2902012(e)ko urria

Erreportajeak

Bernoulli gabe hegan

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Airea beherantz bultzatuta egiten dute hegan hegazkinek. Azalpen horren partez, ordea, asko zabaldu da hegaldiaren sekretua beste fenomeno fisiko bat …

Elkarrizketak

Enkarni Gomez Genua Ingeniaritzan Doktorea. Zientzialari feminista

"Pentsatu behar dugu nork jasaten dituen gure ikerketaren ondorioak"

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Elkarrizketaren hasieran apal eta urduri aitortu duenez, bere ibilbidea ez da arrunta izan. Besteak beste, Euskal Herriko Unibertsitatearen Meatze Eskolan …

Analisiak

Elefanteak Australian

Larrañaga, Xanti - BAM Irakasleen Unibertsitate Eskolako irakaslea eta Ekologian doktorea

Agian ikusiko edo entzungo zenuten Science aldizkarian publikatutako iritzi artikulu batek zer proposatu duen: inbaditzaile bihurtu den belar bat kontrolatzeko, …

Mundu digitala

Bideo-jokoen hedapen geldiezina

Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzailea

Bideo-jokoak, sortu zirenetik, teknologikoki aldatuz, prestigioa irabaziz eta esparru berriak bereganatuz joan dira. Bereziki azkarra eta etengabea izan da azken …

Istorioak

William J. Herschelen hatz-markak

Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia

Rajyadhar Konai negozio-gizon indiarra kontratua sinatzera zihoan, ohiko moduan, goiko eskuineko izkinan, baina Herschel magistratuak geldiarazi egin zuen. Inguru haietan …

Atarikoa

Sinplifikatzearen arriskuak

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Dibulgazioak baliatzen duen erreminta arruntenetako bat da sinplifikatzea, eta dibulgazio-ariketa bat egiten saiatu den edonork badaki aho biko tresna dela. …

Umore grafikoa

Gai librean

Gure begien sekretuak ezagutzen

Garrote Contreras, Estibaliz - Computer Vision Group

Ikusmen artifizialak irudi batean dauden elementuak aztertzen ditu. Ezagutzea da haren helburua, baina ezagutzea... laguntzeko. Itsu bati, erosten ari den …

Legatza, naturarekin zorretan

Goikoetxea, Nerea - AZTI-Tecnaliako biologoa

Itsas hondoari lotutako beste arrain batzuekin batera --zapoa edo oilarra, esaterako--, espezie oso preziatua da legatza. Batik bat Euskal Herrian, …

Liburutegia

Hondamen ekologikoen kronikak

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Xanti Larrañaga biologoak, ekologian aditua bera, Australian eman zuen denboraldi bat lanean, eta bertatik bertara ikusi zuen lurralde zabal hura …

Albisteak

Kaloria urriko dietak ez du rhesus makakoen bizialdia luzatu

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Kaloria gutxiko dietak, osasunari onura ekartzeaz gainera, zenbait animaliaren bizialdia luzatzen duela ikusi dute ikertzaileek, eta gizakiekin ere gauza bera …

Denisovako gizakiaren kalitate handiko sekuentzia genetikoa osatu dute

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

2010ean iragarri zuten Denisovako gizakiaren aurkikuntza, Siberia hegoaldeko Denisova haitzuloan, Altai mendietan. Arrastoak oso urriak ziren, neskato baten falange-zati bat …

Supernoba baten sortzaile ezezaguna argira

Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

Lehen aldiz detektatu da 1a motako supernoba baten jatorrian bi izar izan zirela. PTF 11kx supernobaren arrastoak aztertuta lortu dute …

ALMA teleskopioak aurkikuntza gozoa egin du izar gazte baten inguruan

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Astronomo-talde batek oinarrizko azukre bat, glikoaldehidoa, detektatu du IRAS 16293-2422 izar bitar gaztearen inguruan. ALMA irrati-teleskopioari esker egin du aurkikuntza …

Entzima guztiak ez direla espezifikoak frogatu dute

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Entzimak erreakzio biokimikoak katalizatzen dituzten molekulak dira, Elhuyar Zientzia eta Teknologiaren Hiztegi Entziklopedikoaren arabera. Hiztegiak berak zehazten duenez, entzima …

Ordutegi molekularra egin dute, ordulari biologikoan zer ordu den jakiteko

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Pertsona baten ordulari biologikoan zer ordu den jakiteko, ordutegi molekular bat egin dute RIKEN Garapeneko Biologia Institutuan (Kobe, Japonia). Orain …

ENCODE: pauso handi bat genomaren funtzionamendua ulertzeko bidean

Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

Gaur plazaratu dira ENCODE egitasmoaren emaitzak, eta, horren bidez, genetikak eta giza genomak komunikabide gehienen arreta bereganatu dute, baita zientziaz …

Gailurrak koskaz koska, sakelakoan

Portugal Gonzalez, Amaia - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

Android sistema duten smartphoneetan hiru dimentsioko geolokalizazioa baliatu ahal izateko aplikazioa garatu du UPV/EHUko informatika-ikasle batek. Horixe izan da, …

Amaren menopausia orka semearen biziraupenaren mesedetan da

Carton Virto, Eider - Elhuyar Zientzia

Orka emeak, 40 urte inguruan ugalkor izateari uzten dioten arren, 90 urtera arte bizi ohi dira. Menopausia ondorengo bizialdi luzearen …

Ornogabeen bostetik bat arriskuan dagoela diote

Elhuyar Zientzia -

Londresko Zoologia Elkarteak argitaratutako txosten baten arabera, ornogabeen bosten bat desagertzeko arriskuan dago. Proportzio hori antzekoa da ornodunetan eta landareetan …

Planeta-sistemak posible dira izar bitarren inguruan

Elhuyar Zientzia -

Lehenengo aldiz, bi planeta detektatu dituzte bi izarrek osatutako sistema baten inguruan biraka. Kepler-47 izena du izarren sistemak eta 5.000 …

Hizkuntza indoeuroparren jatorria argitu dute, izurriteen hedapena aztertzeko tresnak erabilita

Elhuyar Zientzia -

Gaixotasunen hedapena aztertzeko erabiltzen den metodo bat baliatu dute hizkuntza indoeuroparren jatorria argitzeko. Metodo horren bidez, ondorioztatu dute Anatoliatik hedatu …

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila