121987(e)ko abendua

Erreportajeak

Pneumatikoak aurten 100 urte

Otaolaurretxi, Jon -

1887. urtean, John Dunlop albaitariak bere semearen trizikloari gurpil pneumatikoa ipini zion Belfast-en. Hurrengo urtean patentatu zuen eta 1890. urtean …

1987.eko Nobel Sariak

Barrenetxea, Tere -

Urtero bezala aurten ere Nobel Sariak banatu ditu Suediako Nobel Akademiak. Zientziaren inguruan aurten emandako sariei buruz zerbait azpimarratu behar …

Itsas plataformak

Ferreres, Iñaki -

Bermeo aurrean (8 km itsas barruan) dagoen gas-hobia ustiatzeko Gaviota izeneko plataforma eraiki zen. Itsasoaren sakonera 106 m-koa den leku …

Kukua, kantu bat baino gehiago

Angulo Pinedo, Rikardo -

Esaera zahar eta ezagun batek dioenez, apirilaren lehen egunetan kukuaren kantua lehendabiziko aldiz entzutean poltsikoak dirurik ez badaukazu, lazerian ibiliko …

Gibela: gorputzeko laborategia

Agirre, Jabier - Medikua eta OEEko kidea

Gizakiaren gibela askotan izan da fabrika batekin konparatua, eta ez arrazoirik gabe. Gibelaren existitzeko arrazoia, gorputzeko beste organoei darraien babespean …

Euskal Herriko orkideoak

Teres, Jose Luis -

Kotiledoi bakarreko landare ikusgarri hauek aipatzen ari garela pentsa dezakegu. Ba, gure artean munduan zehar espezie aurki ditzakegu, Europan 170 …

Carusoren moduan baleak kantari

Nuñez-Betelu, Koldo -
Martinez, Mertxe -

Zetazeoak urpeko bizimodura hobekien moldaturiko ugaztunak ditugu, horrekin batera animaliarik handien eta astunenak direlarik. Ordena taxonomiko honen barruan badira perfekzio …

1957.eko Urriak 4, kateak hautsi ziren eguna

Barandiaran, Mariaje -
Irazabalbeitia, Inaki - kimikaria eta zientzia-dibulgatzailea

Sputnik 1ak kateak hautsi zituela esatea gehiegitxo izan daiteke akaso, baina gizateriaren historian aro berri baten hasiera markatu zuenik ezin …

Untzigintzaren historia XIV: Itsas hondoa miatzen

Azkune Mendia, Iñaki -

Ozeanografia, oso zientzia berria da eta itsasoaren azterketaz dihardu. Zientzia hau, mende honetakoa dela esan daiteke gainera. Izan ere XIX. …

Unibertsoaren masa galdua

Arregi Bengoa, Jesus -

Leherketa Handiaren teoria edo Standard Big Bang Model delako ereduak arrakasta handia izan zuen Unibertsoaren sorrera eta eboluzioaren gaineko zenbait …

Zientzia newtondarraren oinarri filosofikoak

Ibarra, Andoni -

Newton Fisika modernoaren sortzailetzat hartua izan da. Bere Philosophiae Naturalis Mathematica (1687) ( Natur Filosofiaren Printzipio Filosofikoak ) liburuko lorpenak …

Zientzia Bizanzion. Medikuntza

Bandres Unanue, Luis -

Bizanziar medikuntzaren sorrerak, Alexandriako eskolarekin erlazio hertsia du. Dakigunez, III. mendetik VII. arte medikuntzari buruz garrantzirik handienetako tokia Alexandria izan …

Izarrarteko bidaiak

Etxeberria, E. -

1980.eko hamarkadan izarrarteko hegalaldiei buruz hitz egitea errealista izatea al da? Ozta-ozta hogeitamar urte pasatu dira gizakiak lehen aldiz untzi …

Supereroaleak: atzo fikzio gaur errealitate

Aizpurua Sarasola, Joxerra -

Gure munduko historia zientzien historia dela esatea, gehiegi esatea izan daiteke. Baina, zientziek historian izan duten eragina uka ezinezkoa da. …

Mendel-en analisia

Arrojeria, Eustakio - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa
Lizaso, Pili - Informatika Saila

Mendel-en legeak, beren oinarri estatistikoa dela medio, ordenadorearen bidez erraz ikas daitezke.

Elkarrizketak

Mark Anderson-ekin solasean

Barandiaran, Mariaje -

Wisconsin-eko unibertsitatean bada "Water Chemistry" izeneko sail bat. Sail honetan, izenak dioen legez, urari buruzko azterketak egiten dituzte. Sail honetako …

Albisteak

Metala zer da?

