoen asmakuntzak, norabidea eta abiadura gehiegi menderatzeko aukera handirik gabe, …
DVD grabagailuak iritsi dira. Hil ere bai?
DVD irakurgailuak aspaldi hasiak dira bideoaren tokia hartzen. Baina bideoak orain arte eutsi badio, grabatzeko duen ahalmenagatik izan da. DVD …
Azalorea
Uranga, Ane Miren -
Azalorea Asiakoa da jatorriz, eta Europara XIII. mende aldera iritsi zen. Hasiera batean sendagai modura erabili zen, beherakoa eta buruko …
Elkarrizketak
Xavier Vignon: “Ikertzaile gehienak oinarrietara itzuli gara”
Klonazioa gaur egungo ikerketetan oihartzun handienetakoa duen arloa da eta, zer esanik ez, azaro-amaieran Advanced Cell Technology enpresak giza enbrioiaren …
Albisteak
Odol-hodien sarea eratu dute bizidunengan
Michigango Unibertsitateko ikertzaileek sagu bizietan odol-hodien sarea haztea lortu dute.
Molekula bat, transistore bat
1965ean, Gordon Moore ingeniariak, Intel enpresaren sortzaileetako batek, mikroprozesadoreek izan dezaketen transistore-kopurua 18 hilean behin bikoiztuko zela iragarri zuen.
Baso lainotsuak, lainorik gabe
Costa Ricako baso lainotsuak Amerikako bazterrik nabarmenetakoak dira. Ia % 100eko hezetasuna dute, eta 420 orkidea-espezie, 400 bat hegazti-espezie, 120 …
Teknologia berriek paperaren kontsumoa areagotu dute
Bi ikertzaile britainiarrek, ‘Paperik gabeko bulegoaren mitoa’ izenburua duen liburuan, teknologia berrien eta paper kontsumoaren arteko erlazioa aztertu, eta teknologia …
Aaron, programa informatiko adimentsua
Harold Cohen informatikariak lan-ibilbide osoa eman du adimen artifiziala garatzen. Bere lanik deigarriena margotzen duen Aaron programa izan da.
Eguzki-panelak biribilkian
Eguzki-panelen osagaiak merkeak dira, baina osatutako panela, berriz, garestia. Arizonako Unibertsitateko talde bateko ingeniariek kalitate eta prezio baxua dituzten eguzki-panel …
Kimika teorikoa, olioaren bidea zaintzeko
Itsaso zabaleko plataformek itsasoko ura erabiltzen dute olioa hondoaren azpiko gordelekuetatik erauzteko.
Sendagile israeldarrek itsua argitu
Ezin esan miraria izan denik, baina Israelen, Haifako Ramban ospitaleko sendagileek ikusmena itzuli diote begi batetik erabat itsu zen 54 …
Hiesaren birusa gene-terapian
Gene-terapia gaixotasun genetikoei aurre egiteko bide itxaropentsua bihurtu da. Orain, Adelaidako Emakumeen eta Haurren Ospitaleak bide horretan aurrera egiten lagunduko …
Galaxien 'anatomia'
Galaxia gehienen nukleoak zulo beltzak dira. Gurean ere hala gertatzen da. Orain, horiek galaxien itxuran duten eragina aztertu dute Kanarietako …
Lau atomoko oxigeno-molekula
1920ko hamarkadan teorikoki postulatu zen O4 molekula ere egon zitekeela eta, 80 urte geroago, Erromako Unibertsitateko ikertzaileek molekula hori detektatu …
Non dute bakterioek gerria?
Bakterioak ugaritzeko erdibitu egiten dira. Zelula-kume biek material genetiko eta proteiko bera jaso behar dute, eta, gainera, tamaina berekoak izan …
Aurora ‘beltzak’
Europako Espazio Agentziaren Cluster misioak Lurraren eremu magnetikoa aztertzea du helburu, eta azken ikerketetako bat auroren inguruan egin du.
