3262017(e)ko ekaina
Erreportajeak
...eta neandertalek sua piztu zuten
Urte luzez uste izan da gure espeziea dela sua menderatzen duen bakarra, sua pizteko gaitasuna zela beste espezieetatik bereizten gintuen …
Gizakien eta roboten gizarte baterantz
Robotikan eta adimen artifizialean azken urteetan egiten ari diren aurrerapenekin, gero eta handiagoa da makinen autonomia eta adimena. Eta, horrekin …
Bizitza sintetikoa borborka
Gaur egun, erraza da edozein bizidunen genoma osoa deskodetzea. Galdera beste bat da jada: ikasi dugunarekin, lortu al dezakegu bizidun …
Elkarrizketak
“Gizarteak asko miretsi izan ditu zientzialariak, eta haur mimatuen modura jokatzen dute”
Marta Macho matematikaria da, foliazioen teoria geometrikoan eta geometria ez-konmutatiboan espezializatua. Ikerketa-lanetatik harago, EHUko Kultura Zientifikoko Katedraren “Mujeres con Ciencia” …
Analisiak
2017ko IkerGazte kongresua: euskal zientzialarien artean sareak eraikitzen
Ia 200 ikertzaile bildu dira, maiatzaren 10etik 12ra bitartean, Nazioarteko Ikerketa Euskaraz IkerGazte kongresuan. Bigarren edizio honetan, Iruñean bildu dira, …
Geneak nahieran aldatzea: non daude marra gorriak?
DNA mozteko eta itsasteko gaitasuna eskuratu genuenetik, gaitasun horiek gaixotasun genetikoak konpontzeko erabiltzea izan da gure nahia. Saiakerak egin ziren, …
Mundu digitala
Trump, elefantea teknologiaren ontzi-dendan
Iazko azaroan aukeratu zuten AEBko presidente Donald Trump, eta ezin esango dugu ez dionik lanari gogoz ekin, arlo askotan hartu …
Lekukoak
“Kimika saiatu da eragin dituen arazoei konponbidea aurkitzen”
Antza denez, Marian Iriarte Ormazabal ezetz esaten ez dakiten horietakoa da; ez, behintzat, Elhuyarri. Izan ere, deitu diogun bakoitzean eman …
Istorioak
Daltonen daltonismoa
Geranioari begira gelditu zen, zur eta lur, ikusten ari zena ulertu nahian. Gaua zen, eta, kandelaren argitan, gorriak ikusten ari …
Ekinean
“Zortea bilatu eta zaindu duen neska naiz"
Batek baino gehiagok “Las Tea Party DJs” bikotearen kideetako bat delako ezagutuko du Lorea Argarate Zubia, eta ez du susmatu …
Atarikoa
Bihar, atzo, gaur
Adimen artifiziala eta ikasketa automatikoa egiten ari diren bidea ikusita, ez litzateke harritzekoa mende honetan bertan gizakiok bezain adimentsuak diren …
Gai librean
Intuizioaren bide ilunak argitzen
Albert Einstein fisikari handiak esan zuen intuizioa dela benetan balio duen gauza bakarra. Einsteinek ez ezik, badirudi beste guztiok ere …
Sareen arteko komunikazioak bizkortzea: bide optimoa aurkitzen duten algoritmoak
Telekomunikazio-sare modernoetan, hainbat motatako gailuek (ordenagailuak, telefonoak eta tabletak, esate baterako) datu-paketeak bidaltzen dizkiote elkarri; hori egiten dutenean, komunikatu egiten …
Udara bat ardiekin, senari jarraika
Lehen artzainek ardiak Euskal Herrira ekarri zituztenetik, milaka urte pasatu dituzte ingurura moldatzen. Hobekien moldatutako ardiek ondorengo gehiago utzi dituzte, …
Albisteak
Ikusiz ikasteko gai dira erleak
Besteek nola egiten duten ikusita, erlastarrak gai dira tresna berriak erabiltzen ikasteko. Ondorio horretara iritsi dira Londresko Queen Mary Unibertsitateko …
_(cropped)_1_thumbnail.jpg)
Ceres asteroidean konposatu organiko alifatikoak hauteman dituzte
NASAren Dawn zundak konposatu organiko alifatikoak detektatu ditu Ceres asteroidearen azalean. Aurkikuntza horrek indartu egingo luke Lurrean bizia loratzeko behar …
Biziaren arrasto zaharrenetakoak aurkitu dituzte iturri hidrotermal izandako arroka batzuetan
Gutxienez 3.770 milioi urteko mikroorganismoen arrasto fosilak aurkitu dituzte, itsas hondoko iturri hidrotermal izandako arroketan. Ezagutzen diren biziaren arrastorik zaharrenetakoak …
Albo-ondoriorik gabeko analgesiko opioidea garatu dute
Berlineko zientzialari batzuek mina tratatzeko botika eraginkorra eta albo-ondoriorik gabea sintetizatzea lortu dute. Analgesiko berria opioidea da, baina ez ditu …