Elhuyar Zientzia -

Elektrizitatea eta beroa erraz garraiatzen dituen materiala da metala.

Ilargi itxura

Elhuyar Zientzia -

Arrain askoren buztanak, zergatik dute ilgora itxura? Azterketa baten arabera, forma horrek animaliek beren ingurune naturalean duten desplazamenduari asko laguntzen …

Zuria ala gorria?

Elhuyar Zientzia -

Azterketa-serie batek aditzera eman duenez, Sirio izar egonkorra da eta bere lagun den Sirio B nano zuria da.

Segurtasun handiagoa

Elhuyar Zientzia -

Ikatza ateratzeko teknika berri bat jarri dute martxan Frantzian Darcy-ko meategietan.

Martitzeko kronika

Elhuyar Zientzia -

Viking Orbiter 1 sateliteak igorritako irudiak aztertu dituzte eta Marinaris haranean ikus daitezkeen orban beltzak tximinia bolkanikoak direla esan dute.

Abiadura-kaxa automatiko berria automobiletan

Elhuyar Zientzia -

Ford eta Fiat automobil-etxeek automobilentzako transmisio berri bat aurkeztear daude; abiadura-aldaketa tradizional, eskuzkoa zein automatikoa, ordezka dezakeena.

Automobil eguzkizalea

Elhuyar Zientzia -

Ford etxeak furgoneta berezi bat egin du: sapaian 1,2 m2-ko eguzki-panelak dauzka.

Malawi lakuaren sekretuak

Elhuyar Zientzia -

Negu honetan Malawi lakuan murgilduko dira zientzilariak. Urrunetik gidatutako miniurpekuntzi baten bidez ikerlariek laku honen ekosistema delikatua aztertu ahal izango …

Skia eta ekologia ez omen datoz bat

Elhuyar Zientzia -

Pasa den uda honetan lagun asko hil da Alpe Mendietan euriteen ondorioz gertatutako luizien kausaz. Luizi hauek, skiatzeko pistak zabaltzeko …

Elementurik astunena

Elhuyar Zientzia -

Sobietar zientzilariz osatutako talde batek, elementu kimikorik astunena isolatu duela aldarrikatu du.

Katurik lirainena

Elhuyar Zientzia -

Gepardoa katurik lirainena dela esaten da, baina kopurua behera joan da azken urteotan.

Izarren eraketa zuzenean

Elhuyar Zientzia -

Egin duten teleskopio hau bere modukoen artean handiena izan da aurki Hawaiinn martxan jarriko da. Teleskopio honek espazioaren eskualde milimetrikoa …

Kreazionismoa ez da zientzia

Elhuyar Zientzia -

Darwin-ek eboluzioaren teoria plazaratu zuen une beretik, Iparrameriketako erlijio-fundamentalistak eboluzionismoaren kontrako gatazkan ari dira.

Algak hezurrak osatzeko

Elhuyar Zientzia -

Alga unizelularren hezurdurez osatutako hezur artifizialak inplantatzea proposatzen dute Rolf Ewers eta Christian Kasperk kirurgilari alemanek.

Aluminiozko pila berria

Elhuyar Zientzia -

Aluminioz egindako pila berri bat hasiko dira aurki komertzializatzen EEBBtan.

Prolog PC-entzat

Elhuyar Zientzia -

ACT etxeak, adimen artifizialaren arloan hainbat produkturen garatzaile eta banatzaileak, Xilog V2, PC eta bateragarrientzat Prolog lengoaiaren bertsio berri bat …

Minitel-aren emulazioa

Elhuyar Zientzia -

Datu-baseak ugaltzen ari diren honetan, interesgarria izan daiteke mikroordenadorea datu-base hauek kontsultatzeko erabiltzen den terminal bezala erabiltzea; hau da, MINITEL-a …

Nexus, sistema adituen sortzailea

Elhuyar Zientzia -

Sistema adituak, aditu baten jokabidea simulatzen duten aplikazio informatikoa dira. Badaude merkatuan sistema aditu hauen garapenerako erreminta lagungarriak eta hauetako …

Ordenadore pertsonala erantzungailu automatiko bezala

Elhuyar Zientzia -

Ordenadore pertsonalek burutzen dituzten ekintzez gain, erantzungailu automatiko belaza funtzionarazten dion tarjeta bat kaleratu da.

Babesleak
Eusko Jaurlaritzako Industria, Merkataritza eta Turismo Saila