Uretatik datorren indarra
Japoniako Zhigang Zouk eta bere taldekideek argi ikusgarrian funtzionatzen duen eta erabiltzearen poderioz degradatzen ez den metal oxidozko fotokatalizatzailea aurkeztu …
Haurren bat-bateko heriotza
Estatu Batuetako Mayo klinikako ikertzaile-talde batek haurren bat-bateko heriotzarekin zerikusia izan dezakeen gene bat aurkitu du.
Ozeano Atlantikoa hiru egunean
Gaur egun, Ozeano Atlantikoa alderik alde zeharkatzeko, 7 bat egun behar dituzte merkantzia-ontziek. Bi urte barru, baliteke bidaia 3 egunean …
Genero eta espezie berriko altzifre vietnamdarra
Orain arte ezagutzen ez zen altzifre-espezie bat atzeman du zientzialari-talde batek Vietnamgo ipar-ekialdean.
Math 1 genea eta zelula amen diferentziazioa
Howard Hughes Mediku Institutuko eta Baylor Medikuntza Fakultateko ikertzaileek Math 1 izeneko genearen eginkizunak aztertu dituzte.
Gorrek musika “entzuten” dute
Washingtongo Unibertsitateko ikerketaren arabera, gorrak ez direnek entzuteko erabiltzen duten garuneko eremu berean jasotzen zuen musika Beethovenek.
Tabako honek ez du minbizia eragiten
Cambridgeko Unibertsitateko ikertzaileek trinitrotoluenoa (TNT) degradatzeko gai den tabako-landarea aurkeztu dute.
Neuronek sistema immunean eragiten dute
Askotan esan ohi da gogoaren eta gorputzaren artean lotura dagoela eta, adibidez, bizi pozak gaixotasunetatik babesten gaituela edo norberaren jarrerak …
Noiz loratzen dira landareak?
Udaberrian, noski. Baina, zein da une zehatza? Hau da, zein faktorek hasarazten du loratze-prozesua? Landareak egunaren iraupenaren eta argiaren intentsitatearen …
Nafarrak sarituta Japonian
Nafarroako Unibertsitateko Ingeniari-Eskolako ikerketa-talde batek bikaintasunari eskainitako lehen saria eskuratu du Japoniako Nagano-n egin den nazioarteko ingeniaritza-kongresuan.
Kromosomak jardunean harrapatu dituzte
Suitzako ikertzaile-talde batek legamiaren kromosomak zelularen nukleoan nola higitzen diren filmatzea lortu du.
Bizkarroi eukarioto baten gene-sekuentzia ezagutu da
Lehenengo aldiz bizkarroi eukarioto baten gene-sekuentzia ezagutu eta argitaratu dute. Encephalitozoon cuniculi bizkarroiak ostalari asko izan ditzake: ornodunak, intsektuak, baita …
Mutazioen onura
Malaria Plasmodium falciparum patogenoak eragiten duen gaixotasuna da. Gizakion eritrozitoak infektatzen ditu, eta horko hemoglobinaren % 80 degradatzea lortzen du.
Akabera leun-leuna emateko laserra
Tresnen eta moldeen fabrikazio-prozesuan metalezko azal mekanizatuari akabera leuna ematea oso lan neketsua da eskuz eginez gero. Fraunhofer Institutuak Europako …
Errepide-zirkulazioa zaintzeko detektagailu magnetikoa
Gero eta ibilgailu gehiago dabil autobideetan, eta zirkulazioa kontrolatzeko sistema adimentsuak garatzen ari badira ere, orain arteko detektagailuek hainbat akats …
Teklaturik gabe tekleatu
Senseboard konpainiak garatu duen Virtual Keyboard erabiliz, ez duzu teklatuaren beharrik izango zure ordenagailuan, telefono mugikorrean edo antzeko gailuan idazteko.
Elhuyarren berriak
Gould baino gehiago
Izar uxoak ortzi ilunean bezala pasa zen Stephen Jay Gould Euskal Herritik: distiratsu eta arrastoa utzita. EIEk antolatu eta Elhuyarrek …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
