3272017(e)ko iraila
Erreportajeak
Oxitozina: itxaropenaren hormona
Maitasunaren hormona, atxikimenduaren molekula, lekeda soziala, adiskidetasunaren neurotransmisorea… Izen horiekin eta antzekoekin ezagutzen da oxitozina; baina, zenbateraino da zuzena horrela …
Cassini 1997-2017
1997ko urriaren 14an atera zen Cañaveral Lurmuturretik, zazpi urtetan iritsi zen Saturnora, eta beste hamahiru urtez aritu da Saturnoren eta …
Elkarrizketak
“Gure bizitzaren parte dira mutazioak eta minbizia”
Galdera batek abiarazi zuen Arkaitz Carracedoren ibilbide zientifikoa: zertan bereizten dira zelula osasuntsuak eta minbizi-zelulak? Orduz geroztik, ibilbide oparoa egin …
Analisiak
Begirada bat itzulpen automatikoko sistemen bilakaerari
Itzulpen automatikoa teknologia ezaguna dugu. Interneten nabigatzen dugunean, sarri erabiltzen dugu atzerriko hizkuntzetan idatzitako testuak ulertzeko, edo, zergatik ez, bai …
Mundu digitala
ElkarOla: Hizkuntza-teknologiak lurralde adimendun, industrial, inklusibo eta eleaniztun baten zerbitzura
Euskal Herrian hizkuntza- eta hizketa-teknologien ikerketan eta garapenean dihardugun erakunde esanguratsuenen 15 urteko elkarlanaren azken emaitza da ElkarOla proiektua. Egindako …
Lekukoak
“Naturako organorik miresgarriena da garuna”
Achucarro Neurozientzien Ikerketa Zentroak egoitza berria estreinatu duela aitzakiatzat hartuta deitu diogu zentroaren zuzendari zientifikoari, Carlos Matute Almauri. Berehala eman …
Istorioak
Gertrude Belle Elion, sendabide berrien bila
Izeba hil ondorengo egunean, haren postontzian zeuden gutunak jaso zituen Jonek. Gutunetako batean, neska gazte batek emozioz kontatzen zion nola …
Ekinean
“Noizean behin, eureka-momentuak izaten ditugu”
Amaia Lujanbio Goizueta goizuetarra da, baina bere herritik kilometro askotara erantzun die gure galderei: New Yorketik, hain zuzen. Izan ere, …
Atarikoa
Itxarobideak
Zenbaki honetan, minbiziari eskutik helduta gatoz. Ezin ukatu maite ditugunei minbizia diagnostikatzen dietenean bihotza uzkurtzen zaigunik —alferrik litzateke ezkutatzea—, baina …
Gai librean
Pirinioetako muturluzearen kontserbaziorako funtsezko faktoreak ikertzen
Pirinioetako muturluzea edo ur-satorra, Galemys pyrenaicus, Euskal Herriko animaliarik berezienetakoa da. Iberiar Penintsulako iparraldean eta Pirinioen iparraldeko isurialdean endemikoa …
Sexua, zientziak ahaztutako aldagaia
Zergatik diagnostikatzen zaizkie berandu emakumeei bihotzeko gaixotasunak? Ba al dute gizonek osteoporosirik? Depresioa pairatzen dutenen gehiengoa emakumezkoa bada, zergatik ikertzen …
Alzheimerraz ahazteko itxaropena
Alzheimerra endekapen-dementzia motarik ohikoena da. Hirugarren adineko pertsonek jasaten dute, eta adimen-funtzioei erasotzen die eguneroko jarduerak zailduz. Kaltea iraunkorra eta …
Albisteak
Aleazio baten superelastikotasuna frogatu dute dimentsio nanometrikoetan
Material superelastikoak gai dira % 10 deformatu eta atzera jatorrizko itxura hartzeko. Ezaugarri hori ezaguna da eskala makroskopikoan; orain, kobre-aluminio-nikel aleazio …
Einsteinek ezinezkotzat jo zuena lortu dute
Albert Einsteinek erlatibitatearen teoria orokorra landu zuenean, aurreikusi zuen argia kurbatu egiten dela masa baten eraginez. Horretan oinarrituta, esan zuen …
300.000 urteko Homo sapiens-en fosilak aurkitu dituzte Marokon
Gure espeziea, bere ezaugarri morfologiko modernoekin, duela 200.000 urte inguru sortu zela uste izan dute orain arte. Hori ondorioztatzeko, Etiopian …
Poliesterrez egindako jantziek ozeanoa kutsatzen dute
Ehun sintetikoak itsasoaren kutsatzaile handienetakoak direla erakutsi du Environmental Science & Technology aldizkarian argitaratutako lan batek. Poliesterrez egindako arropa …
Jaio berritan estresa pairatzeak heldutan depresioa izateko arriskua nola handitzen duen argitu dute
Science aldizkariak argitaratutako lan baten arabera, jaio eta handik egun gutxira sagu kumeek estresa pairatzeak epe luzeko eragina du haiengan. …
1.200 km-ra bi fotoien arteko korapilatze kuantikoa mantentzea lortu dute
Korapilatze kuantikoa izeneko fenomenoan bi partikula kuantikoki korapilatzen dira, eta, ondorioz, bata manipulatuta bestean eragiten da. Ezaugarri hori ustiatu nahian …
Kolesterol-maila jaisten duen txerto bat probatuko dute pertsonetan
Odoleko kolesterol-maila jaitsi, eta, ondorioz, gaixotasun kardiobaskularrak izateko arriskua apaltzen duen txerto bat aurkeztu du Europako Kardiologia Elkarteak. Saguetan …
_thumbnail.jpg)
Eguzkiaren espikulak nola sortzen diren azaldu dute
Eguzkiaren gainazaleko plasma-zorrotadak zehazki nola sortzen diren azaltzen duen eredu bat sortu dute. Espikula deitzen zaie plasma-zorrotada horiei. Egunero milaka …
Ingurumena babesteko tokiko neurriak kaltegarriak izan daitezke beste ekosistema baterako
Toki batean ingurumenaren alde hartutako neurriak kaltegarriak izan daitezke urrutiko beste toki batzuentzat. Kalte horiek, beraz, aintzat hartu beharko lirateke …
Unibertsoaren hedapena ulertzeko nazioarteko ikerketa bat gidatuko du EHUk
Lau urtez, 25 herrialdetako 200 ikertzailek Einsteinen teoriak huts egiten duen eskaletan erlatibitate orokorretik harago joateko aukera aztertuko dute, CANTATA …
Titinaren egitura eta bilakaera, iraganeko animalien tamainaren adierazle
Paleolitoko behe-erliebeak topatu dituzte Aitzbitarten
Madeleine aldiko lau behe-erliebe aurkitu dituzte Aitzbitarte IV kobazuloan (Errenteria): bi bisonte, zaldi bat, eta beste animalia bat, oraindik ez …
Gaueko haizeak egunekoen desberdinak dira Artizarrean
Artizarreko gaueko aldeko haizeek eguneko aldekoenen portaera nabarmen ezberdina dute, EHUko ikertzaile batzuek beste hainbatekin batera Nature Astronomy aldizkarian argitaratu …
Gaixotasun bat eragiten duen mutazio bat zuzendu dute giza enbrioietan
Genoma editatzeko CRISPR teknika erabiliz, gaixotasun bat eragiten duen mutazio bat zuzendu dute giza enbrioietan. Gaixotasun genetiko batzuk ondorengoetara pasatzea …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