DNA datuak gordetzeko aproposa dela frogatu dute, film bat DNA bihurtuta
Lumière anaien L'arrivée d'un train à La Ciotat filma (1895) DNA bihurtu dute Columbia Unibertsitateko bi zientzialarik. Horretarako, kode bitarrean …
Lurraren hasierako lurrazalaren arrastoak aurkitu dituzte Kanadan
Lau mila eta berrehun milioi urtetik gorako lurrazalaren osagaiak aurkitu dituzte Kanadan. Ikerketaren emaitzek iradokitzen dutenaren arabera, Lurraren lehen ehunka …
Dinosauroen eboluzioari buruzko hipotesi berri bat proposatu dute
Dinosauroen zuhaitz filogenetikoa berregituratu behar litzakeela proposatu dute Cambridgeko Unibertsitateko eta Londresko Historia Naturalaren Museoko ikertzaileek, Nature aldizkarian argitaratu duten …
Hondakin industrialak gordetzen dituzten hondar zementatuzko arrokak
EHUko kimikariek beachrockak aztertu dituzte, hondar zementatuzko formazioak. Garapen industrialaren inpaktuaren eta kostaldean izan duen eraginaren lekuko dira harri …
Emakumeen ugalketa-aparatua eta hilekoaren zikloa kutxa batean
Hilekoaren zikloa erreproduzitzen duen miniaturazko ugalketa-aparatu bat aurkeztu dute Northwestern Unibertsitateko ikertzaileek. EVATAR izena jarri diote, eta espero dute baliagarria …
Lurpeko urekin ekoitzitako elikagaiak kontsumitzen ditu munduaren gehiengoak
Berriztatzen ez diren lurpeko urekin ekoitzitako elikagaiak kontsumitzen ditu munduko populazioaren gehiengoak. Ondorio hori atera dute elikagaien nazioarteko merkataritzak …
Arnasketa kontziente eta geldoak nola erlaxatzen gaituen argitu dute
Gizakiok aspaldi erabiltzen dugu arnasketa geldo eta kontrolatua lasaitasun mentala lortzeko eta krisialdiei aurre egiteko, baina orain arte neurologiak ez …
Sagu jaioberriei epe luzeko kalteak eragiten dizkiete antibiotikoek osasunean
Jaioberritan antibiotikoak hartzeak epe luzera ondorio kaltegarriak dituela ondorioztatu du ikerketa batek. Dagoeneko baziren kalte horien ebidentziak, batez ere dosi …
Litekeena da birus batek gaixotasun zeliakoa garatzea
Gaixotasun zeliakoak oinarri genetikoa du, baina gene jakin batzuk izateak ez du esan nahi gaixotasuna garatuko denik: aldaera genetiko horiek …
Abaraska-sits handiaren harrak polietilenoa jaten duela jakin dute
Zoriari esker jakin dute abaraskak suntsitzen dituen har batek polietilenoa jaten duela. Hain zuzen, etxeko erlauntzetan harrak zituela konturatu zen …
Agustín Sánchez Lavega astrofisikariak jasoko du Euskadi Ikerkuntza Saria
Agustín Sánchez Lavega astrofisikariarentzat da 2016ko Euskadi Ikerkuntza Saria. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak ematen du sari hori, eta, jakinarazpenean gogoratu …
Ipar Atlantikoko plastikoek Artikoan amaitzen dutela frogatu dute
Europako eta Estatu Batuetako Atlantikoko kostetan itsasora botatzen diren plastikoek Artikoan amaitzen dutela erakutsi du egin berri dute ikerketa batek; …
Umetoki artifizial bat sortu dute fetoaren garapena osatzeko
Filadelfiako Haur Ospitaleko ikertzaileek umetoki artifizial bat sortu dute, benetako umetoki baten baldintzak imitatzen dituena. Poltsa itxi bat da, likido …
Jupiterren hego-poloa argitara
Juno zundak Jupiterren argazki berriak bidali ditu udaberri honetan, bosgarren maniobra amaitu duenean. NASAk edonoren eskura jarri ditu argazkiak, …
Mitokondrioetan 50 ºC-ko tenperatura neurtu dute
Gure gorputzeko tenperatura 37 ºC ingurukoa den arren, gure zelulen barruko organulu batzuetan oso tenperatura altuak egoten direla ikusi dute: …
Kannabinoideek sagu heldu eta zaharren ikasteko gaitasuna eta memoria hobetzen dute
Kannabinoideek sagu heldu eta zaharren ikasteko gaitasuna eta memoria hobetzen dutela ondorioztatu dute Nature Medicine aldizkarian argitaratu duten lan batean …
Ez da egia gizakiok usaimen eskasa dugunik
Txakurren eta beste animalien aldean gizakiok usaimen eskasa dugula sinistuta gauden arren, mito bat besterik ez dela esan du John …
Zu idazle
Zientzia aldizkaria
